Straszydło

Straszydło

Чучело

Gatunek	obyczajowy, młodzieżowy
Rok produkcji	1983
Data premiery	14 września 1984
Kraj produkcji	ZSRR
Język	rosyjski
Czas trwania	63 min – cz. I 57 min – cz. II
Reżyseria	Rołan Bykow
Scenariusz	Rołan Bykow, Władimir Żeleznikow
Główne role	Kristina Orbakaitė, Jurij Nikulin
Muzyka	Sofija Gubajdulina
Zdjęcia	Anatolij Mykasiej
Scenografia	Jewgienij Markowicz
Montaż	Ludmiła Jełan
Produkcja	ZF nr 2
Wytwórnia	Mosfilm
Dystrybucja	Mosfilm
Kontynuacja	Straszydło 2

Straszydło (oryg. Чучело) – radziecki film obyczajowy z 1983 roku w reżyserii Rołana Bykowa. Adaptacja powieści Władimira Żeleznikowa pod tym samym tytułem.

Opis fabuły

W pewnym prowincjonalnym miasteczku do szóstej klasy miejscowej szkoły podstawowej przychodzi nowa uczennica Lena Biessolcewa. Mieszka w domu swojego dziadka – byłego wojskowego, kolekcjonera obrazów namalowanych przez jednego ze swoich przodków; ze względu na swój odosobniony tryb życia – wyobcowanego przez lokalną społeczność. Również Lena z powodu "dziwaczności" swojego dziadka oraz nietypową, ekspresywną osobowość od razu zostaje w klasie uznana za podobną dziwaczkę i otrzymuje tytułowe przezwisko "Straszydło". Sama dziewczynka nie przejmuje się zbytnio nastawieniem klasy i wszelkie docinki ignoruje – robi wszystko aby stać się akceptowanym członkiem zorganizowanej, klasowej społeczności. Pewnego dnia klasa postanawia zwagarować i pójść do kina. Wyczyn ten przypłaca karą w postaci zakazu wyjazdu na długo oczekiwaną wycieczkę do Moskwy. Ktoś zdradził i Lena wie kim jest zdrajca. To poczciwy Dima, który wypytywany przez wychowawczynię klasy i nazwany przez nią tchórzem w pewnym momencie wyjawia całą prawdę. Klasa poszukuje zdrajcy i kiedy gdy jej liderzy są bliscy wykrycia Dimy, Lena sama głośno przyznaje się do zdrady, biorąc całą winę na siebie. W rezultacie zostaje poddana bojkotowi klasy i różnego rodzaju szykanom. Kiedy sięgają one szczytu, prawda wychodzi na jaw – nagabywana przez klasę wychowawczyni ujawnia imię prawdziwego zdrajcy. Wszyscy uczniowie pragną wybaczenia Leny. Jednak w tym samym czasie dziadek Leny wraz z nią opuszcza miasteczko, swój dom wraz z kolekcją obrazów zapisując miastu z przeznaczeniem na muzeum.

Obsada aktorska

• Kristina Orbakaitė – Lena
• Jurij Nikulin – dziadek Leny
• Dmitrij Jegorow – Dima, kolega szkolny Leny
• Jelena Sanajewa – wychowawczyni klasy
• Swietłana Kruczkowa – fryzjerka
• Rołan Bykow – dyrygent orkiestry kadetów
• Pawieł Sanajew – Wasiliew, kolega szkolny Leny
• Andriej Łomow – Tolik "Rudzielec"
• Kola Manwiełow – "Okularnik"
• Marina Martanowa – Marina, koleżanka szkolna Leny
• Anna Tołmaczowa – Szmakowa, koleżanka szkolna Leny
• Maksim Czmiel – Popow, kolega szkolny Leny
• Ksienija Filippowa – Mironowa, koleżanka szkolna Leny
• Kostia Czechowskoj – Walka, kolega szkolny Leny
• Oleg Bykow – Pietka, starszy brat Walki
• Dima Krużylin – Łochmatyj, kolega szkolny Leny
• Marija Artiomowa – Swietka, młodsza siostra Dimy
• Antonina Wolska – dyrektor szkoły
• Sierioża Prilenski – "Chudy"
• Sonia Bykowa – koleżanka szkolna Leny

i inni.

O filmie

Film jest wierną ekranizacją powieści Władimira Żeleznikowa, w pełni autorskim obrazem Rołana Bykowa (scenariusz i reżyseria). Główną rolę żeńską zagrała w nim córka gwiazdy ówczesnej estrady radzieckiej Ałły Pugaczowej, a partnerował jej syn równie znanej aktorki Natali Kustinskiej – Dmitrij Jegorow. Reżyser obsadził w nim również członków swojej najbliższej rodziny – swoją ówczesną żonę Jelanę Sanajewą (wychowawczyni klasy), pasierbów: Olega (Pietka, starszy brat Walki) i Pawła (Wasiliew, kolega szkolny Leny).

Zdjęcia kręcono w Twerze i jego okolicach – w scenach filmu można dostrzec m.in. dworzec rzeczny, monastery: Otrocki i Św. Katarzyny.

Film spotkał się z uznaniem krytyków i był przebojem kin radzieckich jesienią 1985 roku.

Bibliografia

• Andrzej Kołodyński. W kinie i poza kinem. „Film”. Nr 5(1857), s. 3, 1985-02-03. Warszawa: RSW "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0137-463X. 
• Jelena Bauman, Rostisław Jurieniew: Mała encyklopedia kina radzieckiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1987. ISBN 83-221-0446-4.brak strony w książce

Linki zewnętrzne

• Plakat do filmu
• Straszydło w bazie IMDb (ang.)
• Straszydło w bazie Filmweb
• Straszydło w portalu "Kinopoisk" (ros.)
• Straszydło w portalu "Kino-Tieatr" (ros.)
• Straszydło w portalu "Russkino" (ros.)
• Straszydło w "Encikłopedii otczestwiennogo kino". 2011.russiancinema.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-30)]. (ros.)