Branka
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Polonia_Branka_Grottger.jpg/220px-Polonia_Branka_Grottger.jpg)
Branka – potoczne określenie poboru do wojska rosyjskiego w 1863.
Pobór został zarządzony w październiku 1862 z inicjatywy margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, który nie chciał dopuścić do wybuchu powstania.
Branka młodych polskich mężczyzn do wojska rosyjskiego w nocy z 14 na 15 stycznia 1863 w Warszawie odbyła się na podstawie imiennych list, nie jak zwykle poprzez losowanie. Uważa się, że akcja była pomysłem margrabiego Aleksandra Wielopolskiego, a autorami list byli Zygmunt Andrzej Wielopolski (syn Aleksandra) i oberpolicmajster Siergiej Muchanow.
Branka, która w zamierzeniu miała przeciwdziałać wybuchowi powstania nazywanego później styczniowym, przyspieszyła tylko jego wybuch. Mimo że brankę utrzymywano w tajemnicy, część młodzieży opuściła Warszawę i sformowała pierwsze oddziały. W celu zapobieżenia brance na prowincji wyznaczono termin wybuchu powstania na 22 stycznia 1863 roku.