Agapant

Agapant
	; Agapant afrykański
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	amarylkowate
Rodzaj	agapant
	Nazwa systematyczna
	Agapanthus L'Hér.; Sertum Angl. 17. Jan (prim.) 1789
	Zasięg
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Agapant (Agapanthus L'Hér.) – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), dawniej w niektórych ujęciach systematycznych także wyodrębniany w osobnej rodzinie agapantowatych (Agapanthaceae). Obejmuje 7 gatunków^[3] występujących w naturze w Afryce Południowej^[4]. Gatunkiem typowym jest Agapanthus umbellatus L'Hér.^[5]

Morfologia

Byliny o łukowato przeginających się, równowąskich liściach wyrastających z krótkich kłączy z długimi i mięsistymi korzeniami^[4]. Kwiaty wyrastają w gęstych baldachogronach na wysokich (czasami powyżej 1 m) głąbikach. Okwiat jest w różnych odcieniach koloru niebieskiego^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj należy do monotypowej podrodziny Agapanthoideae Endl., rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), która tworzy grupę siostrzaną szparagowatych (Asparagaceae s.l.) w obrębie szparagowców (Asparagales) w kladzie jednoliściennych^[2]. W systemie APG II z 2003 rodzaj wyodrębniany był w monotypowej rodzinie agapantowatych Agapanthaceae.

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1994)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd amarylkowce (Amaryllidales Bromhead), rodzina czosnkowate (Alliaceae J. Agardh), podrodzina Agapanthoideae Endl., plemię Agapantheae Dumort., podplemię Agapanthinae Benth. & Hook.f., rodzaj agapant (Agapanthus L'Hér.)^[6]

Wykaz gatunków^[3]^[7]

Agapanthus africanus (L.) Hoffmanns. – agapant afrykański, a. baldaszkowy
Agapanthus campanulatus F.M.Leight. – agapant dzwonkowaty
Agapanthus caulescens Spreng. – agapant łodygowy
Agapanthus coddii F.M.Leight.
Agapanthus inapertus Beauverd – agapant wąskolistny
Agapanthus praecox Willd. – agapant wczesny
Agapanthus walshii L.Bolus

Zastosowanie

Rośliny wykorzystywane jako ozdobne.

Uprawa

Rośliny wymagające gleby gliniastej, żyznej i przepuszczalnej z dodatkiem piasku i torfu, a także obfitego podlewania podczas etapu wegetacji. W krajach o cieplejszym klimacie możliwa jest uprawa prosto w gruncie. Ponieważ nie toleruje mrozów, w klimacie chłodnym uprawiany jest zazwyczaj w pojemnikach (misach, donicach), które wystawiane są w okresie cieplejszym do ogrodu. W okresie zimowym rośliny przechowywane są w pomieszczeniach z dostępem do światła, o temperaturze 1–8 °C. W tym czasie należy ograniczyć ich podlewanie^[8].

Sadząc w doniczkach należy kłącza przysypać cienką warstwą ziemi. Kwitnięcie przypada na okres lipca do września. Wymaga słonecznych stanowisk. Agapant należy regularnie nawozić płynnymi nawozami dla roślin kwitnących.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-07] (ang.).
↑ ^a ^b Agapanthus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-06-30].
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].
↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju agapant według Reveala. [dostęp 2007-03-18].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 17. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Agapant. 2013. [dostęp 2013-04-29]. (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-07] (ang.).

[tpl-3] Agapanthus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2012-06-30].

[E-4] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[5] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2010-01-10].

[6] James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju agapant według Reveala. [dostęp 2007-03-18].

[gawrys-7] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 17. ISBN 978-83-925110-5-2.

[8] Agapant. 2013. [dostęp 2013-04-29]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]