Lampa zliczająca
Lampa zliczająca to lampa elektronowa licząca impulsy w systemie dziesiętnym (od 0 do 9). Niektóre z nich również wyświetlają wynik zliczania.
Rodzaje lamp zliczających[edytuj | edytuj kod]
Dekatron[edytuj | edytuj kod]
Dekatron to gazowana lampa zliczająca posiadająca dziesięć katod wyświetlających wynik w postaci przesuwającego się punktu świetlnego podświetlającego cyfry rozmieszczone na okręgu[1]. W jednym elemencie realizuje funkcję dekady (licznika) i wyświetlacza.
Liczenie jest realizowane poprzez przykładanie impulsów na zestawy dodatkowych katod, co powoduje przeskakiwanie wyładowania jarzeniowego na następną pozycję. Dekatrony zawierające 2 zespoły dodatkowych elektrod (po 10) poprzez odpowiednią sekwencję impulsów sterujących mogą liczyć w obie strony, pozostałe dekatrony zaś są zbudowane niesymetrycznie, tak aby jarzący się obłok przeskakiwał zawsze tylko w jedną stronę. Dekatrony posiadają dodatkowy element pozwalający na zerowanie licznika oraz wyprowadzenie z dziesiątej katody, generujące przeniesienie do następnej dekady. W zależności od typu lampy maksymalna częstotliwość zliczanych impulsów waha się od kilku kHz do 2 MHz.
Przykładowe typy dekatronów: CGA10G, Z303C.
Selektor[edytuj | edytuj kod]
Selektor to rodzaj dekatronu, który posiada zewnętrzne wyprowadzenia katod[2]. Umożliwia to wykorzystanie go jako lampy przełączającej dodatkowe zewnętrzne obwody elektroniczne, na przykład elektroniczne wybieraki, komutatory lub elementy odczytowe.
Przykładowe typy selektorów: GSA10G, Z502S.
Trochotron[edytuj | edytuj kod]
Trochotrony to zliczające próżniowe lampy elektropromieniowe[2]. Do zliczania wykorzystuje się w nich wiązkę elektronów emitowanych przez żarzoną katodę. Wiązka porusza się w skrzyżowanych polach elektrycznym i magnetycznym, wytworzonym za pomocą magnesu stałego (umieszczonego wewnątrz lub na zewnątrz lampy). Maksymalna częstotliwość pracy dochodzi do 2MHz.
Przykładowe typy trochotronów: RYG13, 6700 (z magnesem zewnętrznym), BX10000, 6710 (z magnesem wewnętrznym), BX4000 (z niskim napięciem sterującym, przystosowana do współpracy z układami tranzystorowymi).
Lampa elektropromieniowa E1T[edytuj | edytuj kod]
E1T to lampa próżniowa z żarzoną katodą tlenkową, umożliwiająca bezpośredni odczyt na ekranie luminescencyjnym umieszczonym na wewnętrznej powierzchni bańki. Impulsy są przykładane do elektrody odchylającej i powodują przeskok strumienia pomiędzy otworami odpowiednio ukształtowanych anod. Przechodzący przez otwory strumień elektronów trafia na ekran luminescencyjny. Zliczane impulsy muszą mieć ściśle określoną amplitudę i kształt (krótki czas narastania oraz długi czas opadania), co komplikuje układ sterowania. Maksymalna częstotliwość zliczanych impulsów wynosi 100-300 kHz.
Lampy E1T zostały opracowane w firmie Philips i były jedyną konstrukcją działającą na tej zasadzie. W Polsce produkował je Przemysłowy Instytut Elektroniki pod nazwą ELW1.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Elektronika. Bohdan Paszkowski (red.). Warszawa: WNT, 1971, seria: Poradnik Inżyniera.
- Ronald Dekker: The making of the E1T. [dostęp 2011-03-25].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- http://tubedevices.com/alek/lampy_elektronowe/elw1/elw1.htm Zdjęcia lampy ELW1 (odpowiednik E1T) produkowanej przez Przemysłowy Instytut Elektroniki
- http://www.tubecollection.de/ura/zaehlroehren.htm Strona o trochotronach (po angielsku i niemiecku)
- OG3 DEKATRON. kwtubes.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-10-24)]. Dane i schemat lampy gazowanej (po angielsku).