Basen Biegun Południowy – Aitken
53°S 169°W/-53,000000 -169,000000 Mapa topograficzna basenu Biegun Południowy – Aitken wykonana na podstawie danych uzyskanych przez sondę Kaguya. Czerwień reprezentuje tereny najwyżej położone, fiolet – obszary najniższe. | |
| Ciało niebieskie | |
|---|---|
| Średnica krateru |
2500 km |
| Głębokość krateru |
13 km |
Położenie na mapie Księżyca  | |
| 53°S 169°W/-53,000000 -169,000000
| |
Basen Biegun Południowy – Aitken – basen uderzeniowy na Księżycu, o średnicy 2500 km i głębokości 13 km. Jest to nie tylko największy znany krater księżycowy, ale i jeden z największych w całym Układzie Słonecznym[1][2][a]. Nazwa basenu pochodzi od dwóch punktów po jego przeciwległych stronach: krateru Aitken i księżycowego bieguna południowego.
Fragmenty obrzeża tego basenu bywają widoczne z Ziemi, przy południowej krawędzi tarczy Księżyca, przy sprzyjającej libracji. Były one dawniej uznawane za ogromny łańcuch górski, zwany „górami Leibnitza” (łac. Montes Leibnitz)[3][4]; po sporządzeniu map odwrotnej strony księżyca stwierdzono jednak, że wzniesienia te nie tworzą łańcucha górskiego i nazwa została wycofana z oficjalnej nomenklatury Międzynarodowej Unii Astronomicznej[5]. Na północy i północnym wschodzie od basenu znajduje się rozległa wyżyna, utworzona zapewne przez materiał skalny wyrzucony przy powstaniu krateru.
W odróżnieniu od innych basenów uderzeniowych na Księżycu, basen Biegun Południowy – Aitken nie jest wypełniony ciemną lawą bazaltową. Na jego obszarze nie powstało morze księżycowe; tylko lokalnie występują pokrywy ciemnych law bazaltowych, jak Mare Ingenii.
.png)
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Na Marsie znajduje się większy basen Utopia Planitia i następny w kolejności Hellas Planitia.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ September 6, 1996 - The Largest Impact Crater. Astronomy Picture of the Day, 1996-09-06. [dostęp 2012-04-26]. (ang.).
- ↑ Asteroids Smacked Moon Harder & Faster 4 Billion Years Ago. Space.com, 2012-02-28. [dostęp 2012-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-03-03)]. (ang.).
- ↑ Ewen Whitaker. The Lunar South Polar Regions. „Journal of the British Astronomical Association”. 64 (6), s. 234-242, 1954. Bibcode: 1954JBAA...64..228.
- ↑ Transactions of the International Astronomical Union. T. XIIB. Academic Press, 1966.
- ↑ D.H. Menzel, M. Minnaert, B. Levin, A. Dollfus, B. Bell, Report on Lunar Nomenclature by The Working Group of Commission 17 of the IAU, „Space Science Reviews”, 2, 12, 1971, s. 136-186, DOI: 10.1007/BF00171763, Bibcode: 1971SSRv...12..136M.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Basen Biegun Południowy – Aitken. [dostęp 2011-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-04)]. (ang.).