Wyoblarka

Wyoblarka – maszyna do obróbki plastycznej metali na zimno lub na gorąco, wykorzystująca zasadę działania dźwigni dwuramiennej.

Wyoblarki dzielimy w zależności od narzędzia kształtującego blachę na ręczne, mechaniczne i automatyczne oraz zgniatarki obrotowe:

wyoblarka ręczna – najprostsza maszyna o konstrukcji podobnej do tokarki do drewna. Narzędzia kształtujące trzymane są w rękach wyoblacza i opierane w czasie pracy o grzebień.

wyoblarki mechaniczne
- wyoblarka suportowa - kształtowanie blachy odbywa się za pomocą rolki kształtowej. Zmiana położenia rolki kształtującej dokonywana jest za pomocą pokręteł obracanych ręcznie. Pozwala na kształtowanie grubszych blach niż przy kształtowaniu ręcznym.
- wyoblarka kopiarka - szablon jest dokładnym odwzorowaniem kształtu, jaki chcemy uzyskać. Metodą kopiowania można wykonać niektóre kształty jak czasze kuliste, stożki, tralki.
- do wyoblania na gorąco - jest to w zasadzie wyoblarka suportowa ale z dodatkowym oprzyrządowaniem w postaci palników. Palniki podgrzewając kształtowaną blachę umożliwiają obróbkę przykładowo materiałów plastycznych na gorąco.
- do wyoblania kształtów owalnych - wyoblarka mechaniczna (lub automatyczna) z dodatkowym oprzyrządowaniem (specjalną głowicą) umożliwiającym wykonywanie brył owalnych. W tym przypadku zastosowane oprzyrządowanie odróżnia sposób wykonania. Metoda obecnie nie jest stosowana, ze względu na wysoki koszt oprzyrządowania.

wyoblarki automatyczne:
- ze sterowaniem hydraulicznym - wyoblarki automatyczne starszego typu. Posuwy narzędzia roboczego realizowane są przy pomocy sterowania hydraulicznego. Maszyna wymaga stałej kontroli i regulacji. Ustawienie wszystkich parametrów nie jest możliwe do zapamiętania i każdorazowo przy nowym zamówieniu wszystkie szybkości i posuwy muszą być ustawiane ponownie.
- sterowane numerycznie, wyoblarki CNC. Wszystkie czynności konieczne do wykonania przedmiotu realizowane są przy pomocy wcześniej napisanego programu. Maszyna umożliwia szybkie uruchomienie lub zmianę profilu produkcji dzięki wcześniej napisanym programom.

zgniatarki obrotowe – zgniatarka obrotowa jest bardzo podobna do wyoblarki automatycznej. Zgniatarki mają mocniejszą konstrukcje od wyoblarek. Wynika to z konieczności zastosowania większych sił niż w czasie wyoblania. Chociaż na typowej wyoblarce można również wykonywać zgniatanie obrotowe w mniejszym zakresie niż na zgniatarce. Zgniatanie obrotowe charakteryzuje się zaplanowanym i obliczonym zmniejszeniem grubości ścianki odkształcanego materiału.

Obróbce takiej - zwanej wyoblaniem - poddawane bywają zazwyczaj arkusze blachy wycięte wstępnie w formie krążków. Krążek blachy dociskany jest do wzornika, a następnie uruchamia się obroty wrzeciona. Wyoblarz dociska do wirującego krążka końcówkę dwustronnej dźwigni, powoli odkształcając krawędź krążka i modelując go w żądany sposób.

