Inhalatorium: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 07:49, 16 wrz 2020

Waporatorium (wziewalnia) – historyczny termin określający miejsca, powstałe naturalnie lub utworzone sztucznie, w których substancje lecznicze są pobierane w drodze inhalacji^[1]^[2].

W balneologii – popularnej od wieków metodzie medycyny uzdrowiskowej – lecznicze oddziaływanie wód podziemnych i borowin można osiągnć poprzez kąpiele, picie wody (zob. np. pijalnia Główna w Krynicy-Zdroju) lub wdychanie powietrza, zawierającego zawieszoną mgłę o składzie zależnym od rodzaju termalnego źródła. Inhalacje mogą być prowadzone w naturalnych wziewalniach – przestrzeniach powietrznych, powstających wokół źródeł wód gorących, bijących bezpośrednio z głębokich pokładów. Podobne wziewalnie powstają wokół urządzeń budowanych w celu otrzymywania soli kuchennej metodą zagęszczania solanki (zob. tężnie w Polsce)^[1].

Dr M. Sales Giron i nebulizator

Nowatorskie działania podjęli w połowie XIX wieku dwaj lekarze uzdrowiskowi, Auphan i Sales Giron. W uzdrowiskach Euret les Bains i Pierrefond, utworzonych po odkryciu żródła wód leczniczych w Aix-les-Bains. W 1849 roku zaprojektowali sztuczne wziewalnie (nazwane waporatoriami), w których strumień wydobywanej ze źródła wody jest kierowany pod ciśnieniem na kamienną ścianę pomieszczenia, gdzie rozbija się, tworząc mgłę^[1]^[2].

Wziewania okazały się skuteczne, jednak kuracjusze wyrażali zastrzeżenia (np. moczenie ubrań, konieczność obnażania ciała). W latach 60. XIX w. Sales Giron zbudował działający na tej samej zasadzie ręczny rozpylacz płynów, umożliwiający korzystanie z inhalacji w domu. Strumień płynu, wyrzucany pod zwiększonym ciśnieniem poprzez dyszę, rozpyla się uderzając w metalową lub szklaną przegrodę. Przyrząd Sales-Girona został zaaprobowany przez Académie de médecine de Paris. Stał się pierwowzorem wielu kolejnych typów rozpylaczy (m.in. Wassmutlia, Richardsona, Troeltscha, Herynga)^[1].

Odmienną konstrukcję ma przyrząd zbudowany i stosowany w Ciechocinku (Le pulvérisateur de Ciechocinek) według projektu i pod nadzorem prof. Jana Szmurło, wzorowany na inżektorowym rozpylaczu fizjologa, prof. Mile z Uniwersytetu Warszawskiego (lata 40. XIX w.). Rozpylacz jest zanurzony w głębokim szklanym kloszu, wypełnionym solanką do połowy trzpienia. Strumień sprężonego powietrza zasysa solankę przez otwory w trzpieniu na przeciwległą ścianę klosza. Drobne cząstki są unoszone do wylotu, a większe kropelki spływają na dno klosza. Otrzymywana delikatna lecz gęsta mgła (widzialność 1—1,5 kroku) wypełnia kubaturę sal lub małych pokoi (cel wziewalni). Na ścianach pomieszczeń i meblach nie pojawia się rosa. Zasadę strumienicy zastosowało wielu innych konstruktorów (m.in. Bergson w inhalatorze „hydroconion”)^[1]. Jest popularna współcześnie<ześnie^[3].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Prof. Dr. Jan Szmurło. Wziewania wilgotne ogólne solanki i szczaw alkalicznych oraz przyrządy do tego celu stosowane. — Rozpylacz ciechociński.. „Acta Balneologica Polonica”, s. 23-25, 25 kwietnia 1939. I. Klinika Chorób Wewnętrznych U. J., Kraków.
↑ ^a ^b Mark Sanders. Inhalation therapy: an historical review. „Primary Care Respiratory Journal”. 16 (2), s. 71-81, 2007. Nature Publishing Group. DOI: 10.3132/pcrj.2008.00029. (ang.).
↑ Ola Nerbrink: A History of the Development of Therapy by Jet Nebulisation. W: Gradoń L., Marijnissen J. (eds): Optimization of Aerosol Drug Delivery. Dordrecht: Springer, 2003, s. 1-22. DOI: 10.1007/978-94-017-0267-6_1. ISBN 978-90-481-6436-3.

[Szmurło-1] Prof. Dr. Jan Szmurło. Wziewania wilgotne ogólne solanki i szczaw alkalicznych oraz przyrządy do tego celu stosowane. — Rozpylacz ciechociński.. „Acta Balneologica Polonica”, s. 23-25, 25 kwietnia 1939. I. Klinika Chorób Wewnętrznych U. J., Kraków.

[Sanders-2] Mark Sanders. Inhalation therapy: an historical review. „Primary Care Respiratory Journal”. 16 (2), s. 71-81, 2007. Nature Publishing Group. DOI: 10.3132/pcrj.2008.00029. (ang.).

[Aerosol-Drug-Delivery-3] Ola Nerbrink: A History of the Development of Therapy by Jet Nebulisation. W: Gradoń L., Marijnissen J. (eds): Optimization of Aerosol Drug Delivery. Dordrecht: Springer, 2003, s. 1-22. DOI: 10.1007/978-94-017-0267-6_1. ISBN 978-90-481-6436-3.

