Atak na Stołpce
| sowiecka dywersja zbrojna na Kresach Wschodnich | |||
 Skutki ataku na Stołpce | |||
| Czas |
3/4 sierpnia 1924 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Atak na Stołpce (ros. Нападение на Столбцы) – sowiecki dywersyjny napad zbrojny dokonany w nocy z 3 na 4 sierpnia 1924 roku na polskie kresowe miasteczko Stołpce (obecnie na Białorusi) koło Mińska. Dywersanci rozbili powiatową komendę policji i więzienie, zniszczyli siedzibę starostwa i stację kolejową oraz zabili (w zależności o źródeł) siedmiu[1] lub ośmiu policjantów[2] oraz urzędnika starostwa.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powiatowe miasteczko Stołpce było położone ok. 15 km od ówczesnej granicy polsko-radzieckiej, w ówczesnym województwie nowogródzkim. Zamieszkane było przez prawie 3000 osób[3].
Atak stanowił apogeum sowieckiej dywersji zbrojnej we wschodniej części II Rzeczypospolitej, prowadzonej od zakończenia wojny polsko-bolszewickiej. Do napadu doszło w nocy z 3 na 4 sierpnia 1924 roku. Dokonał go oddział terrorystyczny pod dowództwem Stanisława Waupszasowa, oficera wojska bolszewickiego i kadrowego czekisty litewskiego pochodzenia[3]. Dywersantów było ponad 50 (według innych źródeł ok. 150)[3]; do Polski przedostali się nielegalnie przez granicę polsko-radziecką. Następnie połączyli się z mniejszymi grupami. Byli podzieleni na cztery plutony wyposażone w karabiny ręczne i granaty. Każdy pluton dysponował również trzema karabinami maszynowymi[3]. Przed atakiem z miasteczka wywabiono większość policjantów[1].
W wyniku ataku została zniszczona komenda Policji Państwowej, podpalony dworzec kolejowy i budynek starostwa oraz zdewastowane i ograbione wszystkie sklepy i magazyny handlowe. Głównym celem było jednak wtargnięcie do więzienia i oswobodzenie ok. 150 więźniów, a przede wszystkim przywódców Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi, Josifa K. Loginowicza i Stanisława Mertensa[3]. Straty polskiej strony wyniosły 7 policjantów zabitych i 3 rannych[1]. Podczas strzelaniny zginął też urzędnik starostwa[1]. Za wycofującymi się w kierunku granicy dywersantami został wysłany pościg w postaci pododdziału ułanów, ale zostali oni powstrzymani ogniem karabinów maszynowych. Oddział rozproszyła Straż Graniczna, biorąc do niewoli 2 bojówkarzy[3]. Podczas obławy schwytano jeszcze kilku innych dywersantów. Zeznali oni, że przeszli szkolenie dywersyjne w Mińsku prowadzone przez oficerów bolszewickich. Skutkiem napadu na Stołpce była decyzja władz polskich o utworzeniu Korpusu Ochrony Pogranicza[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Ochała, Ruczyński i Skubisz 2018 ↓, s. 20
- ↑ Czerwona dywersja. Uważam Rze Historia, 22 marca 2014. [dostęp 2020-04-16].
- ↑ a b c d e f Historia w Aspektach Różnych: 3-4 sierpnia 1924 r. – atak sowieckich dywersantów na miasteczko Stołpce. tysol.pl, 5 sierpnia 2017. [dostęp 2022-11-28].
- ↑ Ochała, Ruczyński i Skubisz 2018 ↓, s. 21.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Artur Ochała, Michał Ruczyński, Paweł Skubisz: U polskich stali granic. W 90. rocznicę utworzenia Korpusu Ochrony Pogranicza. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział w Szczecinie, 2018, s. 20–21. ISBN 978-83-8098-528-5.