Koalicja na rzecz poprawy oceny badań

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Koalicja na rzecz poprawy oceny badań (Coalition for Advancing Research Assessment - CoARA) to porozumienie organizacji finansujących badania naukowe, prowadzących badania naukowe, krajowych/regionalnych organów i agencji oceniających, a także stowarzyszeń powyższych organizacji, towarzystw naukowych i innych odpowiednich organizacji na rzecz współpracy nad systemową reformą na rzecz ulepszenia praktyki oceny badań naukowych[1]. Do koalicji przystąpiła Komisja Europejska[2], a także organizacja Science Europe[3] oraz wiele uniwersytetów i instytucji z Polski[4].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Prace nad porozumieniem w sprawie reformy oceny badań rozpoczęto w styczniu 2022 r[5]. Zaangażowało się w nie ponad 350 organizacji z ponad 40 krajów. Zaangażowane organizacje obejmowały publiczne i prywatne podmioty finansujące badania, uniwersytety, ośrodki badawcze, instytuty i infrastrukturę, ich stowarzyszenia i sojusze, władze krajowe i regionalne, agencje akredytacyjne i oceniające, towarzystwa naukowe i stowarzyszenia badaczy oraz inne odpowiednie organizacje reprezentujące szeroką gamę różnorodnych środowisk. poglądy i perspektywy. Instytucje te przekazały swoje uwagi na temat projektu umowy przygotowanej przez zespół złożony z przedstawicieli Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów (European University Association - EUA), Science Europe, Komisji Europejskiej oraz dr Karen Stroobants, działającej jako indywidualna konsultantka posiadająca wiedzę specjalistyczną. Podstawowa grupa 20 organizacji badawczych, reprezentujących różne społeczności badawcze w całej Europie, również wniosła wkład w proces sporządzania projektu, natomiast w sprawie porozumienia przeprowadzono konsultacje z państwami członkowskimi UE i krajami stowarzyszonymi w ramach Forum ERA i Komitetu Europejskiej Przestrzeni Badawczej (ERAC).

Zobowiązania koalicji[6][edytuj | edytuj kod]

1. Uznawanie różnorodność wkładu i karier w badaniach naukowych, zgodnie z potrzebami i charakterem badań.

2. Oparcie oceny badań przede wszystkim na ocenie jakościowej, dla której centralne miejsce zajmuje recenzja, wspartej odpowiedzialnym wykorzystaniem wskaźników ilościowych.

3. Odrzucenie niewłaściwego wykorzystania w ocenie badawczej wskaźników opartych na czasopismach i publikacjach, w szczególności najniewłaściwsze wykorzystanie współczynnika wpływu czasopisma (JIF) i indeksu H.

4. Unikanie wykorzystywania rankingów organizacji badawczych w ocenie badań.

5. Kierowanie zasobów na rzecz reformowania oceny badań naukowych, jeśli jest to konieczne do osiągnięcia zamierzonych zmian organizacyjnych.

6. Przegląd i opracowywanie kryteriów, narzędzi i procesów oceny badań.

7. Podnoszenie świadomości na temat reformy oceny badań naukowych i zapewnianie przejrzystej komunikacji, wytycznych i szkolenia na temat kryteriów i procesów oceny, a także ich wykorzystania.

8. Zmiana praktyk i doświadczeń, aby umożliwić wzajemne uczenie się w ramach Koalicji i poza nią.

9. Informowanie o postępie w przestrzeganiu Zasad i wdrażaniu Zobowiązań.

10. Ocena praktyki, kryteriów i narzędzi opartych na solidnych dowodach i najnowszych badaniach naukowych oraz udostępnianie danych w otwarty sposób na potrzeby gromadzenia dowodów i badań.

Zasady przewodnie[edytuj | edytuj kod]

Członkowie Koalicji podpisują się pod następującymi zasadami, które leżą u podstaw i kierują postępowaniem i ewolucją inicjatywy[7]:

Otwartość[edytuj | edytuj kod]

Członkostwo jest otwarte dla kwalifikujących się organizacji z całego świata, które podpisały Porozumienie w sprawie reformy oceny badań naukowych, a tym samym zgodziły się na reformę na podstawie wspólnych zasad i zobowiązania w uzgodnionych ramach czasowych. Organizacje członkowskie mogą wystąpić z CoARA. Wyniki prac CoARA są publicznie rozpowszechniane. Otwartość jest również oczekiwana w ramach CoARA jako sposób na owocne dyskusje i tworzenie wartościowych wyników.

Odpowiedzialność[edytuj | edytuj kod]

CoARA składa się z organizacji członkowskich. Podejmowanie decyzji opiera się na Walnym Zgromadzeniu organizacji członkowskich, a także na strukturach takich jak Rada Sterująca, przy wsparciu Sekretariatu. Zgromadzenie Ogólne decyduje o szczegółowej organizacji Koalicji oraz zasadach i procedurach jej działania. Walne Zgromadzenie zatwierdza również roczny plan pracy i budżet CoARA przygotowany przez Sekretariat Koalicji i zweryfikowany przez Radę Sterującą.

Współpraca i wzajemne wsparcie[edytuj | edytuj kod]

Podczas gdy poza Koalicją organizacje członkowskie wykonają bardzo znaczącą pracę w celu realizacji swoich zobowiązań, Koalicja oferuje przestrzeń do wzajemnego uczenia się i współpracy między organizacjami członkowskimi oraz wspierające środowisko. CoARA dąży do współpracy, komplementarności i synergii z innymi istniejącymi inicjatywami i organizacjami, stosownie do potrzeb. Mechanizmy okresowych interakcji i zaangażowania władz międzynarodowych, krajowych i regionalnych mają na celu zapewnienie, że polityka i ramy sprzyjają pracy CoARA.

