Ramienicowce

Ramienicowce
	; Ramienica krucha
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Gromada	Charophyta
Klasa	Charophyceae
Rząd	ramienicowce
	Nazwa systematyczna
	Charales Dumort. 1829: 76.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ramienicowce, ramienice właściwe (Charales) – rząd glonów należący do gromady ramienic (Charophyta). Współcześnie jest to takson monotypowy zawierający jedną rodzinę ramienicowatych (Characeae), jednak zaliczana jest do niego również wymarła rodzina Aclistocharaceae^[1], a wyróżniano również inne wymarłe rodziny Palaeocharaceae i Clavatoraceae^[2]. Kosmopolityczny, liczy ok. 400 gatunków. W Polsce stwierdzono 34 gatunki, z czego dwa obecnie uważane są za wymarłe^[3].

Charakterystyka

Przedstawiciele ramienicowców mają, tak jak rośliny zielone, chlorofil a i b, celulozową ścianę komórkową, a jako materiał zapasowy – skrobię^[4].

Systematyka

Systematyka ramienic wzbudza kontrowersje. Ze względu na dużą odmienność od pozostałych glonów i jednocześnie małe zróżnicowanie wewnętrzne, tej samej grupie (temu samemu kladowi) odpowiadać może kilka taksonów o różnej randze – rodzina Characeae, rząd Charales, klasa Charophyceae i gromada Charophyta, które po polsku albo wszystkie określa się jako ramienice, albo różnicuje końcówki – odpowiednio: ramienicowate, ramienicowce, ramienicowe, ramienice^[4]. Jeżeli nie uwzględnia się przedstawicieli kopalnych (patrz niżej), rząd jest monotypowy. Z kolei w systemach, w których rząd Charales jest grupą siostrzaną wobec rzędów Klebsormidiales i Zygnematales (oraz kilku innych), monotypowy przestaje być takson Charophyceae. Ten ostatni takson bywa ponadto uważany za równorzędny zielenicom (bądź w randze klasy, gdy taksony te nazywane są Charophyceae i Chlorophyceae, bądź w randze gromady, odpowiednio – Charophyta i Chlorophyta) albo też im podrzędny (wówczas Charophyceae należą do Chlorophyta, podobnie jak Chlorophyceae obejmujące wtedy tylko tzw. zielenice właściwe). Ponadto ramienice, zielenice i rośliny telomowe mogą być łączone albo ze względu na podobieństwo morfologiczne (zielenice z ramienicami jako tzw. glony zielone Chlorophytina, a rośliny telomowe są wydzielane osobno), albo ze względu na pokrewieństwo (ramienice z roślinami telomowymi jako Streptophyta lub nawet Charophyta, a reszta zielenic jest wówczas wydzielana odrębnie).

Według systemu przyjętego w serwisie AlgaeBase systematyka ramienicowców przedstawia się następująco^[1]:

cesarstwo (domena): eukarionty
- królestwo: rośliny
  - podkrólestwo: rośliny zielone
    - infrakrólestwo: Streptophyta
      - gromada: Charophyta
        klasa: Charophyceae (w tym systemie monotypowa, siostrzana wobec: Coleochaetophyceae, Klebsormidiophyceae, Mesostigmatophyceae i Zygnematophyceae)
        rząd: Charales
        rodzina: Characeae
        rodzaj: Aclistochara †
        
        rodzaj: Amblyochara †
        
        rodzaj: Amphorochara †
        
        rodzaj: Chara (ramienica), syn.: Charopsis, Protochara
        
        rodzaj: Charites †
        
        rodzaj: Clavatoraxis †
        
        rodzaj: Croftiella †
        
        rodzaj: Euaclistochara (rodzaj niepewny)
        
        rodzaj: Gobichara †
        
        rodzaj: Grambastichara †
        
        rodzaj: Grovesichara †
        
        rodzaj: Gyrogona †
        
        rodzaj: Harrisichara †
        
        rodzaj: Hornichara †
        
        rodzaj: Lamprothamnium, syn. Lamprothamnium
        
        rodzaj: Latochara †
        
        rodzaj: Lychnothamnus lichnotamnus
        
        rodzaj: Maedleriella †
        
        rodzaj: Maedlerisphaera †
        
        rodzaj: Mesochara †
        
        rodzaj: Microchara †
        
        rodzaj: Multispirochara †
        
        rodzaj: Nemegtichara †
        
        rodzaj: Neochara †
        
        rodzaj: Nitella (krynicznik), syn.: Acinaria (prawdopodobnie), Charina
        
        rodzaj: Nitellites †
        
        rodzaj: Nitellopsis (krynicznica)
        
