Żydówka z cytrynami
| ||
| ||
| Autor | Aleksander Gierymski | |
| Rok wykonania | 1881 | |
| Technika wykonania | olej na płótnie | |
| Rozmiar | 63,5 × 47,5 cm | |
| Muzeum | Muzeum Śląskie w Katowicach | |
Żydówka z cytrynami (znany też pod tytułem Pomarańczarka[1]) – obraz olejny polskiego malarza Aleksandra Gierymskiego z 1881 roku, znajdujący się w zbiorach Muzeum Śląskiego w Katowicach.
Obraz powstał w czasie pobytu Gierymskiego w Warszawie, w latach 1876–1888. Artysta związał się w tym czasie z grupą młodych literatów i krytyków, zgromadzonych wokół pozytywistycznego czasopisma „Wędrowiec” i podjął współpracę z Stanisławem Witkiewiczem oraz Antonim Sygietyńskim. Efektem tej współpracy był cykl realistycznych scen rodzajowych, przedstawiających życie żydowskich mieszkańców Powiśla i innych ubogich dzielnic Warszawy. Powstały w tym czasie takie prace, jak Żydówka sprzedająca pomarańcze, Żydówka sprzedająca cytryny, Brama na Starym Mieście w Warszawie i kilka wersji Święta trąbek[2].
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Artysta przedstawił portret ubogiej żydowskiej handlarki, sprzedającej cytryny na ulicy. Jest to stara, odziana w łachmany kobieta, dźwigająca dwa ciężkie kosze z owocami. Stoi zwrócona twarzą do widza, patrząc wprost w oczy przechodzących obok niej ludzi. Jej zmęczona życiem, a poorana zmarszczkami twarz wyraża smutek, zmęczenie i nadzieję na znalezienie nabywcy. Kolorystyka obrazu jest zimna, sugeruje późną porę roku, być może jest chłodny, jesienny poranek. Niewyraźne i przymglone tło potęguje wrażenie samotności, wyobcowania i zastygłego cierpienia, a realistycznie przedstawiona postać zamarła w beznadziejnym oczekiwaniu.
Odniesienia[edytuj | edytuj kod]
Żydówka z cytrynami pojawiła się na serii znaczków pocztowych pt. Malarstwo polskie, wydanych w 1968 roku[3][4].
Stylizowany wizerunek fragmentów obrazu znalazł się na monecie o nominale 20 zł, z serii Polscy Malarze XIX/XX w. poświęconej Aleksandrowi Gierymskiemu, wyemitowanej przez NBP w 2006 roku. Monetę wybito w Mennicy Polskiej SA w nakładzie 66 000 sztuk, a jej projektantem jest Roussanka Nowakowska[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Strona internetowa Muzeum Śląskiego (pol.). [dostęp 21.06.2009].
- ↑ Aleksander Gierymski w malarstwo.awardspace.info (pol.). [dostęp 04.05.2009].
- ↑ Znaczki_polskie.w.interia.pl (pol.). [dostęp 04.05.2009].
- ↑ Zdjęcie znaczka w Joystamps.com (pol.). [dostęp 04.05.2009].
- ↑ Folder emisyjny monety
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ewa Micke-Broniarek: Aleksander Gierymski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004. ISBN 978-83-7384-145-1.