Inspiracja[edytuj | edytuj kod]

Oczekuje się, że wymiana informacji i współpraca zainspirują organizacje członkowskie Koalicji w ich reformach, a także organizacje spoza Koalicji i szerszą społeczność naukową.

Zaangażowanie i autonomia[edytuj | edytuj kod]

CoARA wspiera i ułatwia wdrażanie zobowiązań przez organizacje członkowskie, przy jednoczesnym poszanowaniu ich autonomii.

Dobrowolność i zaangażowanie społeczne[edytuj | edytuj kod]

CoARA jest publiczną, kierowaną przez społeczność koalicją złożoną z organizacji członkowskich chętnych do współpracy. Jako jeden ze środków wspierających wdrażanie, tworzone są grupy robocze, które działają jako "społeczności praktyków" w określonych tematach. Grupy Robocze są proponowane z inicjatywy organizacji członkowskich, a udział innych organizacji członkowskich jest dobrowolny. W niektórych ograniczonych przypadkach grupy robocze mogą być proponowane przez Radę Sterującą. CoARA może również wykorzystywać inne środki, takie jak warsztaty, seminaria internetowe, (coroczne) konferencje, seminaria, szkolenia itp.

Dialog[edytuj | edytuj kod]

Koalicja dąży do stworzenia szerokiego dialogu w środowiskach badawczych i akademickich oraz poza nimi, a także do zaangażowania przedstawicieli środowiska naukowego w swoje działania i organy, w tym przedstawicieli początkujących naukowców.

Inkluzywność[edytuj | edytuj kod]

CoARA ma zasięg globalny i dąży do promowania szerokiej, zrównoważonej i inkluzywnej reprezentacji swoich członków i społeczności zainteresowanych stron. Koalicja zrzesza organizacje badawcze na różnych poziomach zaawansowania w reformach oceny badań naukowych i dąży do postępu zgodnie z najlepszymi praktykami. Oczekuje się również inkluzywności w organach CoARA w odniesieniu do płci, pochodzenia etnicznego, wieku, pochodzenia dyscyplinarnego itp.

Zaufanie[edytuj | edytuj kod]

Komunikowanie postępów poczynionych przez każdą organizację członkowską w kierunku realizacji zobowiązań określonych w Porozumieniu w sprawie reformy oceny badań naukowych opiera się przede wszystkim na samoocenie udostępnianej publicznie. Takie podejście oparte na zaufaniu ułatwia wymianę informacji i współpracę, w tym wspólne eksperymentowanie i dzielenie się narzędziami w stosownych przypadkach.

Finansowanie[edytuj | edytuj kod]

Wsparcie dla działalności CoARA składa się przede wszystkim z dobrowolnych wkładów rzeczowych od organizacji członkowskich, a także funduszy uzyskanych od organizacji finansujących badania i/lub wkładów pieniężnych od członków.

Non-profit[edytuj | edytuj kod]

CoARA nie promuje, nie promuje ani nie sprzedaje komercyjnych produktów, technologii lub usług, ale zamiast tego opracowuje otwarte i nadające się do ponownego wykorzystania wyniki.

Polskie instytucje w CoARA[edytuj | edytuj kod]

W porozumieniu CoARA działa Polska Kapituła Narodowa (NC-PL) pod patronatem Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich i Polskiej Akademii Nauk. Inicjatywa zrzesza obecnie 37 sygnatariuszy CoARA i ma na celu aktywne angażowanie badaczy – od doktorantów po renomowanych liderów i mecenasów nauki – w dyskusję na kluczowe tematy dotyczące oceny badań naukowych[8]. Główną misją Polskiej Kapituły Narodowej jest ocena spójności rozwiązań uzgodnionych w ramach CoARA z obecnie obowiązującymi regulacjami krajowymi oraz zaproponowanie niezbędnych zmian na poziomie krajowym, które umożliwiłyby wdrożenie poszczególnych elementów reformy[9]. Nacisk zostanie położony na zakres i wykonalność recenzji naukowych w ocenie naukowców i instytucji prowadzących badania, a także na tym, w jaki sposób można wykorzystać reformę do inicjowania zmian w ramach prawnych i kulturze badawczej w kierunku promowania najnowocześniejszych badań prowadzonych w perspektywie długoterminowej. Ostatecznym celem długoterminowym jest opracowanie sprawiedliwych kryteriów tworzenia przewidywalnych ścieżek kariery w celu wspierania najbardziej utalentowanych badaczy. Polska Kapituła Narodowa przygotuje rekomendacje dla decydentów, mające na celu poprawę warunków zatrudnienia młodych pracowników nauki w celu zmniejszenia niepewności oraz zwiększenie stabilności uznanych badaczy, aby ułatwić budowanie wysoko wyszkolonych zespołów.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. CoARA - Coalition for Advancing Research Assessment [online], CoARA [dostęp 2023-11-06] (ang.).
  2. The Commission signs the Agreement on Reforming Research Assessment and endorses the San Francisco Declaration on Research Assessment [online], research-and-innovation.ec.europa.eu [dostęp 2023-11-06] (ang.).
  3. Science Europe, Launch of COARA [online], Science Europe [dostęp 2023-11-06] (ang.).
  4. Signatories [online], CoARA [dostęp 2023-11-06] (ang.).
  5. About [online], CoARA [dostęp 2023-11-08] (ang.).
  6. The Commitments [online], CoARA [dostęp 2023-11-06] (ang.).
  7. Guiding Principles [online], CoARA [dostęp 2023-11-09] (ang.).
  8. Czas na zmianę systemu ocen badań [online], upwr.edu.pl [dostęp 2023-11-11] (pol.).
  9. Politechnika Koszalińska [online], www.tu.koszalin.pl [dostęp 2023-11-11].