System determinacji płci X0
System X0 – system determinacji płci, w którym występuje tylko jeden rodzaj chromosomu – samice XX mają parzystą liczbę chromosomów, a samce nieparzystą (X0, brak chromosomu Y). Jeśli chromosom Y lub W nie zawiera genów niezbędnych do determinacji płci, może zostać całkowicie utracony. Rzeczywiście, utrata chromosomu Y lub W jest powszechna, zarówno w obrębie rodzin, jak i między nimi, a X0 lub Z0 wydają się być potomkami tego typu determinacji płci w kilku rzędach owadów. Częstotliwość utraty chromosomu jest prawdopodobnie w dużej mierze spowodowana zawartością genów; to znaczy w grupach, w których Y zawiera geny niezbędne do przeżycia lub rozmnażania, jest mało prawdopodobne, że zostanie utracony, chyba że geny te zostaną najpierw przeniesione na inny chromosom. System ten jest zależny od samca[1][2]. System determinacji płci X0 nie jest tak rozpowszechniony w świecie przyrody, jak choćby system XX/XY, czy ZZ/ZW. Wszystkie geny istotne dla przeżycia osobnika, rozmnażania zostają zachowane po wcześniejszym przeniesieniu tych genów na inne chromosomy.
Przykłady organizmów, u których występuje system X0[edytuj | edytuj kod]
- większość pajęczaków (z wyjątkiem roztoczy),
- pierwotnoskrzydłe, np. (ważki),
- owady bezskrzydłe, np. (rybik srebrzysty)
- jawnoskrzydłe, np. (koniki polne, świerszcze i karaluchy),
- skrytoskrzydłe, np. (wojsiłki, chrząszcze),
- łuskoskrzydłe, np. (motyle)[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Heath Blackmon, Laura Ross, Doris Bachtrog, Sex Determination, Sex Chromosomes, and Karyotype Evolution in Insects, „Journal of Heredity”, 108 (1), 2017, s. 78–93, DOI: 10.1093/jhered/esw047, ISSN 0022-1503, PMID: 27543823, PMCID: PMC6281344 [dostęp 2021-11-16] (ang.).
- ↑ Fritz -Helmut Ullerich, Geschlechtschromosomen und Geschlechtsbestimmung bei einigen Calliphorinen (Calliphoridae, Diptera), „Chromosoma”, 14 (1), 1963, s. 45–110, DOI: 10.1007/BF00332610, ISSN 0009-5915 [dostęp 2021-11-16] (niem.).
- ↑ Bo Xu, Yankai Li, Baozhen Hua, A chromosomal investigation of four species of Chinese Panorpidae (Insecta, Mecoptera), „Comparative Cytogenetics”, 7 (3), 2013, s. 229–239, DOI: 10.3897/compcytogen.v7i3.5500, ISSN 1993-078X, PMID: 24260703, PMCID: PMC3833739 [dostęp 2021-11-16].