Anthidium
| Anthidium[1] | |
| Fabricius, 1804 | |
 Makatka zbójnica (Anthidium manicatum) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Anthidium |
Makatka[a] (Anthidium) – rodzaj pszczół samotnych z rodziny miesierkowatych. Jego przedstawiciele żyją w Ameryce Północnej i Południowej, Europie, Afryce i Azji, nie ma ich natomiast w Australii[2]. W Polsce występują 3 gatunki z tego rodzaju[3].
Wygląd[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Samice zbierają pyłek na szczoteczkę brzuszną znajdującą się na spodzie odwłoka[4], co jest charakterystyczne dla samic samotnych gatunków miesierkowatych[2]. Przednie skrzydło posiada dwie (a nie trzy) komórki submarginalne[3]. Ubarwienie u wielu gatunków jest czarne z kontrastowymi żółtymi plamami lub przepaskami, co upodabnia je nieco do os. Samce mogą być większe od samic, co jest jednym z wyjątków wśród pszczół (zwykle to samice są większe)[4].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Makatki są pszczołami samotnymi, co oznacza, że każda samica zakłada własne gniazdo i zaopatruje je w pokarm (pyłek i nektar) bez pomocy innych samic[5]. Latają w lecie i mają jedno pokolenie w roku[2]. Gniazda budują w znalezionych przez siebie szczelinach czy jamkach, w ziemi bądź nad ziemią[2], miejsce może się różnić w zależności od gatunku[5]. Od gatunku zależy również materiał, jaki jest używany do konstrukcji wnętrza gniazda, często jest to kutner z liści roślin, ale może być również używana żywica[4]. Rodzaj obejmuje zarówno gatunki oligo-, jak i polilektyczne (czyli, odpowiednio, zbierające pyłek z wąskiej grupy roślin, lub korzystające z kwiatów wielu niespokrewnionych gatunków)[2]. Samce mogą wykazywać zachowania terytorialne i być agresywne wobec rywali[6]. Samice kopulują wielokrotnie, z różnymi samcami[6].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Przedstawiciele rodzaju żyją w Ameryce Północnej i Południowej, Europie, Afryce i Azji, nie ma ich natomiast w Australii[2]. W Polsce występują 3 gatunki z tego rodzaju[3], tj. A. manicatum, A. montanum, A. punctatum[7] (zobacz też: miesierkowate Polski).
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadzony został w 1801 roku przez Johana Christiana Fabriciusa. Należą do niego 174 opisane gatunki[1]:
- Anthidium abjunctum (Cockerell, 1936)
- Anthidium afghanistanicum Mavromoustakis, 1965
- Anthidium akermani Mavromoustakis, 1937
- Anthidium alsinai Urban, 2001
- Anthidium alticola Tkalcu, 1967
- Anthidium amabile Alfken, 1932
- Anthidium amurense Radoszkowski, 1876
- Anthidium andinum Jörgensen, 1912
- Anthidium anguliventre Morawitz, 1888
- Anthidium anurospilum Moure, 1957
- Anthidium ardens Smith, 1879
- Anthidium armatum Friese, 1917
- Anthidium atricaudum Cockerell, 1926
- Anthidium atripes Cresson, 1879
- Anthidium auritum Klug, 1832
- Anthidium aymara Toro & Rodríguez, 1998
- Anthidium aztecum Cresson, 1878
- Anthidium banningense Cockerell, 1904
- Anthidium barkamense Wu, 1986
- Anthidium basale Pasteels, 1984
- Anthidium bechualandicum Mavromoustakis, 1939
- Anthidium berbericum Pasteels, 1981
- Anthidium bicolor Wu, 2004
- Anthidium bifidum Pasteels, 1969
- Anthidium bischoffi Mavromoustakis, 1954
- Anthidium brevithorace Warncke, 1982
- Anthidium callosum Morawitz, 1875
- Anthidium caspicum Morawitz, 1880
