Abd al-Chalik Sarwat
 Abd al-Chalik Sarwat | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Premier Egiptu | |
| Okres |
od 1 marca 1922 |
| Przynależność polityczna |
Partia Liberalno-Konstytucyjna |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Premier Egiptu | |
| Okres |
od 26 kwietnia 1927 |
| Przynależność polityczna |
Partia Liberalno-Konstytucyjna |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Abd al-Chalik Sarwat, arab. عبد الخالق ثروت (ur. 1873, zm. 1928) – egipski polityk, premier Egiptu w 1922 oraz od 1927 do 1928.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Prawnik z wykształcenia[1]. Razem z Mustafą Kamilem działał w egipskim ruchu narodowym, następnie w Partii Liberalno-Konstytucyjnej. Uważany był za polityka uzdolnionego, bezdyskusyjnie uczciwego i lojalnego. 1 marca 1922 został pierwszym premierem Egiptu po formalnym wycofaniu się Wielkiej Brytanii z protektoratu nad nim i ogłoszeniu go suwerennym państwem (z zastrzeżeniami zwłaszcza w zakresie obronności). Za najważniejsze zadania swojego rządu uważał opracowanie konstytucji i stworzenie egipskiego parlamentaryzmu. Wobec Wielkiej Brytanii prowadził politykę ugodową[2]. Od początku urzędowania pozostawał w skomplikowanych relacjach z królem Fuadem, nastawionym bardziej antybrytyjsko i dążącym do uzyskania jak największej realnej władzy dla siebie[2].
W kwietniu 1922 na wniosek Sarwata pracę rozpoczęła 30-osobowa komisja konstytucyjna. Pierwszy opracowany przez nią projekt ustawy zasadniczej przewidywał trójpodział władzy, a na czele władzy wykonawczej stawiał króla, nadając mu również prawo rozwiązania parlamentu oraz prawo weta. Monarcha negatywnie ustosunkował się do tak opracowanej konstytucji, niezadowolony z istniejących w niej mimo wszystko ograniczeń jego kompetencji. Porozumiał się z opozycyjną partią Wafd. W listopadzie 1922 rząd Sarwata upadł; bezpośrednią tego przyczyną była intryga kierującego Kancelarią Królewską Taufika Nasima. On też został nowym premierem[3].
W 1924 Sarwat otrzymał propozycję wejścia do rządu Ahmada Ziwara, jednak odmówił, gdyż dymisję poprzedniego gabinetu Sada Zaghlula, przywódcy Wafdu, wymusiła Wielka Brytania[4]. Wszedł natomiast do rządu Adlego Jakina w 1926; gabinet ten wspólnie sformowały Wafd (zwycięzca kolejnych wyborów parlamentarnych), Partia Liberalno-Konstytucyjna i Partia Nacjonalistyczna. Objął tekę ministra spraw zagranicznych i w 1927 udał się do Londynu, gdzie prowadził rozmowy w sprawie wycofania się Wielkiej Brytanii z ingerowania w politykę egipską. W kwietniu tego samego roku, gdy dotychczasowy premier podał się do dymisji z powodu wewnętrznych sporów w rządzie, Sarwat zastąpił go na stanowisku. Bez porozumienia z parlamentem, a nawet bez konsultacji z innymi członkami gabinetu, kontynuował rozmowy z Brytyjczykami. Wynegocjowany przez niego w listopadzie 1927 traktat egipsko-brytyjski zakładał odebranie obywatelom brytyjskim immunitetu sądowniczego, jaki dotąd posiadali w Egipcie, nie przewidywał natomiast wycofania oddziałów brytyjskich z terytorium kraju. W marcu 1928 parlament egipski odmówił ratyfikowania traktatu w takim brzmieniu, co stało się przyczyną dymisji rządu Sarwata. Były premier zmarł wkrótce potem[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stępniewska-Holzer B., Holzer J.: Egipt. Stulecie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2006, s. 15. ISBN 978-83-89899-58-3.
- ↑ a b Stępniewska-Holzer B., Holzer J.: Egipt. Stulecie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2006, s. 31. ISBN 978-83-89899-58-3.
- ↑ Stępniewska-Holzer B., Holzer J.: Egipt. Stulecie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2006, s. 32-34. ISBN 978-83-89899-58-3.
- ↑ Stępniewska-Holzer B., Holzer J.: Egipt. Stulecie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2006, s. 42-43. ISBN 978-83-89899-58-3.
- ↑ Stępniewska-Holzer B., Holzer J.: Egipt. Stulecie przemian. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2006, s. 45-46. ISBN 978-83-89899-58-3.
.svg)