Budynek Nowogrodzka 3 w Bydgoszczy
53°07′44″N 17°58′34″E/53,128889 17,976111 Widok od południa | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Nowogrodzka 3 |
| Styl architektoniczny | |
| Kondygnacje |
3 |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel |
Szkoła Ludowa |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Bydgoszczy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°07′44″N 17°58′34″E/53,128889 17,976111
| |
| Strona internetowa | |
Budynek Nowogrodzka 3 w Bydgoszczy – zabytkowy budynek oświatowy w Bydgoszczy, początkowo szkoła powszechna, od 1961 roku mieści III Liceum Ogólnokształcące w Bydgoszczy.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Budynek znajduje się na osiedlu Okole, w sąsiedztwie starego odcinka Kanału Bydgoskiego, przekształconego w planty nad Kanałem Bydgoskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gminna szkoła ludowa na Okolu (niem. Gemeinde-schule Schleusenau), będącej wówczas bydgoską gminą podmiejską - powstała w 1879 r.[1] W latach 90. XIX wieku budynek został rozbudowany do pełnienia roli szkoły podwójnej (niem. Doppel Volksschule) – złożonej z dwu oddzielnych szkół, jednej dla dziewcząt i drugiej dla chłopców. Szkoły te miały charakter wielowyznaniowy, w których językiem wykładowym był niemiecki. W publicznych szkołach ludowych kształcono dzieci w wieku od 6 do 14 lat. Uczniowie zdobywali w nich wiedzę w zakresie elementarnym[2].
Projekt gmachu podwójnej szkoły dla dziewcząt i chłopców musiał zostać opracowany w kręgu wydziału budowlanego bydgoskiej regencji w uzgodnieniu z zarządem gminy reprezentowanym przez ówczesnego wójta Rogallę. Plany budowy sporządzone w 1897 roku zatwierdził radca budowlany Johannes Schwarze. Natomiast głównym wykonawcą robót budowlanych został bydgoski mistrz ciesielski Bruno Wiese[3].
Podział budynku na dwa niezależne oddziały szkolne został odzwierciedlony w kompozycji ceglanych, symetrycznych elewacji: frontowej i tylnej, zaakcentowanych parami ryzalitów mieszczących odrębne wejścia do każdej ze szkół. Również rozplanowanie wnętrza oparto na zasadach symetrii, przeznaczając dla każdego z oddziałów mającego liczyć około 530 uczniów osiem sal lekcyjnych i pokój nauczycielski. Jedynie na drugim piętrze znalazła się wspólna dla obu szkół, reprezentacyjna aula[3].
Podwójna Szkoła Ludowa powitała pierwszych uczniów jesienią 1898 roku. Ulicy przy której stał budynek nadano miano Nowoszkolnej (niem. Neue Schulstrasse)[3].
W okresie dwudziestolecia międzywojennego w gmachu funkcjonowała 7-klasowa Publiczna Szkoła Powszechna Męska im. Adama Mickiewicza (patron od 1926 r.) Była to szkoła koedukacyjna, od 1932 r. podzielona na część męską (im. Adama Mickiewicza) i żeńską (im. Stefana Batorego)[1]. W latach 20. XX w. szkoła polska mieściła się w jednym budynku z ewangelicką szkołą niemiecką. Zadrażnienia wynikające z koegzystencji obu placówek próbowano zmniejszyć przez przeniesienie szkoły niemieckiej na parter budynku w roku szkolnym 1929/1930, zaś w 1933 r. przeniesiono ją do innego budynku szkolnego, stwarzając tym samym lepsze warunki szkole polskiej[4].
W czasie okupacji w budynku znajdowały się niemieckie koszary oraz pomieszczenia dla jeńców wojennych. Po 1945 roku ulokowano tu szkołę podstawową, następnie od 1947 roku szkołę ogólnokształcącą stopnia licealnego, przekształconą w 1961 r. w III Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Budynek został wzniesiony w stylu historyzującym. Jest podpiwniczony, dwupiętrowy, nakryty dachem czterospadowym. Od frontu i w elewacji tylnej znajdują się dwa symetryczne ryzality mieszczące wejścia. Otwory okienne zamknięte są łukami odcinkowymi[1].
Na terenie posesji, w budynku znajdującym się na dziedzińcu III LO znajduje się Muzeum Kanału Bydgoskiego[5].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Inne dawne budynki szkół ludowych w Bydgoszczy:
- Budynek Świętojańska 20 w Bydgoszczy
- Budynek Sowińskiego 5 w Bydgoszczy
- Budynek Kordeckiego 20 w Bydgoszczy
- Budynek Plac Kościeleckich 8 w Bydgoszczy
- Budynek Dąbrowskiego 8 w Bydgoszczy
- Budynek Karpacka 54 w Bydgoszczy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Parucka Krystyna. Zabytki Bydgoszczy – minikatalog. „Tifen” Krystyna Parucka. Bydgoszcz 2008
- ↑ Derkowska-Kostkowska Bogna: Onegdaj była Szkołą Karola. [w:] Kalendarz Bydgoski 1998
- ↑ a b c Derkowska-Kostkowska Bogna: Szkoła przy ul. Nowogrodzkiej 3. [w.] Bydgoszcz w stronę Okola. Urząd Miasta Bydgoszczy – Rada Osiedla Okole. Bydgoszcz 2004. ISBN 83-921725-0-7
- ↑ Historia Bydgoszczy. Tom II. Część pierwsza 1920-1939: red. Marian Biskup: Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe 1999. ISBN 83-901329-0-7, str. 651-700
- ↑ Bydgoski węzeł wodny: materiały pokonferencyjne z pierwszego sympozjum historyczno-literackiego, z okazji uroczystej inauguracji działalności Muzeum Kanału Bydgoskiego (2006, redakcja, ISBN 83-7456-146-7)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Derkowska-Kostkowska Bogna: Szkoła przy ul. Nowogrodzkiej 3. [w.] Bydgoszcz w stronę Okola. Urząd Miasta Bydgoszczy – Rada Osiedla Okole. Bydgoszcz 2004. ISBN 83-921725-0-7
- Parucka Krystyna. Zabytki Bydgoszczy – minikatalog. „Tifen” Krystyna Parucka. Bydgoszcz 2008