Przejdź do zawartości

Zaraza Bartlinga

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zaraza Bartlinga
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

zarazowate

Rodzaj

zaraza

Gatunek

zaraza Bartlinga

Nazwa systematyczna
Orobanche bartlingii Griseb.
Spic. fl. rumel. 2:57. 1845
Synonimy
  • Orobanche libanotidis Rupr.

Zaraza Bartlinga, zaraza oleśnikowa[3] (Orobanche bartlingii Griseb.) – gatunek byliny z rodziny zarazowatych (Orobanchaceae).

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Zaraza Bartlinga występuje w środkowej, wschodniej, południowo-wschodniej i południowo-zachodniej Europie[4]. W Polsce jest podawana z trzech stanowisk w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej: Doliny Kobylańskiej, okolic Rzędkowic oraz z Ojcowskiego Parku Narodowego[3], przy czym niektóre źródła potwierdzają ją tylko z ostatniego stanowiska[5]. Występowała także w miejscowości Grobla na Pogórzu Złotoryjskim, jednak od kilkudziesięciu lat jej tam nie potwierdzono[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Łodyga
Osiąga wysokość 20–40 cm. Jest jasnożółta.
Kwiaty
Zebrane w kwiatostan na szczycie łodygi, który jest kłosowaty, gęsty, utworzony z kwiatów siedzących w kątach łuskowatych przysadek. Korona żółtawa, dwuwargowa. Warga górna jest dwu-, a dolna trzyłatkowa.
Owoce
Torebka. Nasiona liczne i drobne.
Gatunki podobne
Podobna jest do zarazy alzackiej (O. alsatica), od której odróżnia się m.in. mniejszą koroną i prawie nagą szyjką słupka[3].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Geofit. Jest rośliną bezzieleniową, bez korzenia. Pasożytuje na oleśniku górskim (Libanotis montana). Kwitnie od czerwca do lipca. Rośnie w murawach kserotermicznych z rzędu Festucetalia valesiacae[5].

Zagrożenia i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

W latach 2004–2014 gatunek był objęty w Polsce ochroną ścisłą, od 2014 podlega ochronie częściowej[6]. Gatunek został umieszczony w Polskiej Czerwonej Księdze Roślin[7] w kategorii VU (narażony). Roślina znalazła się także na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)[8] w grupie gatunków rzadkich – potencjalnie zagrożonych (kategoria zagrożenia R). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię VU (narażony)[9]. Zagrożeniem dla populacji jest naturalna sukcesja drzew i krzewów.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-09-27] (ang.).
  3. a b c d Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Wyd. II. Multico, 2006, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-444-2.
  4. Orobanche bartlingii. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. [dostęp 2013-09-27].
  5. a b Z. Szeląg: Zaraza oleśnikowa. W: Polska Czerwona Księga Roślin. Kraków: 2001, s. 342-343. ISBN 83-85444-85-8.
  6. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin.
  7. Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
  8. Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.