Przy pomocy wyoblarki doświadczony rzemieślnik jest w stanie ukształtować przedmioty o symetrii obrotowej, jak kielichy, misy, talerze, czasze (tak np. wykonywane są czasze puzonów i niektórych innych instrumentów dętych blaszanych) itp. Modelowanie przedmiotów tą metodą jest zazwyczaj, w przypadku mało lub średnio seryjnej produkcji oraz w przypadku wykonywania elementów o bardzo skomplikowanych kształtach znacznie tańsze, niż tłoczenie, będące sposobem alternatywnym.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Drenger T., Cielecki T., Wiśniewski J. – Nowoczesne maszyny do wyoblania. 14 Konferencja Naukowo-Techniczna Obróbki Plastycznej, Poznań-Czemiejewo 2000, s. 81-86.
Drenger T., Wiśniewski J., Cielecki T. – Rozwój technologii wyoblania i zgniatania obrotowego, oraz urządzeń i maszyn projektowanych i wykonanych w Instytucie Obróbki Plastycznej. Obróbka Plastyczna Metali. Poznań 1998, t.9, nr 3, s.69-74.
Drenger T., Wiśniewski J. – Kształtowanie obrotowe w powiązaniu z tradycyjnymi metodami obróbki plastycznej. Jubileuszowa XV Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Techniczna „Konstrukcja i Technologia Wytłoczek Wyprasek" Poznań-Wąsowo 17-19.06.2002 r. Instytut Obróbki Plastycznej, s. 149-158.
Drenger T., Wiśniewski J. – Nowe tendencje w technologii kształtowania obrotowego wyrobów o kształtach złożonych. Manufacturing, Współczesne Problemy Wytwarzania, Konferencja Naukowo-Techniczna, M 01,1.1, Politechnika Poznańska 2001 r.
Dudricek R. – Wykorzystanie języka programowania EXAPT do wyoblania ze sterowaniem numerycznym za pomocą komputera. (Nutzung der Programmiersprache EXAPT fur das CNC - Drucken). Werkstattstechnik 1980 nr.l2,s.779- 782.
Faulhaber J. – Wyoblanie i zgniatanie obrotowe. Metody i maszyny. Drucken und Fliessdrucken - Yerfahren und Maschinen Blach Mokre Profile 1987,z. 3 i 4 s. 199 - 202,s. 283 - 286.
Greditor M.A. – Dowilnyje roboty i rotaczionnoje wydawliwanje. Moskwa 1971,s.1-237.
Grześkowiak J., Wiśniewski J. – Zgniatanie obrotowe i wyoblanie. (Flissdruken und Druken). Technik und Polen 1988, nr 2-3, s. 18.
Kohne R. – NC wyoblanie przy zastosowaniu systemu programowego. (NC - drucken unter Yerwendung eines Programmier und Erfassungssystems) Industrie Anzeiger 1981, nr 15 s. 14-15.
Kohne R. – Technologia procesu wyoblania sterowanego numerycznie. (Technologie des NC - drucken) Ind. Fertigung 1984, s.231 - 235.
Kuppers W. – Wyoblanie i zgniatanie obrotowe stali nierdzewnych s. 12 - 24.
Kwaśniewski B. – Przegląd metod i operacji kształtowania plastycznego blachy i profili cienkościennych. Obróbka Plastyczna Metali 1999, t. X, z. l, s. 49-55.
Leico-Drucken und Projizieren Ahlen 1997, s. 1-67.
Ludwig H. – Sposób wytwarzania kuchennych naczyń. (Sposoby izgotowlenia kuchonnoj posudy.) Eksp. Inform. kazn. sztamp, proiz. 1971, nr 22, s.23 - 31.
Mogilnyj J. – Zautomatyzowane zgniatanie obrotowe detali powłokowych na tokarce uniwersalnej. (Awtomatizowanoje wydawliwami bloczkowych zdeli na uniwersalnom tokarnom stanie) Technol. i Organ. Proizw. 1971 nr 4 s.45-48
Mogilnyj N. – Zastosowanie tokarek ze sterowaniem numerycznym do wyoblania wieloprzejściowego w cyklu zautomatyzowanym. Kuźn. sztamp -proiz. 1986,nr.8,s.26-29.
Mogilnyj N. – Badania parametrów energetyczno - siłowych wyoblania powłok (Isskodowami energosilowych paramitrow). Kuźn. sztamp - proiz. 1979,nr.2,s.21-23.
Mogilnyj N. – Eksperymentalne badania mechaniki wyoblania płaszczy na obrabiarkach. (Eksperymentalneje issbadowani mechaniki Automatizowannego wydawliwanija obłoczek na siankach). Kuźn.sztamp - proiz. 1970, nr.2, s.10-13. ^,
Mogilnyj N. – Metody wykonywania części powłokowych. Maszinostroitel 1992,nr 5,s. 9-11.
Mogilnyj N. – Produkcja detali naczyniowych na tokarkach ze sterowaniem numerycznym. Maszinostroitel 1990, nr.5, s. 15 - 16.
