Agonoteci
Agonoteci („organizatorzy igrzysk”[1], gr. ἀγωνοθέται[2] agōnothétaj[3] lub agōnothetai[1], lp ἀγωνοθέτης[2] agōnothetēs[1]) – w starożytnej Grecji określenie osób, najczęściej urzędników, zajmujących się igrzyskami.
Do ich obowiązków należało zorganizowanie igrzysk i pilnowanie ich przebiegu, zarządzanie przeznaczonymi na ich cel funduszami, jak również sędziowanie oraz wręczanie nagród[4]. Byli także fundatorami zawodów, ponoszącymi ich koszty[5], choć nie zawsze tak się zdarzało[6].
Agonotetą można było zostać z własnej inicjatywy lub też z racji pełnienia urzędu czy wydelegowania do tego zadania przez polis[7]. Na ogół zajmowali się tym urzędnicy aktualni lub byli oraz bogaci obywatele, wybierani lub zajmujący się tym dożywotnio, w ramach euergetyzmu. Fundatorami igrzysk bywały także kobiety, bardzo często zamożne wdowy. W poszczególnych poleis różnie tytułowano agonotetów, przykładowo w Atenach było to dziesięciu athlothetai, natomiast w przypadku igrzysk olimpijskich najczęściej byli znani jako hellanodikowie[5].
Była to zaszczytna funkcja, agonoteci korzystali z różnych przywilejów, jak przykładowo prawo noszenia honorowej, purpurowej szaty. Również samo wręczanie nagród zwycięzcom zawodów uchodziło za wyróżnienie[5].
Termin „agonotezja” w nowożytnej literaturze oznacza rodzaj nadzoru któregoś z poleis nad konkretnymi igrzyskami, w przypadku zawodów w Olimpii było to przedmiotem sporów między Pisą a Elidą[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Słapek 2010 ↓, s. 150.
- ↑ a b Agono'thetae ↓.
- ↑ Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 21.
- ↑ Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 21; Rachet 1998 ↓, s. 19.
- ↑ a b c d Słapek 2010 ↓, s. 151.
- ↑ Rachet 1998 ↓, s. 19.
- ↑ Mała encyklopedia 1988 ↓, s. 21; Bravo i Wipszycka 2010 ↓, s. 584; Słapek 2010 ↓, s. 150.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Agono´thetae. [w:] A Dictionary of Greek and Roman Antiquities (1890) [on-line]. [dostęp 2024-10-13]. (ang.).
- Benedetto Bravo, Ewa Wipszycka: Historia starożytnych Greków. Wyd. 2., popr. i rozsz. T. 3: Okres hellenistyczny. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010. ISBN 978-83-235-0612-6.
- Mała encyklopedia kultury antycznej A–Z. Red. Zdzisław Piszczek. Wyd. 6. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 21 (hasło agonoteci). ISBN 83-01-03529-3.
- Guy Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Tłum. Ewdoksia Papuci-Władyka. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 1998, s. 19, seria: Słowniki encyklopedyczne „Książnicy”. ISBN 83-7132-240-2.
- Dariusz Słapek: Sport i widowiska w świecie antycznym. Kompendium. Kraków-Warszawa: Wydawnictwo Homini, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, s. 150–151. ISBN 978-83-61568-60-5.