Pęcherzyki zewnątrzkomórkowe: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 17:08, 19 cze 2022

Pęcherzyki zewnątrzkomórkowe (ang. Extracellular Vesicles, EVs) – małe, kuliste struktury biologiczne, o średnicy do ok. 5000 nm, posiadające dwuwarstwową błonę lipidową, które są uwalniane przez wszystkie organizmy żywe do przestrzeni pozakomórkowej w warunkach fizjologicznych, a także w stanach patologicznych^[1]^[2].

Można stwierdzić ich obecność we wszystkich płynach ustrojowych i macierzy międzykomórkowej. W swoim wnętrzu zawierają bogaty skład biomolekuł, a na powierzchni swoiste markery. Pęcherzyki zewnątrzkomórkowe nie mają zdolności replikacji, a ich podstawową funkcją wydaje się być komunikacja międzykomórkowa (bez bezpośredniego kontaktu), w celu przekazywania informacji (np. sygnalizacja, koordynacja działania). Ich liczba i skład są zależne od ich źródła i podłoża ich powstawania (zdrowie lub choroba).

Pod względem średnicy i innych cech wyróżnia się następujące pęcherzyki zewnątrzkomórkowe^[3]^[4]:

małe
- egzomery – niebłonowe, najmniejsze twory o średnicy poniżej 50 nm
- egzosomy – najmniejsze prawdziwe pęcherzyki, o średnicy ok. 30-150 nm
- ektosomy – o średnicy ok. 100-1000
duże
- migrasomy – o średnicy 500–3000 nm
- ciałka apoptotyczne, pęcherzyki apoptotyczne – o średnicy ok. 1000-5000
- onkosomy – o średnicy 1000–10000 nm.

Ponieważ pęcherzyki zewnątrzkomórkowe znajdują się w wielu płynach ustrojowych, takich jak: surowica, mocz, mleko, pot, łzy czy nasienie, badanie ich składników (cargo) może być dogodną metodą diagnostyczną wielu chorób np. nowotworów złośliwych, cukrzycy czy chorób układu krążenia^[1].

Historia

Po raz pierwszy stwierdzono występowanie pęcherzyków zewnątrzkomórkowych pod koniec lat 60. XX wieku^[5]^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b CharlotteCh. Lawson CharlotteCh. i inni, Microvesicles and exosomes: new players in metabolic and cardiovascular disease, „Journal of Endocrinology”, 228 (2), 2016, R57–R71, DOI: 10.1530/JOE-15-0201, ISSN 0022-0795 [dostęp 2020-09-01] .
↑ Edwin van derE. Pol Edwin van derE. i inni, Classification, Functions, and Clinical Relevance of Extracellular Vesicles, Mark P.M.P. Mattson (red.), „Pharmacological Reviews”, 64 (3), 2012, s. 676–705, DOI: 10.1124/pr.112.005983, ISSN 0031-6997 [dostęp 2020-09-01] (ang.).
↑ Stephen J.S.J. Gould Stephen J.S.J., GraçaG. Raposo GraçaG., As we wait: coping with an imperfect nomenclature for extracellular vesicles, „Journal of Extracellular Vesicles”, 2 (1), 2013, s. 20389, DOI: 10.3402/jev.v2i0.20389, ISSN 2001-3078, PMID: 24009890, PMCID: PMC3760635 [dostęp 2020-09-01] (ang.).
↑ Arianna DiA.D. Daniele Arianna DiA.D., YleniaY. Antonucci YleniaY., SilviaS. Campello SilviaS., Migrasomes, new vescicles as Hansel and Gretel white pebbles?, „Biology Direct”, 17 (1), 2022, s. 8, DOI: 10.1186/s13062-022-00321-1, ISSN 1745-6150, PMID: 35484629, PMCID: PMC9047267 [dostęp 2022-06-18] .
↑ P.P. Wolf P.P., The nature and significance of platelet products in human plasma, „British Journal of Haematology”, 13 (3), 1967, s. 269–288, DOI: 10.1111/j.1365-2141.1967.tb08741.x, ISSN 0007-1048, PMID: 6025241 [dostęp 2020-09-02] .
↑ H.C.H.C. Anderson H.C.H.C., Vesicles associated with calcification in the matrix of epiphyseal cartilage, „The Journal of Cell Biology”, 41 (1), 1969, s. 59–72, DOI: 10.1083/jcb.41.1.59, ISSN 0021-9525, PMID: 5775794, PMCID: PMC2107736 [dostęp 2020-09-02] .

[Lawson-1] CharlotteCh. Lawson CharlotteCh. i inni, Microvesicles and exosomes: new players in metabolic and cardiovascular disease, „Journal of Endocrinology”, 228 (2), 2016, R57–R71, DOI: 10.1530/JOE-15-0201, ISSN 0022-0795 [dostęp 2020-09-01] .

[2] Edwin van derE. Pol Edwin van derE. i inni, Classification, Functions, and Clinical Relevance of Extracellular Vesicles, Mark P.M.P. Mattson (red.), „Pharmacological Reviews”, 64 (3), 2012, s. 676–705, DOI: 10.1124/pr.112.005983, ISSN 0031-6997 [dostęp 2020-09-01] (ang.).

