Argyrantemum

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Argyranthemum)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Argyrantemum
Ilustracja
Argyrantemum krzewiaste
Systematyka[1]
Domena eukarionty
Królestwo rośliny
Klad rośliny naczyniowe
Klad Euphyllophyta
Klad rośliny nasienne
Klasa okrytonasienne
Rząd astrowce
Rodzina astrowate
Podrodzina Asteroideae
Rodzaj argyrantemum
Nazwa systematyczna
Argyranthemum P.B. Webb in P.B. Webb et Berthelot
Hist. Nat. Iles Canaries 3(2. 2). t. 90. Nov 1839[2][3]
Typ nomenklatoryczny
A. jacobaeifolium P.B. Webb[3]
Synonimy

Preauxia C. H. Schultz Bip.[3]

Multimedia w Wikimedia Commons

Argyrantemum[4], srebrzeń[5] (Argyranthemum) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje 23[6]–24[2] gatunki. Wszystkie występują naturalnie na wyspach Makaronezji (Kanaryjskich, Selvagens i na Maderze)[6][2], ale jako introdukowane rosną na wszystkich kontynentach poza Antarktydą[2]. Niektóre gatunki są miejscami bardzo inwazyjne, np. argyrantemum krzewiaste A. frutescens na Nowej Zelandii[6]. Ten gatunek jest też jedynym spotykanym w uprawie w Polsce[4].

Różne gatunki i mieszańce z tego rodzaju są uprawiane jako ozdobne, często prowadzone na pniu jako wysokopienne[6]. Uprawiane są także na kwiaty cięte i jako doniczkowe[7]. Rośliny te tolerują tylko lekkie przymrozki[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Argyrantemum krzewiaste
Argyranthemum maderense
Pokrój
Półkrzewy, zwykle nagie, czasem z włoskami pojedynczymi[8], o łodydze zwykle pojedynczej, ale silnie rozgałęzionej, wzniesionej, podnoszącej się lub płożącej[9], często o pokroju kępiastym[7]. Osiągają od 10 do 100 cm wysokości[9][7], rzadko do 150 cm[9].
Liście
Zimozielone[7], skrętoległe, ogonkowe lub siedzące[9], od piłkowanych i ząbkowanych po wcinane w różny sposób[8] i podzielone[7]. Blaszki liściowe zwykle jasnozielone do niebieskozielonych[7].
Kwiaty
Zebrane w koszyczki, które wyrastają na pędach pojedynczo lub zebrane w luźne kwiatostany złożone w formie baldachogrona. Okrywy koszyczków są półkuliste, tworzone przez zielone listki o szerokich, błoniastych (zwykle jasnobrązowych) brzegach zebrane w 3–4 szeregach. Dno koszyczka wypukłe do stożkowatego, bez łuszczynek. Kwiaty brzeżne w koszyczku żeńskie, z płatkiem języczkowym białym, rzadziej żółtym lub czerwonawym. Kwiaty wewnątrz koszyczka obupłciowe, z koroną rurkowatą, na szczycie z 5 ząbkami, żółte, rzadziej czerwone[8].
Owoce
Niełupki dwojakiego rodzaju – te powstające z kwiatów brzeżnych trójkanciaste i zwykle z trzema skrzydełkami, te powstające z kwiatów rurkowatych w środku koszyczka są spłaszczone i z dwoma skrzydełkami, czasem walcowate[8]. Bez puchu kielichowego[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Argyranthemum adauctum
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Anthemideae z podrodziny Asteroideae z rodziny astrowatych (Asteraceae)[1]. W obrębie plemienia zaliczany jest do podplemienia Glebionidinae Oberpr. & Vogt (2007) wspólnie z rodzajami Glebionis i heteroantemis Heteranthemis[10]. W latach 90. XX wieku taksony te wyróżniane były bez rangi jako „grupa Argyranthemum” w obrębie kladu skupiającego rodzaje z centrum występowania w obszarze śródziemnomorskim w obrębie plemienia Anthemideae[8]. Jeszcze wcześniej taksony te łączono w szeroko ujmowanym dawniej rodzaju Chrysanthemum, przez co w efekcie rośliny tu zaliczne określane bywają zwyczajowo złocieniami lub chryzantemami[7].

Wykaz gatunków[2]

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

W czerwonej liście gatunków zagrożonych publikowanej przez IUCN ujęte są jako zagrożone lub krytycznie zagrożone trzy gatunki: Argyranthemum thalassophilum[11], A. lidii[12] i A. winteri[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-21] (ang.).
  2. ↑ a b c d e Glebionis Cass.. W: Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-02-21].
  3. ↑ a b c Argyranthemum. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-02-21].
  4. ↑ a b c Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych łacińsko-polski. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 29. ISBN 978-83-925110-5-2.
  5. ↑ a b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 840. ISBN 83-214-1305-6.
  6. ↑ a b c d David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 71. ISBN 978-1-107-11502-6.
  7. ↑ a b c d e f g h Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  8. ↑ a b c d e K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. VIII. Flowering Plants. Eudicots: Asterales. Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2007, s. 369. ISBN 978-3-540-31050-1.
  9. ↑ a b c d e Argyranthemum Webb. W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-02-22].
  10. ↑ Oberprieler, C., Himmelreich, S. & Vogt, R.. A new subtribal classification of the tribe Anthemideae (Compositae). „Willdenowia”. 37, s. 89–114, 2007. 
  11. ↑ Argyranthemum thalassophilum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-02-23] (ang.).
  12. ↑ Argyranthemum lidii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-02-23] (ang.).
  13. ↑ Argyranthemum winteri, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] [dostęp 2021-02-23] (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Argyrantemum&oldid=62451235”