Homaranizm
Homaranizm (esperanto: homaranismo; od homaro – ludzkość) – idea Ludwika Zamenhofa mająca doprowadzić do porozumienia ludzi wszystkich języków i wyznań na zasadzie wzajemnego braterstwa, równości i sprawiedliwości.
Pierwszym wariantem tej myśli był hilelizm (nazwa utworzona od imienia znanego z wyrozumiałości starożytnego rabina Hillela) omówiony w broszurze pod tym tytułem z 1901 r. Początkowo pomyślany jako próba zreformowania judaizmu wzbudził zainteresowanie jedynie carskiej tajnej policji. W dziele „Dogmaty hilelizmu” z 1906 r. przybrał postać powszechnego braterstwa między ludźmi, ostatecznie twórca zmienił nazwę na homaranizm dla podkreślenia uniwersalności[1].
Podobnie jak wymyślony przez Zamenhofa język esperanto zbliżać miał ludzi mówiących różnymi językami, hilelizm, a następnie homaranizm miał łączyć ludzi wyznających różne religie. Według czwartego dogmatu:
Tak samo, jak esperanto nie chce zastąpić języków, lecz być drugim językiem każdego człowieka, tak samo hilelizm chce nie zastąpić, lecz być drugą religią każdego człowieka. W swoim domu każdy hilelista może mówić w swoim ojczystym języku lub dialekcie i żyć według obyczajów swojej rodzimej religii, lecz w żadnych miejscach ani sprawach publicznych hilelista nigdy nie będzie narzucał innym osobom swojego własnego języka ani religii, lecz będzie się starał, aby panowały język i religia neutralnie ludzkie[2].
Idee te nie znalazły zrozumienia nawet wśród esperantystów. Samemu twórcy nie udało się też usunąć tkwiących w nich wewnętrznych sprzeczności[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ „Homarano” w języku esperanto oznacza „członka ludzkiej rodziny”. Zaklinanie rzeczywistości. Ludwika Zamenhofa językowe wizje naprawy świata s. 276n.
- ↑ Użyty w tym miejscu wyraz „religia” wprowadzał w błąd, właściwą nazwą byłby „system filozoficzny”. Bahaizm a esperanto s. 91n.
- ↑ Idea, która przeżyła twórcę – wspomnienie o Ludwiku Zamenhofie. jhi.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-30)]..