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 9: / Linia 9: @@
 Nowatorskie działania podjęli w połowie [[XIX wiek]]u dwaj lekarze uzdrowiskowi, Auphan i Sales Giron. W uzdrowiskach Euret les Bains i [[Pierrefonds (Oise)|Pierrefond]], utworzonych po odkryciu żródła [[Wody lecznicze|wód leczniczych]] w [[Aix-les-Bains]]. W 1849 roku zaprojektowali sztuczne wziewalnie (nazwane  waporatoriami), w których strumień wydobywanej ze źródła wody jest kierowany pod ciśnieniem na kamienną ścianę pomieszczenia, gdzie rozbija się, tworząc mgłę{{r|Szmurło|Sanders}}.
-Wziewania okazały się skuteczne, jednak kuracjusze wyrażali zastrzeżenia (np. moczenie ubrań, konieczność obnażania ciała). W latach 60. XIX w. Sales Giron zbudował działający na tej samej zasadzie ręczny rozpylacz płynów, umożliwiający korzystanie z inhalacji w domu. Strumień płynu, wyrzucany pod zwiększonym ciśnieniem poprzez dyszę, rozpyla się uderzając w metalową lub szklaną przegrodę. Przyrząd Sales-Girona został zaaprobowany przez ''Académie de médecine de Paris''. Jest pierwowzorem wielu współczesnych inhalatorów{{r|Szmurło}}.
+Wziewania okazały się skuteczne, jednak kuracjusze wyrażali zastrzeżenia (np. moczenie ubrań, konieczność obnażania ciała). W latach 60. XIX w. Sales Giron zbudował działający na tej samej zasadzie ręczny rozpylacz płynów, umożliwiający korzystanie z inhalacji w domu. Strumień płynu, wyrzucany pod zwiększonym ciśnieniem poprzez dyszę, rozpyla się uderzając w metalową lub szklaną przegrodę. Przyrząd Sales-Girona został zaaprobowany przez ''Académie de médecine de Paris''. Stał się pierwowzorem wielu kolejnych typów rozpylaczy (m.in. Wassmutlia, Richardsona, Troeltscha, Herynga){{r|Szmurło}}.
-Odmienną konstrukcję ma przyrząd zbudowany i stosowany w Ciechocinku (''Le pulvérisateur de Ciechocinek'') według projektu i pod nadzorem prof. [[Jan Szmurło|Jana Szmurło]]. Rozpylacz jest zanurzony w głębokim szklanym kloszu, wypełnionym solanką do połowy trzpienia. Strumień powietrza wyrzuca solankę przez otwory w trzpieniu na przeciwległą ścianę klosza. Powstające tu drobne cząstki są unoszone do wylotu, a większe kropelki spływają na dno klosza po jego wewnętrznej ściance. Otrzymywana delikatna lecz gęsta mgła ([[widzialność]] 1—1,5 kroku) wypełnia kubaturę sal lub małych pokoi, stających się wziewalniami. Na ścianach pomieszczeń i meblach nie pojawia się rosa, występująca w czasie stosowania rozpylaczy typu  albo Heyera{{r|Szmurło}}.
+Odmienną konstrukcję ma przyrząd zbudowany i stosowany w Ciechocinku (''Le pulvérisateur de Ciechocinek'') według projektu i pod nadzorem prof. [[Jan Szmurło|Jana Szmurło]], wzorowany na [[Strumienica|inżektorowym]] rozpylaczu fizjologa, prof. Mile z Uniwersytetu Warszawskiego (lata 40. XIX w.). Rozpylacz jest zanurzony w głębokim szklanym kloszu, wypełnionym solanką do połowy trzpienia. Strumień sprężonego powietrza zasysa solankę przez otwory w trzpieniu na przeciwległą ścianę klosza. Drobne cząstki są unoszone do wylotu, a większe kropelki spływają na dno klosza. Otrzymywana delikatna lecz gęsta mgła ([[widzialność]] 1—1,5 kroku) wypełnia kubaturę sal lub małych pokoi (cel wziewalni). Na ścianach pomieszczeń i meblach nie pojawia się rosa. Zasadę [[strumienica|strumienicy]] zastosowało wielu innych konstruktorów (m.in. Bergson w inhalatorze „hydroconion”){{r|Szmurło}}. Jest popularna współcześnie<ześnie{{r|Aerosol-Drug-Delivery}}.
 == Zobacz też ==
 * [[Halogenerator]]
@@ Linia 18: / Linia 18: @@
 == Przypisy ==
 {{Przypisy|
+* <ref name="Aerosol-Drug-Delivery">{{Cytuj książkę | autor =  Gradoń L., Marijnissen J. (eds) | tytuł = Optimization of Aerosol Drug Delivery | wydawca = Springer | miejsce = Dordrecht | data = 2003 | strony = 1-22 | isbn = 978-90-481-6436-3 | rozdział = A History of the Development of Therapy by Jet Nebulisation | imię r = Ola | nazwisko r = Nerbrink | doi = 10.1007/978-94-017-0267-6_1 | url = https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-017-0267-6_1#citeas}}</ref>^
 * <ref name="Szmurło">{{Cytuj pismo | autor = Prof. Dr. Jan Szmurło | tytuł = Wziewania wilgotne ogólne solanki i szczaw alkalicznych oraz przyrządy do tego celu stosowane. — Rozpylacz ciechociński. | czasopismo = Acta Balneologica Polonica | wydawca = I. Klinika Chorób Wewnętrznych U. J., Kraków | wydanie = 7 | strony = 23-25  | data =  25 kwietnia 1939 | url = https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/325418/PDF/NDIGCZAS015253_1939_007.pdf}}</ref>
 * <ref name="Sanders">{{Cytuj pismo | autor = Mark Sanders | tytuł = Inhalation therapy: an historical review  | czasopismo = Primary Care Respiratory Journal  | wydawca = Nature Publishing Group | wydanie = 2 | wolumin = 16 | strony = 71-81 | język = en | data = 2007 | url = https://www.nature.com/articles/pcrj200717.pdf | doi = 10.3132/pcrj.2008.00029}}</ref>