- Anthidium chilense Spinola, 1851
- Anthidium christianseni Mavromoustakis, 1956
- Anthidium chubuti Cockerell, 1910
- Anthidium cingulatum Latreille, 1809
- Anthidium clypeodentatum Swenk, 1914
- Anthidium cochimi Snelling, 1992
- Anthidium cockerelli Schwarz, 1928
- Anthidium collectum Huard, 1896
- Anthidium colliguayanum Toro & Rojas, 1970
- Anthidium conciliatum Nurse, 1903
- Anthidium cordiforme Friese, 1922
- Anthidium cuzcoense Schrottky, 1910
- Anthidium dalmaticum Mocsáry, 1884
- Anthidium dammersi Cockerell, 1937
- Anthidium danieli Urban, 2001
- Anthidium decaspilum Moure, 1957
- Anthidium deceptum Smith, 1879
- Anthidium deesense Mavromoustakis, 1947
- Anthidium diadema Latreille, 1809
- Anthidium echinatum Klug, 1832
- Anthidium edwardsii Cresson, 1878
- Anthidium edwini Ruiz, 1935
- Anthidium emarginatum (Say, 1824)
- Anthidium eremicum Alfken, 1938
- Anthidium espinosai Ruiz, 1938
- Anthidium falsificum Moure, 1957
- Anthidium flavolineatum Smith, 1879
- Anthidium flavorufum Pasteels, 1981
- Anthidium flavotarsum Wu, 1982
- Anthidium florentinum (Fabricius, 1775)
- Anthidium formosum Cresson, 1878
- Anthidium friesei Cockerell, 1911
- Anthidium fulviventre Friese, 1917
- Anthidium funereum Schletterer, 1890
- Anthidium furcatum Wu, 2004
- Anthidium garleppi Schrottky, 1910
- Anthidium gayi Spinola, 1851
- Anthidium gratum Morawitz, 1896
- Anthidium gussakovskiji Mavromoustakis, 1939
- Anthidium hallinani Schwarz, 1933
- Anthidium helianthinum Wu, 2004
- Anthidium himalayense Gupta & Simlote, 1995
- Anthidium igori Urban, 2001
- Anthidium illustre Cresson, 1879
- Anthidium impatiens Smith, 1879
- Anthidium incertum Morawitz, 1895
- Anthidium isabelae Urban, 2004
- Anthidium jocosum Cresson, 1878
- Anthidium kashmirense Mavromoustakis, 1937
- Anthidium klapperichi Mavromoustakis, 1965
- Anthidium kryzhanovskii Wu, 1962
- Anthidium kvakicum Mavromoustakis, 1939
- Anthidium laeve Pasteels, 1969
- Anthidium larocai Urban, 1997
- Anthidium latum Schrottky, 1902
- Anthidium loboguerrero Urban, 2004
- Anthidium longstaffi Mavromoustakis, 1948
- Anthidium loti Perris, 1852
- Anthidium luctuosum Gribodo, 1894
- Anthidium luizae Urban, 2001
- Anthidium maculifrons Smith, 1854
- Anthidium maculosum Cresson, 1878
- Anthidium manicatum (Linnaeus, 1758)
- Anthidium masunariae Urban, 2001
- Anthidium moganshanense Wu, 2004
- Anthidium montanum Morawitz, 1864
- Anthidium montivagum Cresson, 1878
- Anthidium mormonum Cresson, 1878
- Anthidium nigerrimum Schrottky, 1910
- Anthidium nigroventrale Wu, 1982
- Anthidium niveocinctum Gerstäcker, 1857
- Anthidium nursei Cockerell, 1922
- Anthidium oblongatum (Illiger, 1806)
- Anthidium opacum Friese, 1904
- Anthidium ordinatum Smith, 1879
- Anthidium orizabae Dalla Torre, 1890
- Anthidium paitense Cockerell, 1926
- Anthidium pallidiclypeum Jaycox, 1963
- Anthidium palliventre Cresson, 1878
- Anthidium palmarum Cockerell, 1904
- Anthidium paroselae Cockerell, 1898
- Anthidium penai Moure, 1957
- Anthidium peruvianum Schrottky, 1910
- Anthidium philorum Cockerell, 1910
- Anthidium placitum Cresson, 1879
- Anthidium politum Morawitz, 1895
- Anthidium pontis Cockerell, 1933
- Anthidium porterae Cockerell, 1900
- Anthidium psoraleae Robertson, 1902
- Anthidium pulchellum Klug, 1832
