Albatros szarodzioby
| Thalassarche cauta[1] | |||
| (Gould, 1841) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
albatros szarodzioby | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Albatros szarodzioby (Thalassarche cauta) – gatunek dużego ptaka morskiego z rodziny albatrosów (Diomedeidae). Gnieździ się na kilku wyspach w okolicy Australii i Nowej Zelandii, spotkać go można na wodach półkuli południowej. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał John Gould w 1841 pod nazwą Diomedea cauta. Holotyp pochodził z Cieśniny Bassa[3]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza albatrosa szarodziobego w rodzaju Thalassarche. Wyróżnia dwa podgatunki: albatrosa szarodziobego[4] (T. c. cauta) i białogłowego[4] (T. c. steadi)[5]. Klasyfikacja jest kwestią sporną. Z albatrosa szarodziobego wyodrębniono dwa gatunki: albatrosa siwogłowego (T. eremita) i szarogrzbietego (T. salvini)[4][5]. Podgatunek T. c. steadi bywa podnoszony do rangi osobnego gatunku[6][3][7].
Podgatunki i zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:
- albatros szarodzioby (T. c. cauta) (Gould, 1841) – gniazduje na trzech niewielkich wyspach u wybrzeża Tasmanii – Albatross Island, Mewstone i Pedra Branca; spotykany jest na wodach południowej Australazji[3], wiadomo też, że osobniki młodociane migrują na wody u wybrzeży RPA[8]
- albatros białogłowy (T. c. steadi) Falla, 1933 – gniazduje na Wyspach Auckland i Wyspach Antypodów; spotykane w południowych częściach Oceanu Atlantyckiego i Oceanu Indyjskiego oraz na wodach Australazji[6]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała ptaków podgatunku nominatywnego wynosi 90–100 cm, rozpiętość skrzydeł 210–260 cm. Masa ciała samców 3900–5100 g, samic 3200–4400 g[3]. W przypadku ptaków podgatunku T. c. steadi masa ciała wynosi 2600–5300 g[6]. Upierzenie głównie białe, grzbiet czarnoszary. U młodych osobników kark ma barwę szarą, z wiekiem bieleje. Widoczna ciemnoszara lub czarna brew. Nogi niebieskoszare. Dziób szary z żółtym końcem, u młodych ptaków – z czarnym[9].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Albatrosy szarodziobe gniazdują na skalistych wyspach. Żywią się głównie rybami, głowonogami, skorupiakami i osłonicami[8][7]. Odzywają się typowymi dla albatrosów skrzekami, jękami i zawodzeniem[3]. Nie ma różnic w głosach wydawanych przez ptaki poszczególnych podgatunków[6].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Okres lęgowy trwa od września do grudnia. Gniazda to usypane z błota, kości, odchodów, materii roślinnej i kamieni stożkowate kopczyki. Zniesienie liczy 1 jajo. Inkubacja trwa 68–75 dni. Młode opierzają się po blisko 5 miesiącach życia. Oboje rodzice sprawują nad nimi opiekę. Albatrosy szarodziobe mogą dożywać 40 lat[9].
Status[edytuj | edytuj kod]
Obydwa podgatunki klasyfikowane są przez IUCN za gatunki bliskie zagrożenia (NT, Near Threatened)[2][10]. Zagrożeniem dla tych ptaków jest przypadkowe ich łapanie podczas połowów ryb. W 2008 u piskląt na Albatross Island wykryto wirusa ospy ptasiej[8][7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Thalassarche cauta, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Thalassarche cauta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e Carboneras, C., Jutglar, F. & Kirwan, G.M.: Shy Albatross (Thalassarche cauta). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ a b c P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Diomedeidae Gray,GR, 1840 - albatrosy - Albatrosses (wersja: 2017-12-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-07-12].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-19]. (ang.).
- ↑ a b c d del Hoyo, J., Collar, N. & Kirwan, G.M.: White-capped Albatross (Thalassarche steadi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ a b c White-capped Albatross Thalassarche steadi. BirdLife International. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ a b c Shy Albatross Thalassarche cauta. BirdLife International. [dostęp 2017-02-23].
- ↑ a b Shy albatross (Thalassarche cauta). ARKive. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-06)].
- ↑ BirdLife International, Thalassarche steadi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-12] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).