Cudze słowa

Cudze słowa – dziesiąta powieść Wita Szostaka, w której siedmioro narratorów próbuje zrekonstruować z fragmentarycznych wspomnień życie Benedykta Rysia.

Cudze słowa po raz pierwszy ukazały się w 2020 r. w Wydawnictwie Powergraph.

Narratorzy

Każdy z narratorów powieści wypowiada się w niepowtarzalnej stylistyce i prezentuje Benedykta z osobnej, właściwej sobie, perspektywy.

Weronika – ostatnia partnerka Benedykta, wnuczka Pawła.

Magdalena – była partnerka Benedykta, matka jego syna.

Jan – uczeń i zaufany współpracownik Benedykta.

Józef – ojciec Benedykta.

Szymon – przyjaciel Benedykta od czasów studenckich, pierwszy chłopak Magdy, obecnie wykładowca uniwersytecki.

Jakub – przyjaciel Benedykta z czasów dzieciństwa.

Paweł – emerytowany profesor uniwersytecki, dawny promotor Magdy, Szymona i Benedykta, dziadek Weroniki. 

Struktura powieści

Powieść jest podzielona na 5 części: Antipasti (I), Primi piatti (II), Secondi di pesce (III), Secondi di carne (IV) i Dolci (V), przypominające swoją strukturą menu włoskiej trattorii.

Akcja powieści rozgrywa się w Krakowie i okolicach. Szczególnie ważne w Cudzych słowach są trzy punkty topograficzne: dom rodzinny, uniwersytet oraz restauracja Benedykta - Isola.

Tytuł powieści odnosi się bezpośrednio do prac Michaiła Bachtina i jego koncepcji "cudzego słowa", "powieści polifonicznej", "dialogiczności".

Recepcja

Krytyka literacka dostrzegła zbieżność tematyczną Cudzych słów z opublikowaną także w 2020 r. książką filozoficzną Tratwa Odysa. Esej o uchodźcach, wydaną pod prawdziwym nazwiskiem Szostaka. Cudze słowa to także pierwsza książka, w której na okładce książki w notce biograficznej pojawia się informacja o jego prawdziwym nazwisku.

W recenzjach i tekstach krytycznych często pojawiały się odniesienia do Biblii, jako że bohaterowie mają imiona jawnie odwołujące się do postaci ze Starego i (przede wszystkim) Nowego Testamentu. Jedną z ciekawszych interpretacji przedstawił Wojciech Orliński, który pokazał, że Cudze słowa jest to powieść o utracie Boga, o pokoleniu JPII, wychowanym w Kościele katolickim, które po latach ten kościół opuściło.

Jest to też powieść, w której po raz kolejny (po m.in. Poniewczasie i Tratwie Odysa) pojawia się problematyka "bez-domności" i “uchodzenia” rozumianego nie tyle jako fenomen społeczno-ekonomiczny, ile kulturowy, właściwy, w rozpoznaniu autora, kondycji człowieka ponowoczesnego.

W Cudzych słowach po raz kolejny, po m.in. Chochołach czy Wróżeniu z wnętrzności, w prozie Wita Szostaka pojawiają się bohaterowie-sobowtóry, tym razem w postaciach Jakuba i Benedykta.

Nagrody

Powieść zdobyła nagrodę “Kraków Miasto Literatury UNESCO”, została także wyróżniona Nagrodą Literacką ArtRage 2021 w wyniku głosowania czytelników.

Linki zewnętrzne

• fragment powieści na portalu booklips
• "Lewicowość Wita Szostaka" recenzja Wojciecha Orlińskiego na blogu ekskursje.pl
• "Cudze słowa Wita Szostaka, czyli powieść o braku" recenzja Łukasza Kucharczyka w "Nowym Napisie"
• "Cudze smakują lepiej" recenzja Artura Madalińskiego w miesięczniku "Znak"
• "Siedem glos o miłości" recenzja Ilony Siwak w "ArtPapierze"
• "Melancholia wątpliwości" recenzja Jarosława Czechowicza - "Krytycznym okiem"