- Anthidium pullatum Morice, 1916
- Anthidium punctatum Latreille, 1809
- Anthidium quetzalcoatli Schwarz, 1933
- Anthidium rafaeli Urban, 2001
- Anthidium rodecki Schwarz, 1934
- Anthidium rodriguezi Cockerell, 1912
- Anthidium rotundoscutellar e Pasteels, 1984
- Anthidium rotundum Warncke, 1980
- Anthidium rozeni Urban, 2001
- Anthidium rubricans Pasteels, 1984
- Anthidium rubripes Friese, 1908
- Anthidium rubrozonatum Pasteels, 1984
- Anthidium rufitarse Friese, 1917
- Anthidium sanguinicaudum Schwarz, 1933
- Anthidium semicirculare Pasteels, 1985
- Anthidium senile Eversmann, 1852
- Anthidium septemspinosum Lepeletier, 1841
- Anthidium sertanicola Moure & Urban, 1964
- Anthidium severini Vachal, 1903
- Anthidium sichuanense Wu, 1992
- Anthidium sikkimense Mavromoustakis, 1937
- Anthidium sinuatellum Pasteels, 1984
- Anthidium soikai Mavromoustakis, 1968
- Anthidium soni Mavromoustakis, 1937
- Anthidium sonorense Cockerell, 1923
- Anthidium spiniventre Friese, 1899
- Anthidium striatum Wu, 2004
- Anthidium subcrenulatum Alfken, 1930
- Anthidium sublustre Warncke, 1982
- Anthidium sudanicum Mavromoustakis, 1945
- Anthidium suphureum Lepeletier, 1841
- Anthidium syriacum Pérez, 1895
- Anthidium taeniatum Latreille, 1809
- Anthidium tarsoi Urban, 2001
- Anthidium taschenbergi Morawitz, 1894
- Anthidium tenuiflorae Cockerell, 1907
- Anthidium tergomarginatum Pasteels, 1981
- Anthidium ternarium Cockerell, 1911
- Anthidium tesselatum Klug, 1832
- Anthidium thomsoni Morawitz, 1894
- Anthidium toro Urban, 2001
- Anthidium trochantericum Morawitz, 1894
- Anthidium undulatiforme Friese, 1917
- Anthidium undulatum Dours, 1873
- Anthidium unicum Morawitz, 1875
- Anthidium utahense Swenk, 1914
- Anthidium venustum Morawitz, 1878
- Anthidium vigintiduopuncta tum Friese, 1904
- Anthidium vigintipunctatum Friese, 1908
- Anthidium weyrauchi Schwarz, 1943
- Anthidium wuestneii Mocsáry, 1887
- Anthidium zadaense Wu, 1982
- Anthidium banzonis Strand, 1912
- Anthidium crassidens Cameron, 1905
- Anthidium modestum Bingham, 1903
- Anthidium reversum Smith, 1854
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Anthidium, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f Denis Michez, Hymenoptera of Europe. 1, [Place], ISBN 978-2-913688-34-6, OCLC 1128095413 [dostęp 2020-01-04].
- ↑ a b c Celary W., Flag S., Pszczoły dziko żyjące (Hymenoptera: Apoidea: Apiformes) - klucz do rozpoznawania rodzin i rodzajów pszczół wraz z ich charakterystyką, 2015.
- ↑ a b c S. Falk, R Lewington, Field guide to the bees of Great Britain and Ireland, London, ISBN 1-910389-02-1, OCLC 920862534 [dostęp 2020-01-04].
- ↑ a b Borański M., Teper D., Atlas pospolitych gatunków pszczół Polski [online] [dostęp 2020-01-04].
- ↑ a b Lucia Liu Severinghaus, Barbara Harris Kurtak, George C. Eickwort, The Reproductive Behavior of Anthidium manicatum (Hymenoptera: Megachilidae) and the Significance of Size for Territorial Males, „Behavioral Ecology and Sociobiology”, 9 (1), 1981, s. 51–58, ISSN 0340-5443, JSTOR: 4599410 [dostęp 2020-01-04].
- ↑ Józef Banaszak, Ludmiła Romasenko, Tomasz Cierzniak: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVI Błonkówki – Hymenoptera. Zeszyt 68f. Pszczołowate – Apidae. Podrodzina: Megachiliinae. Toruń: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 2001.