Bataville
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Departament | |
Położenie na mapie regionu Grand Est  | |
Położenie na mapie Francji  | |
 48°41′16,01″N 6°48′14,11″E/48,687781 6,803919
| |
Bataville – przemysłowo-miejski kompleks w Mozeli w Lotaryngii zbudowany na wzór fabryki Baty w Zlinie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Tomáš Baťa kupił teren pod budowę fabryki i miasta w 1931 roku. Była to wioska Hellocourt należąca do niemieckiego przemysłowca Wilhelma Lorentza. Przy zakupie wziął pod uwagę bliskość linii kolejowej i kanału Marna–Ren. W wyremontowanych budynkach gospodarstwa do 1934 roku mieściła się siedziba firmy. Jesienią 1932 roku rozpoczęto budowę hal fabrycznych i ukończono ją w 1935 roku. W 1933 roku zbudowano stołówkę i Klub Sportowy, a w 1938 roku basen. W latach 1934–1967 powstały kolejne budynki mieszkalne, sklepy i centrum socjalne. Budynki mieszkalne zbudowane w latach 1932–1935 zostały rozebrane w 1980 roku. Kolejne domy i budynki zostały wybudowane w latach 1950–1960 przez osoby prywatne na gruntach przekazanych przez firmę Bata SA. Na terenie portu i stacji kolejowej powstały budynki zaopatrzenia i przeładunku towarów. W latach 60. XX wieku zbudowano kościół św. Wincentego a Paulo według projektu czeskiego architekta Vladimira Janyty[1]. Przed Ii wojną światową otwarto Międzynarodowe Centrum Kształcenia Zawodowego, przedszkola i szkoły podstawowe. W 1939 roku fabryka zatrudniała 2700, w latach 50. XX wieku 2000, a w latach 90. XX wieku 1500 pracowników[2]. W 2001 roku fabryka ogłosiła upadłość[3].
Budynki[edytuj | edytuj kod]
Fabryka[edytuj | edytuj kod]
Zakład zbudowano na wzór fabryki w Zlinie. Budynki powstały w latach 1927–1935. Pracownicy mieszkali w Bataville lub byli dowożeni specjalnymi autobusami. Przy fabryce działała garbarnia, stolarnia, ślusarnia i kotłownia, która ogrzewała również budynki mieszkalne. Zbudowano również garaż dla ciężarówek[4]. Produkcję wynoszącą 2500 par butów dziennie wysyłano do 140 sklepów w całym kraju dzięki stacji kolejowej i barkami korzystając z kanału Marna–Ren[5]. Cztery pięciopiętrowe budynki fabryki mają 80 metrów długości i 18 metrów szerokości. Dwa budynki przemysłowe w 2008 roku kupił Ghislain Gad[6] i zajął się ich renowacją. W innych budynkach mieści się firma zatrudniająca 15 osób i produkująca kalosze na starej maszynie Baty, drukarnia i hurtownia sprzętu grzewczego. W budynku o powierzchni 12m² nadal działa centrum logistyczne firmy Bata we Francji. W dwóch budynkach firma ArchiveEco wynajmuje powierzchnię na archiwa firmom publicznym lub prywatnym[7].
Kościół św. Wincentego a Paulo[edytuj | edytuj kod]
W 1940 roku została zbudowana prowizoryczna drewniana kaplica. Budowę kościoła rozpoczęto w 1962 roku. Kamień węgielny został wmurowany 15 września 1963 roku, a 19 marca 1966 roku kościół został poświęcony. Budynek w kształcie namiotu ma 28 metrów długości i 13 metrów szerokości[8].
Miasto[edytuj | edytuj kod]
Równocześnie z budową fabryki rozpoczęto budowę budynków mieszkalnych. Najstarsze zbudowano w latach 1932–1935. W budynkach o płaskich dachach, wyposażonych w bieżącą wodę, prąd i łazienki mogło zamieszkać od jednej do czterech rodzin[9]. Z farmy Hellocourt do sklepów dostarczano warzywa, mięso i nabiał. Działały: pralnia, ośrodek zdrowia, salon fryzjerski i warsztat szewski zapewniając miastu samowystarczalność. W lokalnym sklepie sprzedawano obuwie Baty w cenie o 20% niższej. Miasto rozbudowano przed wybuchem Ii wojny światowej. Ostatnie pięć dwurodzinnych budynków powstało w 1965 roku[5].
Aby mieszkańcy mogli trenować powstał kompleks sportowy. W jego skład weszły: działające jeszcze przed II wojną światową dwa boiska do piłki nożnej, trzy korty tenisowe, zbudowany w 1948 roku stadion lekkoatletyczny, zbudowana w 1957 roku hala do koszykówki, siatkówki i szermierki[10][5]. W 1938 roku powstał pierwszy w Lotaryngii 25 metrowy basen. Był przy nim brodzik dla dzieci, dwie trampoliny, szatnia i lodziarnia. Został on zasypany w latach 90. XX wieku z powodu zbyt dużych kosztów utrzymania[11].
La Cantine[edytuj | edytuj kod]
Na parterze budynku mieściła się stołówka. Pierwsze piętro było miejscem spotkań. Odbywały się tam zakładowe uroczystości połączone z wręczaniem odznaczeń, bale i występy artystyczne. Mieścił się tu również bar i restauracja. Na drugim piętrze były pokoje mieszkalne dla pracowników[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Église Paroissiale Saint-Vincent-de-Paul de Bataville - Inventaire Général du Patrimoine Culturel [online], inventaire-nancy.grandest.fr [dostęp 2021-02-13].
- ↑ Mort de Bataville [online], mappemonde-archive.mgm.fr [dostęp 2021-02-13].
- ↑ Le site de Bataville en Moselle se rêve en musée à habiter [online], France Bleu, 21 marca 2018 [dostęp 2021-02-13] (fr.).
- ↑ Point 1 Usine [online], www.lachaussure-bataville.org [dostęp 2021-02-20] (fr.).
- ↑ a b c Pauline Cachera, PÉRÉGRINATION EN TERRITOIRES UTOPIQUES. Des espaces vecteurs de prises d’initiatives citoyennes. [online], 2016.
- ↑ En Moselle, le site de Bataville renaît peu à peu de ses cendres [online], Radio Prague International, 28 marca 2016 [dostęp 2021-02-20] (fr.).
- ↑ Bataville. 14 septembre 2014 [online] [dostęp 2021-02-20] (fr.).
- ↑ Point 3 Eglise [online], www.lachaussure-bataville.org [dostęp 2021-02-20] (fr.).
- ↑ Point 4 Cité Bataville [online], www.lachaussure-bataville.org [dostęp 2021-02-20] (fr.).
- ↑ Point 8 Gymnase - Complexe sportif [online], www.lachaussure-bataville.org [dostęp 2021-02-20] (fr.).
- ↑ Point 5 Piscine [online], www.lachaussure-bataville.org [dostęp 2021-02-20] (fr.).
- ↑ Point 2 Ancienne Cantine [online], www.lachaussure-bataville.org [dostęp 2021-02-20] (fr.).