[3] Stephen J.S.J. Gould Stephen J.S.J., GraçaG. Raposo GraçaG., As we wait: coping with an imperfect nomenclature for extracellular vesicles, „Journal of Extracellular Vesicles”, 2 (1), 2013, s. 20389, DOI: 10.3402/jev.v2i0.20389, ISSN 2001-3078, PMID: 24009890, PMCID: PMC3760635 [dostęp 2020-09-01] (ang.).

[daniele-4] Arianna DiA.D. Daniele Arianna DiA.D., YleniaY. Antonucci YleniaY., SilviaS. Campello SilviaS., Migrasomes, new vescicles as Hansel and Gretel white pebbles?, „Biology Direct”, 17 (1), 2022, s. 8, DOI: 10.1186/s13062-022-00321-1, ISSN 1745-6150, PMID: 35484629, PMCID: PMC9047267 [dostęp 2022-06-18] .

[5] P.P. Wolf P.P., The nature and significance of platelet products in human plasma, „British Journal of Haematology”, 13 (3), 1967, s. 269–288, DOI: 10.1111/j.1365-2141.1967.tb08741.x, ISSN 0007-1048, PMID: 6025241 [dostęp 2020-09-02] .

[6] H.C.H.C. Anderson H.C.H.C., Vesicles associated with calcification in the matrix of epiphyseal cartilage, „The Journal of Cell Biology”, 41 (1), 1969, s. 59–72, DOI: 10.1083/jcb.41.1.59, ISSN 0021-9525, PMID: 5775794, PMCID: PMC2107736 [dostęp 2020-09-02] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Linia 4: / Linia 4: @@
 Ich liczba i skład są zależne od ich źródła i podłoża ich powstawania (zdrowie lub choroba).
-Pod względem średnicy wyróżnia się następujące pęcherzyki zewnątrzkomórkowe<ref>{{Cytuj |autor = Stephen J. Gould, Graça Raposo |tytuł = As we wait: coping with an imperfect nomenclature for extracellular vesicles |czasopismo = Journal of Extracellular Vesicles |data = 2013-01 |data dostępu = 2020-09-01 |issn = 2001-3078 |wolumin = 2 |numer = 1 |s = 20389 |doi = 10.3402/jev.v2i0.20389 |pmid = 24009890 |pmc = PMC3760635 |url = https://www.tandfonline.com/doi/full/10.3402/jev.v2i0.20389 |język = en}}</ref>:
+Pod względem średnicy i innych cech wyróżnia się następujące pęcherzyki zewnątrzkomórkowe<ref>{{Cytuj |autor = Stephen J. Gould, Graça Raposo |tytuł = As we wait: coping with an imperfect nomenclature for extracellular vesicles |czasopismo = Journal of Extracellular Vesicles |data = 2013-01 |data dostępu = 2020-09-01 |issn = 2001-3078 |wolumin = 2 |numer = 1 |s = 20389 |doi = 10.3402/jev.v2i0.20389 |pmid = 24009890 |pmc = PMC3760635 |url = https://www.tandfonline.com/doi/full/10.3402/jev.v2i0.20389 |język = en}}</ref><ref name=daniele>{{Cytuj |autor = Arianna Di Daniele, Ylenia Antonucci, Silvia Campello |tytuł = Migrasomes, new vescicles as Hansel and Gretel white pebbles? |czasopismo = Biology Direct |data = 2022-04-28 |data dostępu = 2022-06-18 |issn = 1745-6150 |wolumin = 17 |numer = 1 |s = 8 |doi = 10.1186/s13062-022-00321-1 |pmid = 35484629 |pmc = PMC9047267}}</ref>:
+* małe
-* [[Egzosom|egzosomy]] – najmniejsze, o średnicy ok. 30-150&nbsp;nm
-* ektosomy – o średnicy ok. 100-1000&nbsp;
+** [[egzomery]] – niebłonowe, najmniejsze twory o średnicy poniżej 50 nm
-* [[Ciałko apoptotyczne|ciałka apoptotyczne]], pęcherzyki apopototyczne  – o średnicy ok. 100-5000&nbsp;
+** [[egzosomy]] – najmniejsze prawdziwe pęcherzyki, o średnicy ok. 30-150&nbsp;nm
+** ektosomy – o średnicy ok. 100-1000&nbsp;
+* duże
+** [[migrasomy]] – o średnicy 500–3000 nm
+** [[ciałka apoptotyczne]], pęcherzyki apoptotyczne  – o średnicy ok. 1000-5000&nbsp;
+** [[onkosomy]] – o średnicy 1000–10000 nm.
 Ponieważ pęcherzyki zewnątrzkomórkowe znajdują się w wielu płynach ustrojowych, takich jak: surowica, mocz, mleko, pot, łzy czy nasienie, badanie ich składników (''cargo'') może być dogodną metodą diagnostyczną wielu chorób np. nowotworów złośliwych, cukrzycy czy chorób układu krążenia<ref name="Lawson" />.