Bitwa pod Cajamarca
| Hiszpański podbój Peru | |||
| |||
| Czas |
16 listopada 1532 roku | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Hiszpanów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Peru  | |||
| 7°09′52″S 78°30′38″W/-7,164444 -78,510556 | |||
Bitwa pod Cajamarca – starcie zbrojne, które miało miejsce 16 listopada 1532 roku. Była to bitwa pomiędzy siłami hiszpańskimi dowodzonymi przez Francisco Pizarra a wojownikami Inków dowodzonymi przez Atahualpę. W wyniku zaskoczenia armia Pizarra pokonała siły Atahualpy, liczące ok. 7 tys. Inków[1].
Krótko przed bitwą Atahualpa pozwolił wyprawie Pizarra wkroczyć do państwa Inków. Dotarcie ekspedycji Pizarra do królestwa miała miejsce w momencie obchodzenia święta religijnego[2]. Atahualpa dysponował armią liczącą 80 tys. żołnierzy. Krótko przed bitwą zdecydował się pozostawić większość swojej świty poza Cajamarcą. Pizarro prawdopodobnie planował zaskoczyć Inków. Mieli oni przestraszyć się broni palnej, zbroi i koni[1]. Pizarro dysponował 102 jednostkami piechoty, 67 kawalerii i czterema jednostkami artylerii. Kilkunastu żołnierzy dysponowało arkebuzami, pozostali prawdopodobnie byli uzbrojeni w miecze, piki i kusze[2].
Przed wyruszeniem do Cajamarki Atahualpa złożył ofiary bogom, a następnie udał się na spotkanie z Hiszpanami[3]. Po przybyciu na plac w Cajamarce spotkał ojca Fraya Vicentego de Valverde i tłumacza (według źródeł miał imię Filipillo lub Martinilli)[4]. Reszta Hiszpanów czekała w ukryciu, przygotowana na atak. Ojciec de Valverde miał czytać Atahualpie nauki z brewiarza. Wódz Inków poprosił ojca de Valverdego o podanie mu brewiarza. Mając książkę w ręku i nie mogąc jej otworzyć, rzucił ją na ziemię (według innej relacji Atahualpa przekartkował książkę i przyłożył ją do ucha, by przekonać się, czy faktycznie mówi ona to, co czytał kapłan. Nie słysząc nic wściekły Atahualpa rzucił brewiarz na ziemię)[5].
Gest Atahualpy był sygnałem dla jego świty, że bóg Hiszpanów jest fałszywy i nie miał żadnej mocy[6]. Według relacji Pedra Pizarra i Pedra Ciezy de Leóna Atahualpa zażądał podania mu miecza. Zaraz po tym Pizarro rozpoczął atak. Zdezorientowani Inkowie zostali zaatakowani przez hiszpańską konnicę i żołnierzy uzbrojoną w arkebuzy[7]. Zaskoczeni Inkowie nie mieli nawet czasu, by chwycić za broń. Ogromny strach wśród Inków wzbudzał proch strzelniczy[2]. Podczas walk Atahualpa trafił do hiszpańskiej niewoli[7]. W bitwie zginęło 7 tys. Inków, podczas gdy ani jeden Hiszpan nie został ciężko ranny[1].
Uwięzienie Atahualpy było szokiem dla Inków, postrzegających monarchę jako boga. Inkowie zapłacili ogromny okup w złocie za uwolnienie Atahualpy, ale Pizarro wydał rozkaz uduszenia więźnia[1] (według innego źródła Atahualpa został spalony żywcem[8]). Atahualpa zginął 26 lipca 1533 roku[9][10]. Pizarro wydał rozkaz zamordowania króla Inków ze strachu, że po wypuszczeniu mógłby przygotować zemstę na Hiszpanach[9][10]. Wkrótce potem poprzez krwawe podboje i negocjacje z lokalnymi przywódcami Hiszpanie stopniowo podbili państwo Inków[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Michael Kerrigan: Battle of Cajamarca. britannica.com. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
- ↑ a b c Spanish Conquistadors Surprise Attack The Incas At Cajamarca. historyonthisday.com, 2018-05-18. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
- ↑ Szemiński i Ziółkowski 2021 ↓, s. 296.
- ↑ Szemiński i Ziółkowski 2021 ↓, s. 296-298.
- ↑ Szemiński i Ziółkowski 2021 ↓, s. 298-299.
- ↑ Szemiński i Ziółkowski 2021 ↓, s. 299.
- ↑ a b Szemiński i Ziółkowski 2021 ↓, s. 300.
- ↑ Miotk 2006 ↓, s. 126.
- ↑ a b c Skorupka 2021 ↓, s. 128.
- ↑ a b Szemiński i Ziółkowski 2021 ↓, s. 274.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Miotk. Wczesna ewangelizacja Meksyku i Ameryki Północnej. „Annales Missiologici Posnanienses”. 15, 2006.
- Alfred Skorupka. Przyczyny upadku cywilizacji andyjskiej. „Cywlizacja i Polityka”. 19, 2021. ISSN 1732-5641.
- Jan Szemiński, Mariusz Ziółkowski: Mity, rytuały i polityk Inków. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2021. ISBN 978-83-8196-125-7.