Al-Arisz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Arisz)
Al-Arisz
‏العريش‎
Ilustracja
Plaża w Al-Arisz
Flaga
Flaga
Państwo

 Egipt

Muhafaza

Synaj Północny

Wysokość

0-14 m n.p.m.

Populacja (2006)
• liczba ludności


141 595

Nr kierunkowy

+20 68

Położenie na mapie Egiptu
Mapa konturowa Egiptu, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Al-Arisz”
Ziemia31°07′56″N 33°48′12″E/31,132222 33,803333

Al-Arisz (arab. العريش, Al 'Arīš) – miasto położone w Muhafazie Synaj Północny w Egipcie.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Klimatogram dla Al-Arisz
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
 
 
33
 
19
9
 
 
15
 
19
10
 
 
13
 
22
12
 
 
10
 
24
14
 
 
3
 
27
17
 
 
0
 
29
20
 
 
0
 
31
22
 
 
0
 
32
23
 
 
0
 
30
21
 
 
8
 
28
18
 
 
10
 
25
15
 
 
20
 
22
11
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: BBC Weather

Miasto Al-Arisz jest położone na północnym wybrzeżu półwyspu Synaj, przy ujściu Wadi al-Arisz do Morza Śródziemnego. Leży w odległości około 150 kilometrów na wschód od miasta Port Said, i około 30 km na zachód od granicy Izraela.

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

Al-Arisz jest największym miastem i stolicą administracyjną Muhafazy Synaj Północny w Egipcie.

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest położone wśród piaszczystych wydm półwyspu Synaj, nad okresowo płynącą rzeką Wadi al-Arisz.

Klimat[edytuj | edytuj kod]

Al-Arisz ma klimat śródziemnomorski, który charakteryzuje się gorącymi i suchymi latami oraz łagodnymi zimami. Wiosna rozpoczyna się na przełomie marca i kwietnia, a najgorętszymi miesiącami są lipiec i sierpień. Średnia temperatura latem wynosi 31°C, a zimą 12 °C. Deszcz jest rzadkością i występuje sporadycznie w okresie zimowym, między listopadem a marcem. Suma rocznych opadów atmosferycznych wynosi 112 mm.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Historia Al-Arisz
Australijscy Light Horse stacjonujący w bazie w Al-Arisz, 1916-18
Al-Arisz w 1916
Cysterna i studnia w Al-Arisz, 1916

Około II wieku p.n.e. znajdowała się tutaj niewielka osada Ptolemeuszy. Jej położenie miało decydujący wpływ na losy osady i jej mieszkańców. Przebiegał tędy ważny szlak handlowy prowadzący z Egiptu na północ. Z tego powodu przez tutejsze ziemie wielokrotnie przechodziły różne wojska, niszcząc osadę i jej okolicę.

W 1118 władca Królestwa Jerozolimskiego, król Baldwin I z Boulogne wybrał się na niewielką wyprawę wojenną na półwysep Synaj. Podczas tej wyprawy król zachorował i w dniu 2 kwietnia 1118 zmarł w niewielkim forcie pogranicznym Al-Arisz, znajdującym się już na terenie Królestwa Jerozolimskiego. W średniowieczu była to beduińska osada. Gdy w 1517 ziemie Palestyny weszły w skład Imperium Osmańskiego, Turcy wybudowali w Al-Arisz fortyfikacje obronne. Podczas wyprawy Napoleona do Egiptu wojska francuskie oblegały tutejszy fort przez 11 dni. Al-Arisz zostało zdobyte 19 lutego 1799. W dniu 23 stycznia 1800 miały tutaj miejsce pertraktacje dotyczące konwencji o ewakuacji wojsk Napoleona Bonaparte do Francji.

