Świstunka ałtajska
| Abrornis humei | |||
| (W.E. Brooks, 1878) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
świstunka ałtajska | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 w sezonie lęgowym zimowiska | |||
Świstunka ałtajska[5] (Abrornis humei) – gatunek małego ptaka z rodziny świstunek (Phylloscopidae), wcześniej zaliczany do pokrzewkowatych (Sylviidae). Zamieszkuje Azję; sporadycznie zalatuje do Polski. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Świstunka ałtajska bywała dawniej uznawana za podgatunek świstunki żółtawej (A. inornatus), ale wyraźnie różni się od niej wokalizacją i upierzeniem[1]. Wyróżniono dwa podgatunki A. humei[1][5][6] (podgatunek mandellii jest niekiedy uznawany za odrębny gatunek)[1]. Część systematyków zalicza świstunkę ałtajską do rodzaju Phylloscopus[1][2][6].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Świstunka ałtajska zamieszkuje w zależności od podgatunku[6][1]:
- świstunka ałtajska[5] (Abrornis humei humei) – południowo-środkowa Rosja i wschodni Kazachstan do północno-zachodnich Chin i środkowego Nepalu.
- świstunka modrzewiowa[5] (Abrornis humei mandellii) – środkowe Chiny.
Gatunek ten migruje na niewielkie odległości i zimuje na południe od zasięgu letniego – w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej[1][4].
Sporadycznie zalatuje do Polski – do końca 2021 roku odnotowano 6 stwierdzeń[7].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Ptak wielkością i wyglądem przypomina zniczka lub mysikrólika. Najważniejszym podobieństwem do innych świstunek jest rysunek na skrzydle: jasne paski na końcach dużych i średnich pokryw, ciemny czworokąt na nasadach lotek drugiego rzędu, kontrastowo jasne brzegi lotek oraz jasne elementy na lotkach trzeciego rzędu. Sylwetka ptaka drobna, kulkowata z krótkim ogonkiem i delikatnymi nogami. Dziób krótki, delikatny, dobrze wyodrębniony, wierzch głowy brązowoszary bez zielonkawego odcienia, niekiedy nawet czekoladowy, nieco ciemniejszy niż grzbiet, który jest płowoszarooliwkowy. Najjaśniejszą częścią tułowia jest zielonopłowy kuper, jednak nie kontrastowy do grzbietu i pokryw nadogonowych.
Zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Ptaki tego gatunku są bardzo ruchliwe, żerują wewnątrz koron drzew i krzewów, zganiając pokarm z liści i gałązek podlatują za owadami, zawisając na chwilę w locie przy liściach, by prędko schwytać zdobycz.
Śpiew[edytuj | edytuj kod]
Głosy tego ptaka są niższe od głosu świstunki żółtawej, zwykle to dwusylabowe ćwierknięcia „ci-lit", „psi-jup”, „tu-lti” (podobne do ćwierknięć wróbla, może też przypominać głos wójcika, ale jest od niego zdecydowanie wolniejszy) trwające około 0,2 sek. W tym samym czasie rozbrzmiewa jednosylabowe „ljit” kojarzące się z głosem rodzimego pierwiosnka. Wędrujące jesienią świstunki ałtajskie mogą się wcale nie odzywać, z tego powodu opisane dźwięki tych ptaków należą do rzadkości.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje świstunkę ałtajską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2004 (stan w 2022). Liczebność światowej populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako bardzo pospolity. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za prawdopodobnie stabilny[4].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Hume's Leaf-warbler (Phylloscopus humei). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-08)]. (ang.).
- ↑ a b Phylloscopus humei, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-03-14] (ang.).
- ↑ a b c D. Lepage: Buff-browed Warbler Phylloscopus humei. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-14]. (ang.).
- ↑ a b c BirdLife International, Phylloscopus humei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-2 [dostęp 2023-01-14] (ang.).
- ↑ a b c d Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Phylloscopidae Jerdon, 1863 (1854) - świstunki - Old world leaf warblers (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-01-14].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2023-01-14]. (ang.).
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Cofta, Rozpoznawanie świstunek – część druga, „Ptaki Polski” 1/2008(9).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).