Acanthodactylus
| Acanthodactylus[1] | |||
| Wiegmann, 1834[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – A. scutellatus | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Acanthodactylus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Lacerta boskiana Daudin, 1802 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Acanthodactylus – rodzaj jaszczurek z rodziny jaszczurkowatych (Lacertidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce, Azji i Europie (tylko na Półwyspie Iberyjskim)[5][6].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Acanthodactylus: gr. ακανθα akantha „cierń, kolec”, od ακη akē „punkt”[7]; δακτυλος daktulos „palec”[8].
- Chorodromus: gr. χορoς khoros „taniec”[9]; -δρομος -dromos „biegacz”, od τρεχω trekhō „biegać”[10]. Gatunek typowy: Acanthodactylus lineomaculatus Duméril & Bibron, 1839 (= Lacerta erythrura Schinz, 1833).
- Psammoplanis: gr. ψαμμος psammos „piasek”[11]; πλανης planēs „wędrowiec”, od πλαναω planaō „wędrować”[12]. Gatunek typowy: Lacerta savignyi Audouin, 1829.
- Photophilus: gr. φως phōs, φωτος phōtos „światło, światło dzienne”, od φαος phaos „światło”[13]; φιλος philos „miłośnik”, od φιλεω phileō „kochać”[14]. Gatunek typowy: Lacerta scutellata Audouin, 1829.
- Ctenodactylus: gr. κτεις kteis, κτενος ktenos „grzebień”[15]; δακτυλος daktulos „palec”[8]. Gatunek typowy: Acanthodactylus vulgaris Duméril & Bibron, 1839 (= Lacerta erythrura Schinz, 1833); młodszy homonim Ctenodactylus Gray, 1830 (Mammalia).
- Taenieremias: gr. ταινια tainia „opaska”[16]; rodzaj Eremias Wiegmann, 1834 (stepniarka). Gatunek typowy: Eremias guineensis Boulenger, 1887.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące gatunki[5]:
- Acanthodactylus aegyptius Baha El Din, 2007
- Acanthodactylus ahmaddisii Werner, 2004
- Acanthodactylus arabicus Boulenger, 1918
- Acanthodactylus aureus Günther, 1903
- Acanthodactylus bedriagai Lataste, 1881
- Acanthodactylus beershebensis Moravec, Baha El Din, Seligmann, Sivan & Werner, 1999
- Acanthodactylus blanci Doumergue, 1901
- Acanthodactylus blanfordii Boulenger, 1918
- Acanthodactylus boskianus (Daudin, 1802)
- Acanthodactylus boueti Chabanaud, 1917
- Acanthodactylus busacki Salvador, 1982
- Acanthodactylus cantoris Günther, 1864
- Acanthodactylus dumerilii (Milne-Edwards, 1829)
- Acanthodactylus erythrurus (Schinz, 1833) – grzebieniopalczyk europejski
- Acanthodactylus felicis Arnold, 1980
- Acanthodactylus gongrorhynchatus Leviton & Anderson, 1967
- Acanthodactylus grandis Boulenger, 1909
- Acanthodactylus guineensis (Boulenger, 1887)
- Acanthodactylus haasi Leviton & Anderson, 1967
- Acanthodactylus hardyi Haas, 1957
- Acanthodactylus harranensis Baran, Kumlutaş, Lanza, Sindaco, Ilgaz, Avcı & Crucitti, 2005
- Acanthodactylus ilgazi Kurnaz & Şahin, 2021
- Acanthodactylus khamirensis Heidari, Rastegar-Pouyani, Rastegar-Pouyani & Rajabizadeh, 2013
- Acanthodactylus lacrymae[17] Miralles, Geniez, Beddek, Aranda, Brito, Leblois & Crochet, 2020
- Acanthodactylus longipes Boulenger, 1918
- Acanthodactylus maculatus (Gray, 1838)
- Acanthodactylus margaritae Tamar, Geniez, Brito & Crochet, 2017
- Acanthodactylus masirae Arnold, 1980
- Acanthodactylus micropholis Blanford, 1874
- Acanthodactylus montanus[17] Miralles, Geniez, Beddek, Mendez-Aranda, Brito, Leblois & Crochet, 2020
- Acanthodactylus nilsoni Rastegar-Pouyani, 1998
- Acanthodactylus opheodurus Arnold, 1980
- Acanthodactylus orientalis Angel, 1936
- Acanthodactylus pardalis (Lichtenstein, 1823) – grzebieniopalczyk lamparci[18]
- Acanthodactylus robustus Werner, 1929
- Acanthodactylus savignyi (Audouin, 1827)
- Acanthodactylus schmidti Haas, 1957
- Acanthodactylus schreiberi Boulenger, 1878
- Acanthodactylus scutellatus (Audouin, 1827)
- Acanthodactylus spinicauda Doumergue, 1901
- Acanthodactylus taghitensis Geniez & Foucart, 1995
- Acanthodactylus tilburyi Arnold, 1986
- Acanthodactylus tristrami (Günther, 1864)
- Acanthodactylus yemenicus Salvador, 1982
- Acanthodactylus zagrosicus Mozaffari, Mohammadi, Saberi-Pirooz & Ahmadzadeh, 2021
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Acanthodactylus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ A.F. Wiegmann: Herpetologia Mexicana, seu Descriptio amphibiorum Novae Hispaniae: quae itineribus comitis de Sack, Ferdinandi Deppe et Chr. Guil. Schiede in Museum Zoologicum Berolinense pervenerunt. Pars prima, Saurorum species amplectens, adiecto systematis saurorum prodromo, additisque multis in hunc amphibiorum ordinem observationibu. Berolini: C.G. Lüderit, 1834, s. 10. (łac.).
- ↑ a b c d L.J.F.J. Fitzinger: Systema reptilium. Fasciculus primus, Amblyglossae. Vindobonae: Braumüller et Seidel, 1843, s. 20. (łac.).
- ↑ G.A. Boulenger. A synopsis of the lizards of the genus Eremias. „Journal of Zoological Research”. 3, s. 2, 1918. (ang.).
- ↑ a b P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Acanthodactylus. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-18]. (ang.).
- ↑ R. Midtgaard, Genus Acanthodactylus, [w:] RepFocus [online] [dostęp 2024-01-18] (ang.).
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 4.
- ↑ a b Jaeger 1944 ↓, s. 67.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 49.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 76.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 186.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 177.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 173.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 171.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 63.
- ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 228.
- ↑ a b A. Miralles, P. Geniez, M. Beddek, D.M. Aranda, J.C. Brito, R. Leblois & Pi.-A. Crochet. Morphology and multilocus phylogeny of the Spiny-footed Lizard (Acanthodactylus erythrurus) complex reveal two new mountain species from the Moroccan Atlas. „Zootaxa”. 4747 (2), s. 302–326, 2020. DOI: 10.11646/zootaxa.4747.2.4. (ang.).
- ↑ Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 387. ISBN 83-01-14344-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- K. Tamar, P. Geniez, J.C. Brito & P.-A. Crochet. Systematic revision of Acanthodactylus busacki (Squamata: Lacertidae) with a description of a new species from Morocco. „Zootaxa”. 4276 (3), s. 357–386, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4276.3.3. (ang.).
- Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).