Alexandru Baltagă

Alexandru Baltagă
	prezbiter
Kraj działania	Imperium Rosyjskie; Rumunia
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1861 ; Lozova
Data i miejsce śmierci	7 sierpnia 1941 ; Kazań
	Proboszcz parafii św. Aleksandra Newskiego w Călărași
Okres sprawowania	1886–1941
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny, następnie Rumuński Kościół Prawosławny
Inkardynacja	Eparchia kiszyniowska
Diakonat	26 stycznia 1886
Prezbiterat	2 lutego 1886
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alexandru Baltagă (ur. 2 kwietnia^?/14 kwietnia 1861 w Lozovej, zm. 7 sierpnia 1941 w Kazaniu) – mołdawski duchowny prawosławny, deputowany do Rady Kraju, święty prawosławny.

Życiorys

Był synem kapłana prawosławnego Stefana Baltagi i jego małżonki Eleny^[1]. Ukończył szkołę parafialną w rodzinnej Łozowej^[1]. Następnie podjął naukę w seminarium duchownym w Kiszyniowie, kończąc je w 1883 r.^[1] z wyróżnieniem^[2]. Dwa lata po dyplomie przepracował w szkole duchownej dla chłopców w Kiszyniowie^[2]. Następnie, jako mężczyzna żonaty, przyjął 26 stycznia 1886 r. święcenia diakońskie, natomiast 2 lutego tego samego roku – kapłańskie^[2]^[1]. Został skierowany do służby w cerkwi św. Aleksandra Newskiego w Călărași^[2].

Działał na rzecz rozwoju szkolnictwa na besarabskiej wsi^[1]^[2], od 1908 r. współpracował z pismem „Oświeciciel” („Luminătorul”), od 1908 do 1918 r. był nauczycielem w szkole w miejscowości, w której służył jako kapłan^[2]. W latach 1903–1925 corocznie przewodniczył na eparchialnych zjazdach duchowieństwa eparchii kiszyniowskiej^[2]. W 1917 r. został wybrany do mołdawskiej Rady Kraju jako delegat duchowieństwa prawosławnego Besarabii^[2]. 27 marca 1918 r. zagłosował za przyłączeniem Mołdawskiej Republiki Demokratycznej do Rumunii^[2].

W związku ze zmianą granic eparchia kiszyniowska została włączona do Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego. Ks. Baltagă był członkiem komitetu przygotowującego integrację eparchii w nowej jurysdykcji^[1]. W 1918 r. wybrany do komitetu zarządzającego eparchią i należał do niego przez siedem lat. Od 1925 r. był członkiem Zgromadzenia Eparchialnego arcybiskupstwa kiszyniowskiego, natomiast w 1932 r. reprezentował eparchię kiszyniowską na Kongresie Narodowo-Cerkiewnym Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego. Równocześnie w latach 1922–1935 kierował Związkiem Prawosławnych Duchownych Besarabii^[1].

W 1940 r., po wejściu wojsk radzieckich do Besarabii, został aresztowany przez NKWD na rozkaz zastępcy ludowego komisarza spraw wewnętrznych Iosifa Mordowca^[1]. Jego zatrzymanie nastąpiło na fali represji NKWD wymierzonych m.in. w byłych deputowanych Rady Kraju oraz rumuńskich urzędników^[3]. 31 sierpnia 1940 r. został przewieziony z Călărași do Kiszyniowa i poddany represjom z powodu swojej działalności w Radzie Kraju w latach 1917–1918. Zarzucono mu, że opowiadając się za niepodległością Besarabii, a potem za jej wejściem w skład państwa rumuńskiego wykazał się postawą antyradziecką, a ponadto w kolejnych latach zwalczał ruch rewolucyjny^[2]. Oskarżono go o przestępstwa przeciwko klasie robotniczej i ruchowi rewolucyjnemu, kontrrewolucyjnego sabotażu i wspierania burżuazji^[1]. Podczas śledztwa ks. Baltagă oznajmił, że jest przeciwnikiem rewolucji i głosował za zjednoczeniem Besarabii i Rumunii, by jej uniknąć. Określił się jako besarabski nacjonalista i wyraziciel nastrojów mołdawskiego duchowieństwa, poddawanego rusyfikacji przez biskupów kiszyniowskich takich jak Paweł (Lebiediew) i Serafin (Cziczagow)^[1]. Wobec ataku III Rzeszy na Związek Radziecki 22 czerwca 1941 r. jego proces nie został ukończony w Kiszyniowie. Duchowny został wywieziony przez NKWD do Kazania i zmarł tam w sierpniu 1941 r. w więziennym szpitalu^[1].

Miał dwoje adoptowanych dzieci: syna Vsevoloda i córkę Margaretę^[1]. Jego żona i dzieci w 1940 r. uciekły przed armią radziecką na drugą stronę Prutu^[1].

W 1991 r. został zrehabilitowany, zaś w 1995 r. Metropolia Besarabii rozpoczęła prace przygotowawcze do ogłoszenia go świętym^[1]. Kanonizacja ks. Baltagi - jako świętego kapłana męczennika Aleksandra z Besarabii - miała miejsce w 2024 r. Jego kult objął cały Rumuński Kościół Prawosławny, dniem wspomnienia wyznaczono 8 sierpnia^[4].

Jego imię nosi szkoła w Călărași, zaś przy cerkwi, w której służył, wzniesiono nagrobek symboliczny^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Martirii Basarabiei: Destinul crud al preotului A. Baltaga, deputat în Sfatul Ţării.., „Timpul - Ştiri din Moldova” [dostęp 2017-09-14] (rum.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Părintele Alexandru Baltaga (1861–1941) – unul din preoţii martiri ai Basarabiei - Apărătorul Ortodox, „Apărătorul Ortodox”, 29 czerwca 2014 [dostęp 2017-09-14] (rum.).
↑ Ch. King, The Moldovans. Romania, Russia and the Politics of Culture, Hoover Institution Press, Stanford University Press, Stanford 2000, ISBN 978-0-8179-9792-2, s. 93.
↑ Rumunia: ogłoszono szesnastu nowych współczesnych świętych [online], wiadomosci.cerkiew.pl [dostęp 2024-09-25] .

[:0-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Martirii Basarabiei: Destinul crud al preotului A. Baltaga, deputat în Sfatul Ţării.., „Timpul - Ştiri din Moldova” [dostęp 2017-09-14] (rum.).

[:1-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Părintele Alexandru Baltaga (1861–1941) – unul din preoţii martiri ai Basarabiei - Apărătorul Ortodox, „Apărătorul Ortodox”, 29 czerwca 2014 [dostęp 2017-09-14] (rum.).

[3] Ch. King, The Moldovans. Romania, Russia and the Politics of Culture, Hoover Institution Press, Stanford University Press, Stanford 2000, ISBN 978-0-8179-9792-2, s. 93.

[4] Rumunia: ogłoszono szesnastu nowych współczesnych świętych [online], wiadomosci.cerkiew.pl [dostęp 2024-09-25] .

[1]

[2]

[3]

[4]