Aszyk
Aszyk (azer. aşıq; tur. âşık; pers. عاشیق, aszigh; gruz. აშუღი, aszughi; orm. աշուղ, aszugh) – muzyk wykonujący tradycyjne utwory ludowe najczęściej przy akompaniamencie sazu w krajach Bliskiego Wschodu – Armenii, Azerbejdżanie, Iranie i Turcji.
W 2009 roku sztuka azerskich aszyków została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Aszykowie to profesjonalni lub półprofesjonalni muzycy wykonujący tradycyjną muzykę ludową w krajach Bliskiego Wschodu – Armenii, Azerbejdżanie, Iranie i Turcji[1][2]. Utwory wykonywane są najczęściej przy akompaniamencie sazu (tur. bağlama)[1][2].
Aszykowie wykonywali tradycyjną muzykę ludową na terenach zamieszkanych przez ludy tureckie jeszcze przed przyjęciem islamu[1]. Nazwa pochodzi z języka arabskiego, w którym oznacza „zakochanego”, a sam termin wzmiankowany jest po raz pierwszy w literaturze XV wieku[1]. Wcześniej wędrowny bard określany był mianem ozan[1].
Irańscy aszykowie[edytuj | edytuj kod]
W okresie przed rewolucją islamską aszykowie często występowali w kawiarniach we wszystkich większych miastach Azerbejdżanu Wschodniego i Zachodniego[1]. W Tebrizie aszykom towarzyszyli dwaj inni muzycy grający na balabanie i gavalu, w Urmii aszykowie występowali solo[1].
Azerscy aszykowie[edytuj | edytuj kod]
Tradycyjna sztuka aszyków azerskich to połączenie poezji, muzyki i tańca[3]. Klasyczny repertuar aszyków obejmuje ok. 200 pieśni, 150 utworów literacko-muzycznych zwanych destan, prawie 2 tys. wierszy i niezliczone opowieści, które wykonywane są przy akompaniamencie sazu, rodzaju lutni[3]. Inne instrumenty są również wykorzystywane w zależności od regionu[3]. Aszykowie występują podczas świąt i uroczystości rodzinnych[3].
W 2009 roku sztuka azerskich aszyków została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g C. F. Albright: ĀŠEQ. W: Encyclopaedia Iranica II/7. s. 741–742. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
- ↑ a b Ellen Koskoff (red.): The Concise Garland Encyclopedia of World Music: The Middle East, South Asia, East Asia, Southeast Asia. Routledge, 2008, s. 1365. ISBN 978-0-415-99404-0. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e UNESCO ICH: Art of Azerbaijani Ashiq. [dostęp 2016-12-28]. (ang.).