Dobra społecznie niepożądane

Dobra społecznie niepożądane - dobra powodujące szkody społeczne, które mimo przynoszenia konsumentowi użyteczności z korzystania z nich posiadają ujemną użyteczność dla społeczeństwa. Państwo dąży do ograniczenia konsumpcji tego rodzaju dóbr w społeczeństwie. Nabywcy tych dóbr nie biorą pod uwagę negatywnych efektów dotyczących osób trzecich. Redystrybucja takich dóbr często jest więc objęta restrykcjami nałożonymi przez państwo w celu ochrony społeczeństwa przed efektami ubocznymi korzystania z nich przez pojedynczych konsumentów.

Przykłady

Przykładami dóbr niepożądanych mogą być np. Papierosy, na które rządy poszczególnych państw jak i przykładowo unia europejska nakładają coraz to surowsze restrykcje. Kolejnym przykładem mogą być narkotyki, które w większości państw są całkowicie zakazane ze względu na ich większą społeczną szkodliwość niż w przypadku wcześniej wymienionych papierosów. Również emisja zanieczyszczeń może kwalifikować się do kategorii dóbr niepożądanych. Mniej oczywistym przykładem dobra niepożądanego społecznie może być hazard czy kradzież. Warto w tym momencie zauważyć, że dobra społecznie niepożądane o wiele częściej występują w postaci usług, a nie dóbr materialnych.

Efekty dla społeczeństwa

Efekty zewnętrzne związane z dobrami niepożądanymi społecznie bardzo często ujawniają się po dłuższym czasie np. Choroby układu oddechowego spowodowane paleniem wyrobów tytoniowych lub zanieczyszczeniem powietrza. Dodatkowym efektem byłyby w tym przypadku koszty leczenia osób, których zdrowie ucierpiało na skutek w.w czynników. W przypadku kosztów leczenia, obciążają one wszystkich. Często konsument nie uwzględnia też jednostkowej konsumpcji jako znaczącą jednak jeśli przeskalujemy efekt do wszystkich korzystających z danego dobra może okazać się, że efekty dla społeczeństwa są znaczące.

Sposoby zwalczania dóbr niepożądanych

Państwo może walczyć z dobrami niepożądanymi społecznie na wiele różnych sposobów, na przykład poprzez :

• Nakazy i zakazy odnoszące się do konsumpcji tych dóbr (np. Zakaz palenia w miejscach publicznych)
• Podatki (np. Nakładanie podatków na firmy zanieczyszczające powietrze - zanieczyszczenia jako produkt uboczny produkcji innych dóbr)
• Propaganda społeczna (np. Kampanie społeczne mające na celu wzrost świadomości w społeczeństwie na temat szkodliwych efektów konsumpcji niektórych dóbr)

Asymetria informacji a dobra niepożądane

Asymetria informacji utrudnia konsumentowi określenie dobra, jako niepożądane lub pożądane co powoduje niską świadomość zbyt społeczną, a co za tym idzie zbyt wysoką konsumpcję dóbr niepożądanych. Konsument nie posiadając pełnej informacji o skutkach konsumpcji dobra może nie być świadomy jego negatywnych efektów, więc będzie je konsumował w przeświadczeniu braku lub małej ilości negatywnych efektów.

Bibliografia

• Podstawy Ekonomii - Bogusław Czarny - Oficyna wydawnicza SGH 2017
• dobra społecznie niepożądane, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-06-19] .
• https://mfiles.pl/pl/index.php/Dobro_społecznie_pożądane