Smorczewscy herbu Rawicz

Herb Rawicz

Smorczewscy

Polski ród szlachecki herbu Rawicz; wyznania rzymskokatolickiego. Nazwisko wzięli od miejscowości Smorczewo (parafia Ostrożany) w ziemi drohickiej dawnego województwa podlaskiego, gdzie wzmiankowani w 1458 w osobie Grzegorza (Archiwum Narodowe Białoruskie w Mińsku, księga ziemska drohicka z lat 1456–1499). Już w XVI w. mocno rozrodzeni w ziemi drohickiej, w przeważającej większości stawali się drobna szlachtą. Licznie reprezentowani wśród szlachty powiatu drohickiego w dniu 14 maja 1569 i następnych podczas składania przysięgi na wierność Koronie polskiej po inkorporacji Podlasia przed aktem Unii Lubelskiej. Występują w aktach ziemskich drohickich od XV w. Piastowali drobne urzędy ziemskie w ziemi drohickiej oraz byli elektorami królów polskich z tej ziemi w 1669 i 1674.

Wywody szlacheckie

Wywód genealogiczny przed Deputacją Szlachecką Obwodu Białostockiego 22 listopada 1822. Późniejsze legitymacje przed Heroldią Cesarstwa Rosyjskiego w guberni grodzieńskiej dla poszczególnych gałęzi rodów (m.in. z Minczewa i Runic oraz Zajęcznik) z wpisaniem odpowiednio do części I lub VI księgi szlacheckiej oraz w guberni wołyńskiej w latach 1834–1852 z umieszczeniem w części I księgi szlacheckiej. Legitymacja szlachecka przed Heroldią Królestwa Polskiego w latach 1839–1840. Tylko nieliczni przedstawiciele tego rodu zdołali po 1831 przeprowadzić wywód szlachectwa przed Heroldią Cesarstwa Rosyjskiego z wpisaniem do ksiąg szlachty guberni grodzieńskiej. Reszta członków rodu została przeważnie zakwalifikowana przez władze rosyjskie do kategorii „jednodworców” względnie jako mieszczan.

Hrabiowie Smorczewscy

Medard Franciszek Adolf Smorczewski otrzymał od papieża Leona XIII dla siebie i swoich synów: Jana i Feliksa dziedziczny papieski tytuł hrabiowski (comes romanus), przekazywalny na zasadzie primogenitury (dyplom datowany Rzym 17 maja 1892).

• Medard Franciszek Adolf Smorczewski (1829–1898), właściciel dóbr ziemskich Żdżanne i Wierzchowiny.
• Jan Justynian Smorczewski (1858–1938), właściciel dóbr ziemskich Żdżanne i Wierzchowiny.
• Ludomir Robert Smorczewski (1892–1932), właściciel dóbr ziemskich Żdżanne i Wierzchowiny.
• Robert Kuno Smorczewski (1921–1998), właściciel dóbr ziemskich Żdżanne i Wierzchowiny.
• Feliks Antoni Smorczewski (1860–1943), właściciel dóbr ziemskich.
• Władysław Adolf Smorczewski (1889–1979),brat Medarda Smorczewskiego właściciel dóbr ziemskich w Antoninie.
• Rafał Stanisław Sergiusz Smorczewski (1924–2009), architekt i były właściciel dóbr ziemskich w Antoninie.
• Jan Marek Smorczewski (1969-)

