Przejdź do zawartości

10 złotych polskich (1820–1825)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
10 złotych polskich (1820–1825)
Ilustracja
Państwo

 Królestwo Polskie

Typ monety

moneta obiegowa

Nominał

10 złotych

Rocznik

1820, 1821, 1822, 1823, 1824, 1825

Emisja
Mennica

Warszawa

Nakład

3 599 sztuk

Data emisji

20 października 1818

Data wycofania

1 maja 1847

Opis fizyczny
Masa

31,1 g

Średnica

39 mm

Materiał

srebro Ag868

Rant

gładki

Stempel

zwykły

10 złotych polskich (1820–1825) – moneta dziesięciozłotowa Królestwa Kongresowego okresu autonomii, bita na podstawie zgody cara Aleksandra I z 20 października 1818 r., wyrażonej między innymi na emisję monet dziesięciozłotowych z napisem na rewersie „Z SREBRA KRAIOWEGO”. Monetę bito w latach 1820–1825, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej[1]. Wycofano ją z obiegu 1 maja 1847 r[2].

Moneta została wybita z otokiem, podobnie jak niektóre inne nominały Królestwa Polskiego okresu autonomii emitowane po 1819–, albo po 1820 r[3].

Awers

[edytuj | edytuj kod]

Na tej stronie umieszczono prawe popiersie cara Aleksandra I, dookoła otokowo napis:

ALEXANDER I CESARZ SA•W•ROS•KRÓL POLSKI *

Dookoła znajduje się wypukły otok[4]. W roku 1823 lekkiej modyfikacji uległ rysunek popiersia cara.

Rewers

[edytuj | edytuj kod]

Na tej stronie umieszczono średni herb Królestwa Kongresowego, tzn. orła rosyjsko-polskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, dużą pośrodku i dwiema małymi na głowach orła, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi, na tle gronostajowego płaszcza, tarcza herbowa z polskim orłem[5]. Po obu stronach dużej korony rok bicia: 1820, 1821, 1822, 1823, 1824 lub 1825. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak intendenta mennicy w Warszawie – I.B. (Jakuba Benika), otokowo napis:

10.ZŁOTYCH POLSKICH.

a pod nim:

Z SREBRA KRAIOWEGO.

Dookoła znajduje się wypukły otok[4].

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w srebrze próby 868, na krążku o średnicy 39 mm, masie 31,1 grama, z rantem gładkim, z otokiem[4][6]. Według sprawozdań mennicy w latach 1820–1824 w obieg wypuszczono 3 599 sztuk dziesięciozłotówek[7].

Stopień rzadkości poszczególnych roczników przedstawiono w tabeli:

Rocznik Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy Uwagi Zdjęcie
10 złotych polskich 1820 R5[8] 26–120
10 złotych polskich 1821 R4[9] 121–600
10 złotych polskich 1822 R5[10] 26–120
10 złotych polskich 1823 R4[11] 121–600 zmodyfikowany rysunek cara na awersie
10 złotych polskich 1824 R5[12] 26–120
10 złotych polskich 1825 R5[13] 26–120

Moneta była bita w latach panowania Aleksandra I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara[14].

W odpowiedzi na pismo Namiestnika Królestwa Polskiego z 9 kwietnia 1818 r. zawierające prośbę o wyrażenie zgody na:

  • bicie monet z napisem „z miedzi krajowej” oraz
  • srebrnych 10-złotówek, które nie były wymienione w akcie prawnym z 1 grudnia 1815 r.,

król-cesarz Aleksander I wyraził zgodę, warunkując ją koniecznością bicia ich przez Mennicę Królewską w Warszawie „w formie cylindrycznej, z wykonaniem obrzeża monet prostopadłego do płaszczyzny krążka”. W celu wypełnienia wymagania narzuconego przez administrację petersburską koniecznym było sprowadzenie ze stolicy Cesarstwa Rosyjskiego parowych maszyn menniczych, które postanowiono zainstalować w nowo budowanym gmachu mennicy. Pojawienie się w 1819 r. różnych nominałów z otokiem wiązało się z uruchomieniem petersburskich automatów[15]. W przypadku monet dziesięciozłotowych ich pierwsza emisja, wyłącznie z otokiem, nastąpiła dopiero z datą roczną 1820[16].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5-8.
  2. ↑ Elżbieta Korczyńska, Borys Paszkiewicz, Mennictwo XIX i XX w., Kraków: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Oddział w Krakowie, 1989, s. 365.
  3. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 91–99, ISBN 83-87355-37-2.
  4. ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88-99.
  5. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6,13.
  6. ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765-1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 272.
  7. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43.
  8. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-04].
  9. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-04].
  10. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-04].
  11. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-04].
  12. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-04].
  13. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-04].
  14. ↑ Vladimir Bitkin, Composite Catalog of Russian Coins, Kiev 2003, s. 789.
  15. ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765–1965, Polskie Towarzystwo Archeologiczne, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1970, s. 98–104.
  16. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 97, ISBN 83-87355-37-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=10_złotych_polskich_(1820–1825)&oldid=75087102”