Podczas I wojny światowej pod koniec 1916 wojska brytyjskie stacjonujące w Egipcie rozpoczęły działania ofensywne przeciwko Turkom na półwyspie Synaj. Na drodze do zajęcia Palestyny stał fort w Al-Arisz, który został zajęty przez siły Australian and New Zealand Army Corps 21 grudnia 1916. W trakcie dalszych walk, w Al-Arisz znajdował się brytyjski szpital polowy. Ciała zmarłych żołnierzy pochowano na tutejszym cmentarzu wojennym[1]. Przy wytyczaniu granic Mandatu Palestyny, miejscowość Al-Arisz została przyznana Egiptowi. Gdy w maju 1948 rozpoczęła się I wojna izraelsko-arabska, w Al-Arisz znajdowały się główne magazyny zaopatrzeniowe egipskiego korpusu ekspedycyjnego. Pod koniec grudnia 1948 Izraelczycy przeprowadzili operację Horew, podczas której doszło do bitwy o Synaj (28 grudnia 1948-2 stycznia 1949). Izraelskie oddziały dotarły wówczas do samych przedmieść Al-Arisz, nie przeprowadziły jednak szturmu na miasto. W następnych dniach, pod silnymi naciskami Brytyjczyków, Izrael wycofał swoje wojska z Synaju. Linię demarkacyjną wytyczył rozejm izraelsko-egipski.

Podczas kryzysu sueskiego w 1956 Al-Arisz została zajęta przez wojska izraelskie. Wycofały się one dopiero w marcu 1957. Ponownie miasto zajęli Izraelczycy w wyniku wojny sześciodniowej w dniu 6 czerwca 1967. Izraelskie oddziały wyprowadziły następnie stąd natarcie w kierunku na Kanał Sueski. 8 czerwca 1967 w odległości 13 mil od Al-Al-Arisz, izraelskie samoloty omyłkowo zaatakowały amerykański statek wywiadu elektronicznego USS „Liberty”. Zginęło wówczas 34 amerykańskich marynarzy, a 72 zostało rannych. Statek był ciężko uszkodzony i prawie zatonął. Pod amerykańską eskortą odpłynął na Maltę. Gdy 26 marca 1979 został zawarty traktat pokojowy izraelsko-egipski, wojska izraelskie rozpoczęły stopniowe wycofywanie się z półwyspu Synaj. 26 kwietnia 1982 miasto Al-Arisz powróciło do Egiptu. Strefę graniczną patrolują międzynarodowe siły pokojowe MFO (ang. Multinational Force and Observers).

W wyniku zawartego w 1993 Porozumienia z Oslo, w pobliskiej Strefie Gazy utworzono Autonomię Palestyńską. Sytuacja w Strefie ma silny wpływ na miasto Al-Arisz. Z tutejszego lotniska korzystają samoloty palestyńskich linii lotniczych Al-Falestiniya. Krzyżują się tutaj szlaki przemytnicze, i egipskie siły bezpieczeństwa zwalczają zorganizowaną przestępczość. Dodatkową trudnością są konflikty z plemionami beduińskimi,. Gdy w 2010 doszło do katastrofalnej powodzi, Beduini protestowali przeciwko braku pomocy ze strony rządu. Protesty przeradziły się w otwarte walki uliczne[2].

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Nazwa miasta Al-Arisz w języku arabskim oznacza „chaty palmowe”.

Kultura[edytuj | edytuj kod]

We wschodniej części miasta znajduje się Muzeum Dziedzictwa Synaju, prezentujące bogactwo kultury beduińskiej na półwyspie Synaj.

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Największą atrakcją turystyczną Al-Arisz są plaże. W nadmorskiej części miasta znajduje się kilka hoteli.

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest ośrodkiem rolnictwa. W delcie rzeki al-Arisz utworzono sztucznie nawadniane plantacje palm daktylowych i cytrusów.

Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajduje się szpital.

Transport[edytuj | edytuj kod]

Przez miasto przechodzi nadmorska droga łącząca Egipt z Izraelem. Przebiega tędy także linia kolejowa, która jednak z powodów technicznych jest niesprawna. W północnej części miasta znajduje się port rybacki.

Na południe od miasta znajduje się port lotniczy Al-Arisz.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Cyril Falls, G. MacMunn, Military Operations Egypt & Palestine from the outbreak of war with Germany to June 1917. Official History of the Great War Based on Official Documents by Direction of the Historical Section of the Committee of Imperial Defence, t. 1, London: HM Stationary Office, 1930, s. 252–3, 271, OCLC 610273484.
  2. Marta Kazimierczyk: Egipska beczka prochu. [w:] Gazeta Wyborcza [on-line]. 2007-11-22. [dostęp 2012-02-11]. (pol.).