Inni przedstawiciele rodu

• Jan Smorczewski (1754–1822), skarbnik i komisarz cywilno wojskowy-ziemi drohickiej.
• Jan Augustyn Smorczewski (1758–1825), sędzia ziemski drohicki i bielski oraz szambelan JKMci.
• Franciszek Smorczewski(1769–1830), major wojsk koronnych i komisarz cywilno wojskowy-ziemi drohickiej.
• Wincenty Feliks Smorczewski (1808-po 1873), magister prawa Uniwersytetu Warszawskiego, uczestnik powstania listopadowego i emigrant we Francji.
• Konstanty Smorczewski (1827-?), lekarz i właściciel dóbr ziemskich Zajęczniki.
• Wiktor Piotr Hipolit Smorczewski (1838–1900), uczestnik powstania styczniowego 1863 i zesłaniec do Rosji.
• Józef Władysław Smorczewski (1839- po 1880), student w Kijowie, uczestnik powstania styczniowego 1863 i zesłaniec do Rosji.
• Celestyn Smorczewski (1873-19??), pułkownik kawalerii rosyjskiej i Wojska Polskiego.
• Aleksandr Smorczewski (1879–1959),inżynier, oficer wojsk Denikina, więzień i zesłaniec w ZSRR.

Dobra ziemskie Smorczewskich

W ziemi drohickiej poszczególni przedstawiciele rodu dziedziczyli wraz z upływem wieków coraz drobniejsze części w parafii Drohiczyn, Grodzisk, Ostrożany, Perlejewo i Śledzianów oraz Winna, na terenie miejscowości Chechłów (Chechłowo), Kosianka Stara, Koski Falki, Obniż (Obniże), Sady i Smorczewo. W XIX w. większymi majątkami w posiadaniu poszczególnych gałęzi rodów były jedynie Chrołowice, Kułaki, Minczewo, Runice, Sieniewice oraz Zajączkowo, recte Zajęczniki (do pocz. XX w.). Na terenie Lubelszczyzny w rękach przeważnie gałęzi obdarzonej później tytułem hrabiowskim znalazły się następujące dobra: Antonin i Terenin, w pow. chełmskim, Hruszów, Stryjów (do 1944), Tarnogóra (do 1944), Wierzchowiny i Żdżanne (do 1944), w pow. krasnostawskim oraz Stronibaby w pow. złoczowskim (1938–1944).

Bibliografia

• Akta Unji Polski z Litwą 1385–1791, Kraków 1932, s. 265, 270.
• Borkowski-Dunin Jerzy, Wąsowicz-Dunin Mieczysław, Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III, Lwów 1910 [w:] Rocznik Towarzystwa Heraldycznego I: 1909, s. 210.
• Borowski Edward, Genealogie niektórych utytułowanych rodzin polskich, seria II, [w:] „Materiały do Biografii, Genealogii i Heraldyki Polskiej”, t. 3, Buenos Aires Paryż 1966, s. 230-231 (z późniejszymi uzupełnieniami).
• Konarski Szymon, Armorial de la noblesse titrèe polonaise, Paris 1958, s. 313 (obszerna bibliografia).
• Materiały genealogiczne Wojciecha Wielądko (AGAD).
• Pietruski z Siemuszowej Oswald Zaprzaniec, Elektorów poczet którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III roku 1674, Augusta II roku 1697, i Stanisława Augusta roku 1764, Najjaśniejszych Królów Polskich, Wielkich Książąt Litewskich..., Lwów 1845, s. 337.
• Spis alfabetyczny obywateli ziemskich Królestwa Polskiego oraz dóbr przez nich posiadanych. Wyd. 3, Warszawa ok. 1913, s. 112.
• Spis szlachty wylegitymowanej w guberniach grodzieńskiej, mińskiej, mohylewskiej, smoleńskiej i witebskiej, Warszawa 1992, s. 93.
• Spisok dworjan wolynskoj guberni, Żitomir 1906, s. 136.
• Spisok ziemliewladenyj w grodnienskoj guberni, Grodna 1890, s. 109.
• Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861; Warszawa 2000, s. 642.
• Taryffa dymów ziemi drohickiej z 1790 (AGAD).
• Ziemianie polscy XX wieku. Słownik biograficzny. Słownik biograficzny, cz. 1, Warszawa 1992, s. 144-146.

Linki zewnętrzne

• Genealogia dynastyczna
• Strona Gminy Siennica Różana - Żdżanne
• Nekrolog Rafała Smorczewskiego. lenczewski.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-27)].