Przejdź do zawartości

Cieśnina Dampiera

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Cieśnina Dampiera
Ilustracja
Cieśnina Dampiera
Państwo

 Papua-Nowa Gwinea

Akweny
• Łączy wody
• Z wodami


Morza Nowogwinejskiego
Morzem Salomona

Lądy
• Oddziela
• Od


Nową Brytanię
Umboi

Położenie na mapie Papui-Nowej Gwinei
Mapa konturowa Papui-Nowej Gwinei, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cieśnina Dampiera”
Ziemia5°39′00″S 148°12′18″E/-5,650000 148,205000

Cieśnina Dampieracieśnina w północno-wschodniej Oceanii, oddzielająca Nową Brytanię od wyspy Umboi.

Została odkryta i skartowana przez Williama Dampiera w 1700 roku. Łączy Morze Nowogwinejskie na północy z Morzem Salomona na południu. Od położonej bardziej na zachód cieśniny Vitiaz oddziela ją szereg wysp i wysepek.

W roku 1883 rząd Wielkiej Brytanii odmówił władzom Queenslandu uznania ich roszczeń do Nowej Gwinei na wschód od południka 141° E, czyli istniejącej kolonii Nowa Gwinea Holenderska. W roku 1884 Niemcy anektowały północne wybrzeża Nowej Gwinei od holenderskiej granicy do Cieśniny Dampiera i zajęły terytorium teoretycznie do centralnego pasma górskiego wyspy[1], przy czym zmieniono nazwę z Archipelag Nowa Britannia na Archipelag Bismarcka[2].

Po wybuchu I wojny światowej w roku 1914, australijskie siły zbrojne zajęły, obok innych posiadłości niemieckich, Archipelag Bismarcka i – po kilku miesiącach walk – Nową Gwineę Niemiecką[3]. Traktat wersalski utworzył na tych terenach mandat Ligi Narodów, a administrację powierzył Australii.

W czasie walk na Nowej Gwinei (1942–1945) w trakcie trwania II wojny światowej, cieśnina nabrała ogromnego znaczenia strategicznego. 8 marca 1942 roku w Lae i Salamaua nad zatoką Huon wylądowały dwa bataliony armii japońskiej, co dało Japończykom kontrolę nad cieśninami Vitiaz i Dampiera[4], jednak utracili ją gdy w październiku wojska australijskie zdobyły Finschhafen, zaś siły US Army dokonały lądowania na Nowej Brytanii w grudniu 1943 roku[5]. Generał Douglas MacArthur 12 lutego 1944 roku ogłosił, że wojska amerykańskie zajęły niebronioną Rooke Island (Umboi)[6][7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. William Churchill: Germany's Lost Pacific Empire, „Geographical Review” 10/1920(2), s.87
  2. William Churchill Germany's Lost Pacific Empire, „Geographical Review” 10/1920 (2), s.84
  3. William Churchill: Germany's Lost Pacific Empire, „Geographical Review” 10/1920 (2), s.89
  4. Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976, s.482
  5. Jerzy Lipiński: Druga wojna światowa na morzu, s.540
  6. U.S. Troops Seize Vitiaz Strait Isle, "New York Times" 15 lutego 1944, s.6
  7. Frank Dexter: Rooke Island Occupied, "The Argus" (Melbourne, Victoria), 16 lutego 1944, s.16