Atocion

*Atocion*
	; Atocion compactum
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	Atocion
	Nazwa systematyczna
	Atocion Adans.; Fam. Pl. 2: 254 (1763)
	Typ nomenklatoryczny
	non designatus
Synonimy
	Minjaevia Tzvelev;
	Minjaevia Tzvelev;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Atocion – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje 6 gatunków^[3]. Występują one w niemal całej Europie z wyjątkiem zachodnich i południowych jej krańców oraz w północno-zachodniej Azji^[3]. W Polsce jedynym przedstawicielem rodzaju dziko rosnącym jest lepnica baldaszkowa Atocion armeria, przy czym tradycyjnie rośliny te wyodrębniane są jako lepnica litewska Silene lithuanica^[5] (po rewizji taksonomicznej cechy diagnostyczne dla tego taksonu uznane zostały za nieuzasadniające jego wyróżnianie)^[6]^[7]. A. armeria rośnie jako gatunek introdukowany na różnych kontynentach^[3]. Jako rośliny ozdobne uprawiane bywają lepnica baldaszkowa A. armeria i lepnica zwarta A. compactum^[8].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny zielne, jednoroczne lub krótkowieczne byliny z korzeniem palowym. Pędy nagie, często sino lub szarawo owoszczone, w górnej części pędów często mniej lub bardziej ogruczolone i lepkie^[6].
Liście: Naprzeciwlegle, całobrzegie i nagie^[6].
Kwiaty: Zebrane w wierzchotki dwuramienne na szczycie pędu, czasem gęsto skupione. Kwiaty wsparte są błoniastymi lub obłonionymi przysadkami. Kielich o działkach zrośniętych w długą rurkę. Płatki różowe lub czerwone, rzadko jasnoróżowe (A. lerchenfeldianum) lub białe (A. rupestre). Pręcików jest 10 i pojedynczy, górny słupek powstający z trzech owocolistków, o długiej szyjce i 3 znamionach^[6].
Owoce: Jajowate do elipsoidalnych torebki o długości do 1 cm^[6].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Sileneae z rodziny goździkowatych Caryophyllaceae. Jest blisko spokrewniony z rodzajami: słonecznica Heliosperma, smółka Viscaria i Eudianthe^[6], przy czym jego rodzajem siostrzanym jest Viscaria^[9]. Gatunki z rodzaju Atocion tradycyjnie włączane były zwykle do rodzaju lepnica Silene (stąd polskie nazwy zwyczajowe), który także należy do tego samego plemienia, jednak jest filogenetycznie bardziej odległy niż ww. rodzaje^[6].

Wykaz gatunków^[3]

Atocion armeria (L.) Raf. – lepnica baldaszkowa (w tym też lepnica litewska)
Atocion compactum (Fisch. ex Hornem.) Tzvelev – lepnica zwarta
Atocion lerchenfeldianum (Baumg.) M.Popp
Atocion reuterianum (Boiss. & C.I.Blanche) Frajman
Atocion rupestre (L.) Oxelman – lepnica skalna
Atocion scythicinum (Coode & Cullen) Frajman

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-10-27] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-10-27] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Atocion Adans., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-27] .
↑ Atocion Adanson, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-10-27] .
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 167, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g BožoB. Frajman BožoB., MikaelM. Thollesson MikaelM., BengtB. Oxelman BengtB., Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae), „Botanical Journal of the Linnean Society”, 173 (2), 2013, s. 194–210, DOI: 10.1111/boj.12090 [dostęp 2023-10-27] .
↑ Atocion armeria (L.) Raf., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-27] .
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 167-168. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Frajman, Božo: Taxonomy and Reticulate Phylogeny of Heliosperma and Related Genera (Sileneae, Caryophyllaceae). Uppsala: Universitetsbiblioteket, 2007. [dostęp 2021-04-24].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-10-27] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-10-27] (ang.).

[powo-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Atocion Adans., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-27] .

[ing-4] Atocion Adanson, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-10-27] .

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 167, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[bozo-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g BožoB. Frajman BožoB., MikaelM. Thollesson MikaelM., BengtB. Oxelman BengtB., Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae), „Botanical Journal of the Linnean Society”, 173 (2), 2013, s. 194–210, DOI: 10.1111/boj.12090 [dostęp 2023-10-27] .

[powo_lit-7] Atocion armeria (L.) Raf., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-27] .

[gawrys-8] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 167-168. ISBN 978-83-925110-5-2.

[9] Frajman, Božo: Taxonomy and Reticulate Phylogeny of Heliosperma and Related Genera (Sileneae, Caryophyllaceae). Uppsala: Universitetsbiblioteket, 2007. [dostęp 2021-04-24].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]