Świątynia Białego Konia
34°43′26″N 112°35′59″E/34,723881 112,599725 Biały Koń przed świątynią | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Założyciel klasztoru |
Kaśjapa Matanga |
| Materiał budowlany |
drewno, cegła |
| Data budowy |
64-68 |
Położenie na mapie Chin  | |
| 34°43′26″N 112°35′59″E/34,723881 112,599725
| |
Świątynia Białego Konia (chin. upr. 白马寺, chin. trad. 白馬寺, pinyin Báimǎ sì) – świątynia buddyjska znajdująca się w mieście Luoyang w Chinach, tradycyjnie uważana za najstarszą buddyjską świątynię w kraju.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Świątynia Białego Konia tradycyjnie jest uważana za najstarszą świątynię buddyjską w Chinach. Zgodnie z najbardziej znaną historią jej powstania sen miał zainspirować cesarza Minga (57-75) do wysłania do kraju Yuezhi wysłanników (w najstarszych wersjach historii na ich czele miał stać Zhang Qian, który w rzeczywistości zmarł pod koniec II w. p.n.e.) w poszukiwaniu świętych tekstów. Data tej misji jest różnie podawana jako 60, 61, 64 lub 68 n.e. Wysłannicy mieli powrócić po trzech (lub, według innej wersji, jedenastu) latach i przywieźć ze sobą tekst Sutry w Czterdziestu Dwóch Częściach oraz buddyjskich misjonarzy. Od końca V wieku ich imiona są podawane jako Kaśjapa Matanga (chin. She Moteng) i Dharmaratna (chin. Zhu Falan). To dla nich cesarz Ming miał zbudować Świątynię Białego Konia[1].
Wszystkie wersje opowieści o śnie cesarza Minga i jego misji do Yuezhi mają swój początek w jednym źródle, przedmowie do Sutry w Czterdziestu Dwóch Częściach, która pochodzi z połowy III w. n.e. Wtedy też najprawdopodobniej narodziła się legenda o powstaniu Świątyni Białego Konia. Pierwsze ślady buddyzmu w Luoyangu datowane są na II wiek n.e. i chociaż istniały tam wówczas jakieś buddyjskie przybytki, to sama Świątynia Białego Konia prawdopodobnie powstała dopiero w następnym stuleciu. Dzisiejszy budynek świątyni pochodzi z czasów dynastii Ming, z późniejszymi elementami dodanymi w trakcie kolejnych renowacji[1][2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Położona na obrzeżach miasta, około 12 kilometrów od jego centrum[3] świątynia skryta jest wśród wiekowych drzew. Przed jej wejściem znajduje się ogrodzony płotem staw rybny[4]. Cały kompleks obejmuje powierzchnię 34,000 m²[3].
Świątynna brama posiada trzy wejścia[3]. W czasach dynastii Song ustawiono przed nią dwa kamienne konie[3]. Po jej bokach znajdują się groby She Motenga i Zhu Falana[4]. Główne budynki usytuowane są wzdłuż biegnącej od bramy symetrycznej osi północ-południe. Pierwszym z nich jest pochodzący z czasów dynastii Yuan[4] Pawilon Niebiańskich Królów, w których przechowywane są posągi czterech Niebiańskich Królów, Buddy Majtrei oraz Bodhisattwy Skandy[3]. Za nim znajduje się Pawilon Wielkiego Buddy, najokazalszy w całej świątyni[4]. Zbudowany w czasach dynastii Ming budynek wznosi się na metrowym tarasie i posiada podwójny[3], bogato zdobiony dach[4]. Wewnątrz niego umieszczono posąg Buddy Siakjamuniego z towarzyszącymi mu Kasjapą i Anandą[4], a także ważący ponad 2 tony zabytkowy dzwon[3].
Za Pawilonem Wielkiego Buddy znajduje się Pawilon Mahawiry, w którym znajdują się posągi trzech buddów: Siakjamuniego, Amithaby i Buddy medycyny, z towarzyszącymi osiemnastoma arhatami[3]. Pawilon jest bogato ozdobiony malowidłami z czasów panowania mongolskiego[4]. Czwartym z kolei pawilonem jest niewielki (najmniejszy w całej świątyni) Pawilon Porady, w którym oddaje się cześć Buddzie Amithabie[4]. Pawilon Porady otoczony jest niewielkim laskiem bambusowym, za którym usytuowany jest ułożony z kamiennych bloków taras otoczony sosnami[3], na którym znajduje się pawilon. Po obu bokach tarasu znajdują się dwa mniejsze pawilony, w których przechowywane są posągi założycieli świątyni[3].
Niedaleko wschodniego krańca świątyni wznosi się 13-piętrowa pagoda o wysokości 25 metrów[3]. Zbudowana w czasach dynastii Jin jest najstarszą pagodą w Chinach[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Zürcher 2007 ↓, s. 22.
- ↑ de Crespigny 2016 ↓, s. 93.
- ↑ a b c d e f g h i j k White Horse Temple. chinaculture.org. [dostęp 2017-01-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h White Horse Temple. travelchinaguide.com. [dostęp 2010-06-21]. (ang.).
- ↑ White Horse Temple (Baima Si), Luoyang. sacred-destinations.com. [dostęp 2010-06-21]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Rafe de Crespigny: Fire over Luoyang. A History of the Later Han Dynasty 23-220 AD. Brill, 2016. ISBN 978-90-04-32520-3.
- Erik Zürcher: The Buddhist Conquest of China. Brill, 2007. ISBN 978-90-47-41942-6.