Antal Szapáry
| Data i miejsce urodzenia |
31 grudnia 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
25 grudnia 1972 |
| Zawód, zajęcie |
działacz społeczny, arystokrata |
| Narodowość |
Węgier pochodzenia polskiego |
| Rodzice |
Pál (Paweł) Szapáry, Maria Przeździecka |
| Małżeństwo |
Sylvia Szapáry |
| Krewni i powinowaci |
Erzsébet Szapáry (siostra) |
| Odznaczenia | |
| |
Antal Szapáry (ur. 31 grudnia 1905 w m. Opatija, zm. 25 grudnia 1972 w Nowym Jorku[1]) – węgierski hrabia polskiego pochodzenia zaangażowany w pomoc Polakom przedostającym się na Węgry podczas II wojny światowej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Antal Szapáry urodził się w m. Opatija. Pochodził z rodziny arystokratycznej. Jego rodzicami byli Pál (Paweł) Szapáry oraz Maria z domu Przeździecka[2][3].
Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w pomoc dla szukających schronienia na Węgrzech Polaków w ramach Węgiersko-Polskiego Komitetu Opieki nad Uchodźcami, którego współprzewodniczącą była jego siostra, Erzsébet Szapáry. Antal działał jako łącznik między Węgierskim Czerwonym Krzyżem a Międzynarodowym Komitetem Czerwonego Krzyża. Obie te instytucje zajmowały się przekazywaniem darów i paczek dla polskich uchodźców[2].
Po wkroczeniu Niemców na Węgry w marcu 1944 roku Antal Szapáry został aresztowany przez Gestapo. Erzsébet udało się znaleźć schronienie w tureckim poselstwie[2] (według innych źródeł, Erzsébet, zanim się schroniła, także była przez krótki moment aresztowana)[3]. Antal został skierowany do obozu koncentracyjnego Mauthausen. Wyszedł z niego po pięciu miesiącach dzięki wstawiennictwu szwedzkiego króla Gustawa. Po wojnie wyemigrował i osiadł w Stanach Zjednoczonych[2].
W uznaniu zasług za pomoc Polakom, w 2021 roku został wyróżniony Medalem Virtus et Fraternitas[4]. Uroczyste wręczenie odznaczenia odbyło się w 2022 roku. Spośród działaczy Komitetu wyróżniono wówczas także Józsefné Margit Károlyi, Edith Weiss oraz starszą siostrę Antala – Erzsébet Szapáry[5][6]. W imieniu rodzeństwa Szápáry wyróżnienie odebrali syn Antala Szapáry’ego oraz bratanica Erzsébet Szapáry[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Antal Szapáry [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-04-14].
- ↑ a b c d Erzsébet Szápáry (1902-1980) Antal Szápáry (1905-1972) [online], instytutpileckiego.pl [dostęp 2023-07-23] (pol.).
- ↑ a b Maria Zima, Hrabina Erzsébet Szapáry. Opiekunka polskich uchodźców na Węgrzech w latach 1939-1944 [online], Przystanek Historia, 14 maja 2020 [dostęp 2023-04-14] (pol.).
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 20 maja 2021 r. o nadaniu odznaczeń (M.P. z 2021 r. poz. 658).
- ↑ Virtus et Fraternitas - wystawa plenerowa [FOTORELACJA] | Narodowe Centrum Kultury [online], Narodowe Centrum Kultury [dostęp 2023-04-14] (pol.).
- ↑ Gala wręczenia Medali „Virtus et Fraternitas” 2022 - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 15 czerwca 2022 [dostęp 2023-04-14] (pol.).
- ↑ Wręczono Medale Virtus et Fraternitas - Instytut Pileckiego [online], instytutpileckiego.pl, czerwiec 2022 [dostęp 2023-04-14] (pol.).