Józef Giwartowski
Józef Giwartowski – fotograf czynny w Warszawie w okresie od 1849 lub 1850 do 1857 r.
Data narodzin i śmierci, pochodzenie, wykształcenie i początki działalności Giwartowskiego nie są jasne. Podawane przez niektórych badaczy jego lata życia (1802-1859), rok otwarcia zakładu (1841) i informacja, że Giwartowski był na emigracji we Francji, zdaniem historyk fotografii Wandy Mossakowskiej nie znajdują potwierdzenia[1].
Swoje atelier Giwartowski otworzył w 1849 lub 1850 r. w domu Feliksa Bentkowskiego przy ul. Nowy Świat 49 w Warszawie; w listopadzie 1852 r. przeniósł je do kamienicy Zamoyskich przy tej samej ulicy pod numerem 67/69. Początkowo (tj. do 1853) posługiwał się fotografią na papierze (kalotypią)[2] i równolegle (do 1856) dagerotypią[3], a po powrocie z zagranicy w nowym zakładzie zaczął wykorzystywać technikę kolodionową. Wykonywał przede wszystkim portrety, zazwyczaj ręcznie kolorowane (zajmował się tym w okresie 1852-1855 Juliusz Kossak). Fotografował także dzieła sztuki i widoki „z natury”. W 1857 r. swoje prace pokazywał – obok dwóch innych fotografów, Karola Beyera i Grzegorza Sachowicza – na Wystawie Wyrobów Rękodzielniczych i Płodów Rolniczych.
Jedynym zachowanym do dziś zdjęciem wiązanym z Giwartowskim jest jego domniemany autoportret, znajdujący się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie[4].
Uczniem Giwartowskiego był fotograf i litograf Maurycy Pusch, który przejął jego zakład w 1857 r.[5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Informacje te, podawane m.in. przez Ignacego Płażewskiego (Spojrzenie w przeszłość polskiej fotografii, Warszawa 1982, s. 53, 58), Wanda Mossakowska podaje w wątpliwość w publikacji Początki fotografii w Warszawie (1839-1863), t. I, Warszawa 1994, s. 154–155, przyp. 542.
- ↑ Wanda Mossakowska, Początki fotografii w Warszawie (1839-1863), t. I, Warszawa 1994, s. 192. Badaczka ta kwestionuje również powtarzaną informację, jakoby to Giwartowski miał jako pierwszy w Warszawie posługiwać się kalotypią (op. cit., s. 154, przyp. 536).
- ↑ Wanda Mossakowska, Początki fotografii w Warszawie (1839-1863), t. I, Warszawa 1994, s. 192.
- ↑ Nr inw. 35306, zob. Wanda Mossakowska, Początki fotografii w Warszawie (1839-1863), t. I, Warszawa 1994, s. 156, przyp. 545 i 546.
- ↑ Joanna Białynicka-Birula, Pusch Maurycy, [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.), t. VIII, Warszawa 2007, ISBN 978-838-910-169-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wanda Mossakowska, Początki fotografii w Warszawie (1839-1863), t. I, Warszawa 1994.