        rodzaj: Nodosochara †
        
        rodzaj: Obtusochara †
        
        rodzaj: Neochara †
        
        rodzaj: Peckichara †
        
        rodzaj: Peckisphaera †
        
        rodzaj: Priformchara †
        
        rodzaj: Platychara †
        
        rodzaj: Raskyaechara †
        
        rodzaj: Sphaerochara
        
        rodzaj: Stephanochara †
        
        rodzaj: Tectochara †
        
        rodzaj: Tolypella (rozsocha)
        
        rodzina: Aclistocharaceae †
        rodzaj: Qinghaichara †

† oznacza takson wymarły.

Formy kopalne

Zapis kopalny Charales to przede wszystkim gyrogonity. Najstarsi przedstawiciele rzędu znani są z dewonu. W obrębie Charales wyróżnia się następujące rodziny:

Eocharaceae, znane od dewonu do triasu;
Palaeocharaceae Pia, znane z karbonu i permu;
Porocharaceae Grambast, znane od karbonu do paleogenu;
Clavatoraceae Pia, znane z jury i kredy;
Raskyellaceae L. Grambast & N. Grambast, znane od kredy do miocenu;
Characeae Agardh, znane od triasu do dziś^[5].

Characeae, jedyna rodzina znana w dzisiejszej florze, dominuje w zespołach ramienic co najmniej od paleogenu^[5], a być może już od górnej kredy^[6].

Zobacz też

Ramienice chronione w Polsce

Przypisy

↑ ^a ^b ^c M.D. Guiry, G.M. Guiry: Taxonomy Browser, Order: Charales. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-17]. (ang.).
↑ Bohuslav Fott: Sinice a řasy. Praga: Academia , nakladatelství Československé akademie věd, 1967, s. 350. (cz.).
↑ Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 5, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.
↑ ^a ^b Ramienicowe. W: Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 1993, s. 523–524, 763. ISBN 83-214-0140-6. (pol.).
↑ ^a ^b MoniqueM. Feist MoniqueM. i inni, Treatise on Invertebrate Paleontology, Part B: Protoctista 1, Volume 1: Charophyta, Boulder, Colorado–Lawrence, Kansas: Geological Society of America–University of Kansas, 2005, ISBN 0-8137-3002-3, LCCN 53-12913 .
↑ ShaS. Li ShaS. i inni, Filling a gap in the evolution of charophytes during the Turonian to Santonian: Implications for modern physiognomy, „Review of Palaeobotany and Palynology”, 274, 2020, s. 104154, DOI: 10.1016/j.revpalbo.2019.104154 .

[AB-1] M.D. Guiry, G.M. Guiry: Taxonomy Browser, Order: Charales. AlgaeBase. [dostęp 2012-01-17]. (ang.).

[fott-2] Bohuslav Fott: Sinice a řasy. Praga: Academia , nakladatelství Československé akademie věd, 1967, s. 350. (cz.).

[klucz-3] Mariusz Pełechaty, Andrzej Pukacz: Klucz do oznaczania gatunków ramienic (Characeae) w rzekach i jeziorach. Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska / Wydawnictwo Naukowe Gabriel Borowski, 2008, s. 5, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-7217-200-5.

[sb-4] Ramienicowe. W: Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 1993, s. 523–524, 763. ISBN 83-214-0140-6. (pol.).

[:0-5] MoniqueM. Feist MoniqueM. i inni, Treatise on Invertebrate Paleontology, Part B: Protoctista 1, Volume 1: Charophyta, Boulder, Colorado–Lawrence, Kansas: Geological Society of America–University of Kansas, 2005, ISBN 0-8137-3002-3, LCCN 53-12913 .

[6] ShaS. Li ShaS. i inni, Filling a gap in the evolution of charophytes during the Turonian to Santonian: Implications for modern physiognomy, „Review of Palaeobotany and Palynology”, 274, 2020, s. 104154, DOI: 10.1016/j.revpalbo.2019.104154 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]