Cerkiew św. Grzegorza Cudotwórcy w Moskwie
 nr rej. 7710625004[1]
| |||||||||||||||||
| cerkiew parafialna | |||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miasto wydzielone | |||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
17/30 listopada | ||||||||||||||||
| Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||||
| Relikwie |
św. Grzegorza Cudotwórcy, św. Grzegorza Teologa, św. Matrony Moskiewskiej | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Moskwy  | |||||||||||||||||
| 55°44′15″N 37°37′10″E/55,737500 37,619444 | |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Cerkiew św. Grzegorza Cudotwórcy – prawosławna cerkiew w Moskwie, w centralnym okręgu administracyjnym. Należy do parafii pod tym samym wezwaniem, wchodzącej z kolei w skład dekanatu moskworieckiego eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
Budowa pierwszej cerkwi pod wezwaniem św. Grzegorza w miejscu, gdzie znajduje się obecnie (XXI w.) świątynia, mogła być związana z upamiętnieniem powrotu księcia Wasyla II Ślepego z niewoli tatarskiej, co miało miejsce 17 lutego 1445, w dniu wspomnienia św. Grzegorza. Pierwsza pisemna wzmianka o świątyni pochodzi jednak dopiero z 1632[2]. Budowę cerkwi murowanej rozpoczęto w 1668 na osobisty rozkaz cara Aleksego I; proboszcz miejscowej parafii, ks. Andriej Postinko, był jego spowiednikiem. Projekt świątyni opracowali Iwan Kuznieczik i Karp Guba[2].
W 1934 w cerkwi regularnie służył biskup oriechowo-zujewski Jan[3].
Cerkiew pozostawała nieprzerwanie czynna do 1935, gdy została zamknięta na polecenie władz stalinowskich. Pozostające na jej wyposażeniu ikony przekazano do Galerii Trietiakowskiej. Wcześniej, w 1930, dokonano przebudowy dzwonnicy cerkiewnej, przebijając przejście na jej najniższej kondygnacji. W ciągu kolejnych dekad w obiekcie mieściły się świeckie instytucje. Od 1965 obiekt znajdował się w rejestrze zabytków; wtedy też został odrestaurowany, co pozwoliło na likwidację części zniszczeń zaistniałych w poprzednich dziesięcioleciach. Obiekt zwrócono Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu w 1990 na prośbę patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Aleksego II, został przywrócony do użytku liturgicznego sześć lat później[2].