Mogilnyj N. – Technologiczne możliwości zautomatyzowania maszyn do zgniatania obrotowego i wyoblania. Kuźn.sztamp - proiz. 1984, nr 11 s.29-31
Mogilnyj N. – Zgniatanie obrotowe na maszynach z programowym sterowaniem numerycznym. (Rotacionnoje rytjazka na siankach z cislovym programmnym upravleniem). Kuźn.sztamp - proiz. 1980, nr. 12, s. 12 - 15.
Mogilnyj N.J. – Rotaczionnaja wytjażka oboloczkowych detalej na siankach. Moskwa 1983, s. 1-190.
Quigey, Monaghan J. Obróbka Plastyczna: analiza procesów wyoblania. Materiale Processing Technology 103, 2000 s.114 - 119
Runge M. – Automatyczne generowanie programów wyoblania jako alternatywa do sterowania. „Playback" Wyoblanie. Automatisches Druckprogramm - Generieren als Altemative zum Playback – Steuem Bander Bleche Rohre 1989, s.65 - 71.
Schroder P. – Możliwości zastosowań nowoczesnych wyoblarek cz.1-7 Einsatzmoglichkeiten moderner Druckmaschinen Blach 1961/8 s.579 - 585, 1962/10, s.753 - 759, 1962/1 s.6 - 11, 1962/3 s.135 - 140, 1962/5 s.276 - 280, 1962/6 s.331 - 336, 1962/9 s.471 - 483.
Sellm W. – Wyoblanie (Metalidrüken). Berlin 1955, s. 1-71.
Stark P., Pfabl. – Automatyczne wyoblanie i zgniatanie obrotowe skomplikowanych części cz.l. (Automatisches Form und Fliessdrucken von kompliziren Werkstucken komformtechnik). 1971, nr.5, s.26 - 33.
Szopski K. – Wyoblanie Instytut Wydawniczy SIMP. Warszawa 1948.
Szopski K. – Obróbka metali na wyoblarkach. Państwowe Wydawnictwa Techniczne. Warszawa 1957.
Szopski K. – Wyrób naczyń metodą wyoblania. Państwowe Wydawnictwa Techniczne. Warszawa 1955.
Szwedowski P. – Wyoblanie ręczne. Wydawnictwa Naukowo-Teczniczne. Warszawa 2007.
Trofimow K. – Metody określenia odkształceń przy wyoblaniu powłok z krążków blachy. Eksp. Inform. Kuźn.sztamp - proiz. 1986, s. 137 - 140.
Winkels H., Runie M – Obrabiarki do wyoblania i zgniatania obrotowego sterowane numerycznie. (Numerisch gestuerte Werkzeugmaschninen zum Drucken und Druchwolzen). Zind. Fertig. 1980 s.693 - 696.
Wiślicki T., Wichliński J. – Specjalne metody kształtowania blach Państwowe Wydawnictwa Techniczne. Warszawa 1957,
Wiśniewski J., Drenger T. – Wyoblanie dokładne. Obróbka Plastyczna Metali. Poznań 2003, tom 14, nr 2, s. 29-35.
Wiśniewski J., Drenger T.– Badania technologii wyoblania wytłoczek z kołnierzem i wydłużoną pobocznicą na wyoblarce MZH-500 sterowanej numerycznie. Obróbka Plastyczna Metali. Poznań, 2002 r. tom XIII, nr 2, s.41-49.
Wiśniewski J., Perkowski A., 14. Drenger T. – Badania procesu kształtowania obrotowego stożków o zmiennej grubości ścianki pobocznicy. XII Konferencja Naukowo-Techniczna pt. Konstrukcja i Technologia wy tłoczek wyprasek. Poznań 1995. Obróbka Plastyczna Metali 1995, t.6 nr2/3s.5-19.
Wiśniewski J., Wiśniewski Z. – Zgniatanie obrotowe na tokarkach produkcyjnych. Biuletyn Informacji Obróbki Plastycznej. Poznań 1974, 1.10, s.611-614, zeszyt specjalny.
Wiśniewski J. – CNC w maszynach do kształtowania obrotowego produkcji INOP. Obróbka Plastyczna Metali 1991, nr 3, s. 23-26.
Wiśniewski J. – Technologia wytwarzania złożonych kształtów wytłoczek na nowoczesnych obrotowych maszynach. VII Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna. Tendencje Rozwojowe w Technologii Maszyn. Wyższa Szkoła Inżynierska Zielona Góra 1992. s. 51-5 8.,
Wiśniewski J. – The development of rotary extrusion and spinning techniques devices and machines in the metal Forming Institute (INOP) Poznań 1987, s. l -11.
Wiśniewski J. – Zgniatarko-wyoblarka sterowana komputerem. Obróbka Plastyczna Metali 1991, t.2 , nr 2, s. 33-34.
Younger A. – Badania procesu wyoblania na maszynie z mechanicznym prowadzeniem rolki, Power Assisted s.509 - 520

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]