Archiwum Korporacyjne

Archiwum Korporacyjne - Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich powstało w 2001 r. w Poznaniu. Celem instytucji jest utrwalanie w pamięci społeczeństwa dorobku i tradycji polskich korporacji akademickich, ze szczególnym uwzględnieniem ich charakteru ideowo-wychowawczego. Archiwum gromadzi materiały, informacje i pamiątki związane z działającymi w okresie 1816-1989 polskimi korporacjami akademickimi oraz dane biograficzne zmarłych członków korporacji, a także wspiera rozwój współczesnych polskich korporacji akademickich. Od 2007 r. prowadzone jest Muzeum Polskich Korporacji Akademickich.

Historia

Geneza

Stowarzyszenie Filistrów Poznańskich Korporacji Akademickich, Poznań 2000 r. (od lewej stoją: Henryk Żuromski (Hermesia), prof. Lech Działoszyński (Masovia), Antoni Wierzchosławski (Masovia), Brunon Preuss (Hermesia), Zygfryd Kordus (Magna-Polonia), Ignacy Marinowicz (Kujawja), dr Józef Krzyżaniak (Chrobria), siedzi Prezes dr Bolesław Skrzypczak (Baltia).

Idea stworzenia instytucji zajmującej się gromadzeniem spuścizny po polskich korporacjach akademickich zaczęła pojawiać się w latach sześćdziesiątych. Ze względu na sytuację społeczno-polityczną działania takie były znacznie utrudnione i miały charakter nieoficjalny. Ich prekursorami byli między innymi: Marek Litwiński (Korporacja Polesia), dr Zygmunt Kuczyński (Korporacja Filomatia Vilnensis), prof. Zbysław Popławski (Korporacja Slavia) oraz mec. Sylwester Kubera (Korporacja Lechia).

Powstanie Archiwum

Wcześniejsze starania udało się zrealizować dopiero w roku 2001, dzięki działaniom dra Bartłomieja Wróblewskiego i wsparciu Stowarzyszenia Filistrów Poznańskich Korporacji Akademickich oraz Korporacji Lechia. Jego zaczątkiem były przekazane przez dra Józefa Krzyżaniaka (Korporacja Chrobria) oraz Zygfryda Wiktora Kordusa (Korporacja Magna-Polonia) dekle, bandy, odznaki oraz inne pamiątki korporacyjne.

W tym samym roku, przy wsparciu przedwojennych korporantów ze Stowarzyszenia Filistrów Poznańskich Korporacji Akademickich (w szczególności Prezesa Stowarzyszenia dr Bolesława Skrzypczaka (Korporacja Baltia)) oraz Stowarzyszenia Filistrów Polskich Korporacji Akademickich w Warszawie (w szczególności prof. Zbysława Popławskiego (Korporacja Slavia) oraz Leona Ter-Oganjana (Korporacja Varsovia), rozpoczęto ogólnopolską akcję zbierania materiałów i pamiątek korporacyjnych.

Działalność

W ramach podstawowego celu działalności jakim jest utrwalanie w pamięci społeczeństwa dorobku i tradycji polskich korporacji akademickich, Archiwum Korporacyjne gromadzi, porządkuje i udostępnia materiały związane z historią korporacji akademickich oraz wspiera i promuje rozwój współczesnych polskich korporacji akademickich.

Działania Archiwum Korporacyjnego wspierane są przez Fundację "Polskie Korporacje Akademickie", Stowarzyszenie Filistrów Korporacji Akademickich oraz Poznańskie Koło Międzykorporacyjne.

Gromadzenie i porządkowanie spuścizny korporacyjnej

Księgi pamiątkowe korporacji akademickich z lat 1889-1937.

Dzięki prowadzonym od 2001 r. działaniom w Archiwum Korporacyjnym zgromadzono kilka tysięcy pozycji dokumentujących historię polskiego ruchu korporacyjnego, w tym między innymi kilkadziesiąt oryginalnych czapek korporanckich (tzw. dekli), ponad sto szarf (tzw. band) i odznak (tzw. cyrkli korporacyjnych), kilka tysięcy przedwojennych fotografii, czasopism, wydawnictw oraz dokumentów.

