Świergotek tundrowy
| ||
| Anthus gustavi[1] | ||
| Swinhoe, 1863 | ||
| ||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Infragromada | ptaki neognatyczne | |
| Rząd | wróblowe | |
| Podrząd | śpiewające | |
| Rodzina | pliszkowate | |
| Rodzaj | Anthus | |
| Gatunek | świergotek tundrowy | |
| Podgatunki | ||
| ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | ||
 | ||
Świergotek tundrowy (Anthus gustavi) – gatunek małego wędrownego ptaka z rodziny pliszkowatych (Motacillidae). Występuje na północy i wschodzie krainy palearktycznej; zimuje głównie w Indonezji i na Filipinach.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia dwa podgatunki A. gustavi[3][4]:
- świergotek tundrowy (A. gustavi gustavi) – północno-zachodnia Rosja do Kamczatki, Wyspy Komandorskie. Populacja z Wysp Komandorskich jest przez niektórych autorów wydzielana do osobnego podgatunku A. gustavi stejnegeri[5].
- świergotek ussuryjski (A. gustavi menzbieri) – południowo-wschodnia Syberia i północno-wschodnie Chiny; nie wiadomo, gdzie zimuje[5].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała od 14 do 15 centymetrów. Rozpiętość skrzydeł wynosi 23–25 centymetrów. Masa ciała waha się pomiędzy 20 a 26 g[6].
Górna część ciała jest żółta, oliwkowo-brązowa z rozproszonymi czarnymi paskami biegnącymi wzdłuż ciała, które najbardziej uwidocznione są na głowie. Kuper i ogon są zabarwione na zielono. U niektórych osobników także na tych częściach ciała występują również ciemniejsze paski. Brzuch świergotka jest w kolorze kremowym bądź białym. Zewnętrzne sterówki są częściowo białe. Nad okiem znajduje się jaśniejszy, nie zawsze widoczny pasek. Oczy są ciemnobrązowe, otoczone dwoma pierścieniami kremowych piór. Nogi są czerwono-cieliste.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Obszar występowania świergotka rozciąga się od rzeki Peczory aż do Półwyspu Czukockiego. Występuje także na Kamczatce i Wyspach Komandorskich. Na siedliska wybiera najchętniej miejsca o gęstej roślinności w pobliżu ujść rzek, chociaż można go spotkać także w tundrze. Świergotek zimę spędza najczęściej w Indonezji bądź na Filipinach.
W Polsce odnotowany dwa razy[7], jednak został usunięty z listy awifauny krajowej w wyniku przeprowadzonej w 2013 roku rewizji generalnej wielu wcześniej akceptowanych stwierdzeń[8].
Tryb życia[edytuj | edytuj kod]
Świergotek odżywia się przede wszystkim bezkręgowcami, które znajduje w ziemi. Składa 4–6 jaj w gnieździe naziemnym. Jaja wysiadywane są przez oboje rodziców przez 13 dni. Młode ptaki zaczynają latać po 12–14 dniach od wylęgu.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje świergotka tundrowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern).
Z racji usunięcia go z listy polskiej awifauny nie jest wymieniony w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt[9], choć jeszcze w poprzednim rozporządzeniu z 2014 roku był wymieniany[10].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anthus gustavi, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Anthus gustavi. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits (ang.). IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-26].
- ↑ Nazwy polskie za: Paweł Mielczarek, Marek Kuziemko: Rodzina: Motacillidae Horsfield, 1821 - pliszkowate - Wagtails and Pipits (wersja: 2019-07-29). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2019-10-08].
- ↑ a b Pechora Pipit (Anthus gustavi) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)].
- ↑ Sale 2006 ↓, s. 292.
- ↑ Tomiałojć L., Stawarczyk T.: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany, T.II. PTPP "Pro Natura" Wrocław, 2003, s. 548. ISBN 83-919626-1-X.
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Rewizja współczesnych i historycznych stwierdzeń rzadkich ptaków w Polsce. „Ornis Polonica”. 55, s. 115–134, 2014.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Richard Sale: A Complete Guide to Arctic Wildlife. London: Verlag Christopher Helm, 2006. ISBN 0-7136-7039-8. (ang.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i materiały multimedialne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.