10 złotych 1925 Bolesław Chrobry
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Emitent | |
| Typ monety | |
| Nominał |
10 złotych |
| Rocznik |
1925 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
50 350 szt. |
| Data emisji |
14 czerwca 1926 |
| Projektant | |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
3,225 g |
| Średnica |
19 mm |
| Materiał |
złoto Au900 |
| Rant |
ząbkowany |
| Stempel | |
10 złotych 1925 Bolesław Chrobry – okolicznościowa / bulionowa moneta dziesięciozłotowa wybita w złocie na podstawie rozporządzenia Ministra Skarbu z dnia 14 czerwca 1926 r. o zmianie wzoru monet złotych wartości 10 i 20 złotych (Dz.U. z 1926 r. nr 61, poz. 368)[1].
Dziesięciozłotówka upamiętniała 900. rocznicę koronacji Bolesława Chrobrego, podobnie jak dwudziestozłotówka z tym samym rysunkiem rewersu[1].
Awers
[edytuj | edytuj kod]W centralnym punkcie umieszczono godło – orła w koronie, dookoła napis „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, na dole napis „10 ZŁOTYCH 10”[1].
Rewers
[edytuj | edytuj kod]Na tej stronie monety umieszczono lewy profil króla Bolesława Chrobrego, z prawej strony napis „BOLESŁAW CHROBRY”, z lewej strony „1025–1925”, u dołu z prawej strony herb Kościesza – znak mennicy w Warszawie[1].
Nakład
[edytuj | edytuj kod]Monetę wybito w złocie próby 900, na krążku o średnicy 19 mm, masie 3,225 grama, z rantem ząbkowanym, według projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej, w mennicy w Warszawie[2]. Według sprawozdań mennicy za lata 1924–1926, nakład monety wynosił 50 350 sztuk[1].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Monetę bito według zwycięskiego projektu drugiego konkursu, z początku 1925 r., na polskie złote monety, które były przewidziane w reformie walutowej Władysława Grabskiego[1]. Emisje w złocie rozpoczęto dopiero w 1926 roku. W pierwszym sprawozdaniu mennicy (1924–1926) poinformowano o wybiciu 50 350 dziesięciozłotówek[1]. W niektórych katalogach liczba ta uznawana jest jako całkowity nakład[2]. Przepisy państwowe z 1924 roku dopuszczały bicie złotych monet według zatwierdzonych wzorów, również z kruszcu pochodzącego od osób prywatnych[1]. Takie egzemplarze nie były uwzględniane w sprawozdaniach z kolejnych lat. Analiza makroskopowa złotych dziesięciozłotówek potwierdza istnienie co najmniej kilku par stempli. Według niektórych autorów rzeczywisty nakład monety 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry mógł osiągnąć nawet 1 milion sztuk[1].
W niektórych katalogach dziesięciozłotówka z Bolesławem Chrobrym traktowana jest jako moneta obiegowa okolicznościowa (obiegowa z okolicznościowym wizerunkiem)[2], w innych jako próbnego bicia[3]. Wielkość nakładu wyklucza raczej tę monetę z bycia próbną. W związku ze zmianą parytetu polskiej waluty w złocie, wartość kruszcu zawartego w dziesięciozłotówce przewyższała w pewnym momencie jej wartość nominalną[1]. Oznacza to, że monety 10 złotych z Bolesławem Chrobrym, podobnie jak złote dwudziestozłotówki z tym samym rysunkiem rewersu, powinny być raczej klasyfikowane jako monety bulionowe[1].
W początku XXI w. Mennica Polska w ramach serii: 240 lat Mennicy Polskiej – Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego wydała blister zawierający cztery pozłacane repliki/wyobrażenia złotych monet II Rzeczypospolitej (10, 20, 50 i 100 złotych) według zwycięskiego projektu Zofii Trzcińskiej-Kamińskiej. Numizmat 10-złotówki z tego blistra jest de facto repliką monety 10 złotych 1925 Bolesław Chrobry[4].
Wersje próbne
[edytuj | edytuj kod]
W katalogach podana jest informacja o wybiciu próbnych wersji monety[5]:
- w brązie (154 sztuki),
- w srebrze (nieznana liczba sztuk),
- w miedzi (nieznana liczba sztuk),
- w aluminium (nieznana liczba sztuk).
Katalogi opisują również konkurencyjny projekt złotej dziesięciozłotówki z lat dwudziestych XX wieku, z dwoma głowami na rewersie, wybity w brązie (100 sztuk), srebrze (50 sztuk) i złocie (nieznana liczba sztuk)[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- 10 złotych 1925 Profile kobiety i mężczyzny
- 20 złotych 1925 Bolesław Chrobry
- 900. rocznica koronacji Bolesława Chrobrego (monety)
- 10 złotych
- próbne monety II Rzeczypospolitej
- lista monet obiegowych II Rzeczypospolitej
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, 2008.
- ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003.
- ↑ Fischer, Katalog monet polskich 2012 XX, XXI w. i monety koronne Stanisława Augusta Poniatowskiego, 2012.
- ↑ Mennica Polska S.A., Blister: Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego – Bolesław Chrobry, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa.
- ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939, 2010.