Związane są one z ponad 100 polskimi korporacjami i związkami międzykorporacyjnymi działającymi przed I wojną światową w Dorpacie, Rydze, Wiedniu i Czerniowcach, w okresie II Rzeczypospolitej w Wilnie, Warszawie, Lwowie, Gdańsku, Poznaniu, Lublinie, Krakowie, Kownie i Wiedniu oraz w okresie powojennym w kraju i na emigracji w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Londynie, Chicago oraz Montrealu. Zebrane materiały są opisywane, porządkowane i katalogowane.

Muzeum Polskich Korporacji Akademickich

Ważnym zadaniem Archiwum Korporacyjnego jest prezentowanie zgromadzonych materiałów, informacji oraz pamiątek dotyczących historii i tradycji polskich korporacji akademickich. W tym celu w 2007 r. stworzone zostało wirtualne Muzeum Polskich Korporacji Akademickich. Prezentuje ono dzieje polskiego ruchu korporacyjnego ilustrując je zgromadzonymi w Archiwum Korporacyjnym zbiorami. Znalazło się w nim około 250 stron opracowań poświęconych historii polskich korporacji akademickich oraz kilkaset fotografii. Prezentowane zbiory są systematycznie rozszerzane.

Reaktywacje korporacji

Archiwum Korporacyjne wspiera reaktywację oraz tworzenie nowych korporacji akademickich. Dzięki zebranym pamiątkom odtworzono w latach 2002-2009 insygnia reaktywowanych w tym czasie korporacji: Chrobrii, Baltii, Magna-Polonii, Masovii, Z.A.G. Wisła, Hermesii, Surmy, Slavii oraz Romy. Udostępniono także insygnia korporacji Lauda oraz Polesia, których reaktywacja planowana jest w przyszłości.

Inne działania

W ramach Archiwum Korporacyjnego podejmowane są inne akcje i działania.

Od 2001 r. zbiory udostępniane są czynnie działającym korporacjom akademickim. Ze zgromadzonych w Archiwum materiałów korzystało w ostatnich latach większość czynnie działających obecnie w Polsce korporacji (Gdańsk, Warszawa, Poznań, Toruń, Lublin, Wrocław). Zbiory wykorzystywane są w badaniach naukowych w Polsce i za granicą, a także w pracach publicystycznych.

W roku akademickim 2006–2007 zarejestrowano wywiady z kilkudziesięcioma przedwojennymi członkami polskich korporacji akademickich.

W 2007 r. Archiwum Korporacyjne włączyło się w organizację wystaw poświęconych w całości bądź w części historii i tradycjom polskich korporacji akademickich. Brano udział między innymi w ekspozycji: "Dwudziestolecie. Oblicza nowoczesności" na Zamku Królewskim w Warszawie (11 XI 2008 - 10 II 2009) oraz "Tradycja zobowiązuje - ruch korporacyjny w Poznaniu dawniej i dziś" na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza oraz Politechnice Poznańskiej (4 XI - 15 XII 2008 r.).

W 2008 r. z inicjatywy Archiwum Korporacyjnego Stowarzyszenie Filistrów Korporacji Akademickich rozpoczęło prace nad ufundowaniem trzech tablic pamiątkowych poświęconych przedwojennym członkom polskich korporacji akademickich, a w szczególności korporantom-powstańcom wielkopolskim, korporantom-rektorom Uniwersytetu Poznańskiego i korporantom-ofiarom mordu katyńskiego. Okazją do podjęcia tych działań są przypadające okrągłe rocznice Powstania Wielkopolskiego (2008/2009, 90. rocznica), powstania Uniwersytetu i pierwszych korporacji w Poznaniu (2009/2010, także 90. rocznica) oraz rocznica ujawnienia mordu katyńskiego (2013, 70. rocznica). Pierwsza z tablic odsłonięta została w styczniu 2009 r. przy Placu Wolności w Poznaniu.

Zobacz też

• Fundacja "Polskie Korporacje Akademickie"
• Stowarzyszenie Filistrów Korporacji Akademickich
• Polskie korporacje akademickie

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Archiwum Korporacyjnego - Archiwum i Muzeum Polskich Korporacji Akademickich