Receptor EGF
EGFR (z ang. epidermal growth factor receptor) – receptor nabłonkowego czynnika wzrostu składa się z grupy białek błonowych, mających wewnętrzną aktywność enzymu kinazy tyrozynowej. Należą do niej 4 receptory, tj. EGFR/ErbB-1, HER2/ErbB-2, HER3/ErbB-3 i HER4/ErbB-4[1]. Białkowe czynniki wzrostu są jednymi z głównych regulatorów procesu proliferacji komórki. Za ich pośrednictwem dokonuje się endokrynna i parakrynna regulacja wzrostu i różnicowania komórek prawidłowych. Nabłonkowe czynnik wzrostu i jego receptor został odkryty przez Stanleya Cohena z Uniwersytetu Vanderbilt, co przyczyniło się do uhonorowania go w 1986 roku Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny, którą otrzymał wspólnie z Ritą Levi-Montalcini.
Rola EGFR w procesie chorobotwórczym jest tematem gruntownych badań naukowych. W ich wyniku odkryto między innymi, iż mutacje prowadzące do nadekspresji genów EGFR (np. zwiększona regulacja lub amplifikacja) są istotnie związane z wieloma nowotworami: gruczolakiem płuc (40% przypadków), nowotworami odbytu[2], glejakiem (50%) i nowotworami nabłonkowymi głowy i szyi (80–100%)[3]. Nieprawidłowa sygnalizacja komórkowa poprzez EGFR pełni również ważną rolę przy rozwoju chorób zapalnych takich jak: łuszczyca, zapalenie skóry, czy miażdżyca tętnic. Ponadto EGFR ma wpływ na zwłóknienie, gojenie ran, czy chorobę monogeniczna[4][5][6].
Znajomość mechanizmu działania EGFR jako onkogenu przyczyniła się do prowadzenia badań na szeroką skalę, dzięki czemu opracowano leki przeciwnowotworowe skierowane przeciwko EGFR (tzw. „inhibitorami EGFR”), w tym gefitynibu[7], erlotynibu, afatynibu, brygatynibu i ibotynibu[8] w przypadku nowotworu płuc oraz cetuksymabu w przypadku nowotworu okrężnicy. Niedawno AstraZeneca opracowała osimertinib, inhibitor trzeciej generacji kinazy tyrozynowej, który stosuje się w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca (NSCLC)[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Roy S. Herbst, Review of epidermal growth factor receptor biology, „International Journal of Radiation Oncology • Biology • Physics”, 59 (2), 2004, S21–S26, DOI: 10.1016/j.ijrobp.2003.11.041, ISSN 0360-3016, PMID: 15142631 [dostęp 2019-11-16] (ang.).
- ↑ Francine Walker i inni, Growth factor receptor expression in anal squamous lesions: modifications associated with oncogenic human papillomavirus and human immunodeficiency virus, „Human Pathology”, 40 (11), 2009, s. 1517–1527, DOI: 10.1016/j.humpath.2009.05.010, ISSN 0046-8177 [dostęp 2019-11-16].
- ↑ Kumar i inni, Robbins basic pathology, wyd. 9th ed, Philadelphia, PA: Elsevier/Saunders, 2013, ISBN 1-4377-1781-0, OCLC 759916378 [dostęp 2019-11-16].
- ↑ Patrick Campbell i inni, Epithelial inflammation resulting from an inherited loss-of-function mutation in EGFR, „The Journal of investigative dermatology”, 134 (10), 2014, s. 2570–2578, DOI: 10.1038/jid.2014.164, ISSN 0022-202X, PMID: 24691054, PMCID: PMC4090136 [dostęp 2019-11-16].
- ↑ Adam C. Midgley i inni, Transforming Growth Factor-β1 (TGF-β1)-stimulated Fibroblast to Myofibroblast Differentiation Is Mediated by Hyaluronan (HA)-facilitated Epidermal Growth Factor Receptor (EGFR) and CD44 Co-localization in Lipid Rafts, „Journal of Biological Chemistry”, 288 (21), 2013, s. 14824–14838, DOI: 10.1074/jbc.M113.451336, ISSN 0021-9258, PMID: 23589287, PMCID: PMC3663506 [dostęp 2019-11-16].
- ↑ Adam C Midgley i inni, MicroRNA-7 inhibition rescues age-associated loss of epidermal growth factor receptor and hyaluronan-dependent differentiation in fibroblasts, „Aging Cell”, 13 (2), 2014, s. 235–244, DOI: 10.1111/acel.12167, ISSN 1474-9718, PMID: 24134702, PMCID: PMC4331777 [dostęp 2019-11-16].
- ↑ J. Guillermo Paez i inni, EGFR mutations in lung cancer: correlation with clinical response to gefitinib therapy, „Science”, 304 (5676), 2004, s. 1497–1500, DOI: 10.1126/science.1099314, ISSN 1095-9203, PMID: 15118125 [dostęp 2019-11-16].
- ↑ Wenhua Liang i inni, Network meta-analysis of erlotinib, gefitinib, afatinib and icotinib in patients with advanced non-small-cell lung cancer harboring EGFR mutations, „PLOS ONE”, 9 (2), 2014, e85245, DOI: 10.1371/journal.pone.0085245, ISSN 1932-6203, PMID: 24533047, PMCID: PMC3922700 [dostęp 2019-11-16].
- ↑ Sarah L. Greig, Osimertinib: First Global Approval, „Drugs”, 76 (2), 2016, s. 263–273, DOI: 10.1007/s40265-015-0533-4, ISSN 1179-1950, PMID: 26729184 [dostęp 2019-11-16].