50 halerzy Protektoratu Czech i Moraw
| |||
| Dane podstawowe | |||
| Emitent | |||
|---|---|---|---|
| Nominał |
50 h (50/100 K) | ||
| Rocznik |
1940, 1941, 1942, 1943, 1944 | ||
| Emisja | |||
| Mennica |
Vichr a společnost, Lysá nad Labem | ||
| Nakład |
53 270 000 | ||
| Data emisji |
13 sierpnia 1940 | ||
| Data wycofania |
29 lutego 1948 | ||
| Projektant |
Jaroslav Eder (awers), Otakar Španiel (rewers) | ||
| Opis fizyczny | |||
| Masa |
3,7 g | ||
| Średnica |
22 mm | ||
| Materiał | |||
| Rant |
ząbkowany | ||
| Stempel | |||
| Uwagi | |||
50 halerzy (cz. 50 haléřů) – moneta obiegowa Protektoratu Czech i Moraw o nominale 50 halerzy wyemitowana w 1940 roku a wycofana z obiegu w roku 1948. Wzór monety został zaprojektowany przez medaliera Jaroslava Edera, częściowo w oparciu o wcześniejsze prace Otakara Španiela[1].
Wzór[edytuj | edytuj kod]
W centralnej części awersu umieszczono pochodzące z małego herbu Protektoratu Czech i Moraw godło – heraldycznego wspiętego koronowanego lwa o podwójnym ogonie. Poniżej znalazł się rok bicia. Całość otoczona była dwuczęściową legendą z nazwą kraju. W górnej zapisanej wewnętrznie części znalazła się inskrypcja gotycką frakturą w języku niemieckim „Böhmen und Mähren”. W części dolnej, zapisanej zewnętrznie, umieszczono czeski napis „ČECHY A MORAVA”. Oba fragmenty legendy rozdzielono ozdobnymi elementami w kształcie krzyżyków złożonych z pięciu kropek[1][2].
Rewers monety przedstawiał symetrycznie ułożone i związane razem wstążką dwa pęki kłosów (po trzy sztuki każdy) oraz dwie lipowe gałązki. W górnej części monety znalazł się zapisany arabskimi cyframi nominał[1][2]. Wzór rewersu powielał wygląd 50 czechosłowackich halerzy z 1921 roku[3], co wynikało z umowy pomiędzy Jaroslavem Ederem a autorem pierwotnego projektu, Otakarem Španielem[4].
Nakład[edytuj | edytuj kod]
Podstawą emisji monet o nominale 50 halerzy było rozporządzenie ministra finansów Protektoratu z 19 lipca 1940 r. Określono w nim zarówno ich wzór, jak i cechy fizyczne. Bito je z cynkowych krążków o masie 3,7 g (z 1 kg surowca wytwarzano 270 sztuk). Gotowe monety miały 22 mm średnicy i ząbkowany rant[2][5]. Łącznie w latach 1940–1944 wyprodukowano nieco ponad 53 mln sztuk[1][5]. Bito w je w przedsiębiorstwie Vichr a spol. w Lysej nad Labem[4].
Pięćdziesięciohalerzówki wprowadzono do obiegu w dniu publikacji rozporządzenia w dzienniku ustaw, to jest 13 sierpnia 1940 r.[2] Demonetyzacji uległy 29 lutego 1948 roku już w państwie czechosłowackim[6], pięć miesięcy po tym, jak zarządzono ponowną emisję w mosiądzu przedwojennych monet o tym samym nominale[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Ľudovít Malinovský sr., ČaM 50 h 1940 Zväzky klasov [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-03] (słow.).
- ↑ a b c d Vyhláška ministra financí ze dne 19. července 1940 o ražbě a vydání zinkových padesátníků, „Sbírka zákonů”, č. 255/1940 Sb. (čá 80/1940), epravo.cz, 13 sierpnia 1940 [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-11] (cz.).
- ↑ Nařízení vlády republiky Československé ze dne 16. února 1922 o vydání prvních drobných mincí měny československé po 20 a 50 haléřích, „Sbírka zákonů”, č. 47/1922 Sb. (čá 15/1922), epravo.cz, 18 lutego 1922 [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-16] (cz.).
- ↑ a b Jaroslav Moravec, Sbohem padesátihaléři, sbohem dvacetikoruno! – část 1 [online], Czeski Bank Narodowy, 1 lipca 2014 [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-05] (cz.).
- ↑ a b Thomas Michael, Richard Giedroyc, 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 235, ISBN 978-1-4402-4797-2.
- ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 9. února 1948 o stažení některých drobných mincí československé měny, „Sbírka zákonů”, č. 18/1948 Sb. (čá 8/1948), zakonyprolidi.cz, 21 lutego 1948 [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 12. března 1947 o ražbě a vydání padesátníků, „Sbírka zákonů”, č. 33/1947 Sb. (čá 18/1947), epravo.cz, 25 marca 1947 [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).