Ciołek (owady)
| Dorcus | |
| Macleay, 1819 | |
 Ciołek matowy | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Dorcus |
_(2).jpg)
_male_(2969878316)_(2).jpg)
_male_(3988001274)_(2).jpg)
Ciołek[1] (Dorcus) – rodzaj chrząszczy z rodziny jelonkowatych i podrodziny Lucaninae.
Chrząszcze średnich i dużych rozmiarów[1], o długości ciała powyżej 15 mm. Pokrój ciała jest wydłużony i nieco spłaszczony[2]. Ubarwienie najczęściej jest matowo czarne. Zewnętrzna strona oka jest u nich do około połowy średnicy oka wykrojona przez wypustkę policzka (canthus)[1]. Czułki są silnie kolankowato zagięte, zaopatrzone w bruzdy wierzchołkowe na trzonkach[2]. Rozmiar żuwaczek jest średni jak na przedstawicieli rodziny[1]. Przedplecze ma prawie równoległe brzegi boczne. Wyrostek przedpiersia szeroko odseparowuje biodra przednich odnóży. Pokrywy mają rzędy i punkty[2]. Odnóża przedniej pary mają golenie o stronach grzbietowych zaopatrzonych w podłużne bruzdy. Stopy nie mają na spodach członów podłużnych rowków środkowych[1].
Przedstawiciele rodzaju zamieszkują głównie orientalną i palearktyczną Azję[1]. W Europie występują 3 gatunki[3], z czego w Polsce tylko ciołek matowy[1]. W krainie nearktycznej występują 3 gatunki: 1 w północnym Meksyku i 2 w Stanach Zjednoczonych, z których 1 także w Kanadzie[2].
Rodzaj ten wprowadzony został w 1819 roku przez Williama Sharpa Macleaya[3]. Należą do niego następujące gatunki[4]:
- Dorcus alexisi
- Dorcus amamianus
- Dorcus antaeus
- Dorcus apatani
- Dorcus arfakianus
- Dorcus arrowi
- Dorcus australicus
- Dorcus bandaensis
- Dorcus bashanus
- Dorcus bhaskarai
- Dorcus bolanus
- Dorcus branaungi
- Dorcus brevis
- Dorcus capricornis
- Dorcus carinulatus
- Dorcus cervulus
- Dorcus chayuensis
- Dorcus chucheni
- Dorcus cuonaensis
- Dorcus curvidens
- Dorcus cylindricus
- Dorcus daedalion
- Dorcus davidis
- Dorcus derelictus
- Dorcus detanii
- Dorcus donckieri
- Dorcus dungkharpai
- Dorcus egregius
- Dorcus fujii
- Dorcus fuliginosus
- Dorcus furusui
- Dorcus fuscescens
- Dorcus ghiliani
- Dorcus gongshanus
- Dorcus grandis
- Dorcus haitschunus
- Dorcus hamidi
- Dorcus hansi
- Dorcus hansteini
- Dorcus hirticornis
- Dorcus hopei
- Dorcus hyperion
- Dorcus immundus
- Dorcus imrani
- Dorcus insolitus
- Dorcus intermedius
- Dorcus intricatus
- Dorcus japonicus
- Dorcus kamijoi
- Dorcus katsurai
- Dorcus kawamurai
- Dorcus kesiniae
- Dorcus kikunoae
- Dorcus kirchneri
- Dorcus kyawi
- Dorcus lachnosternus
- Dorcus lacroixi
- Dorcus laevidorsis
- Dorcus lhoba
- Dorcus lineatopunctatus
- Dorcus linwenhsini
- Dorcus liyingbingi
- Dorcus lvbu
- Dorcus macleayi
- Dorcus maryi
- Dorcus meeki
- Dorcus menba
- Dorcus mencius
- Dorcus mirabilis
- Dorcus miwai
- Dorcus mizunumai
- Dorcus monpa
- Dorcus montivagus
- Dorcus motuoensis
- Dorcus musimon
- Dorcus myinti
- Dorcus nepalensis
- Dorcus niasicus
- Dorcus niedorfi
- Dorcus nitidus
- Dorcus nosei
- Dorcus parallelipipedus – ciołek matowy
- Dorcus parallelus
- Dorcus parryi
- Dorcus pemakoi
- Dorcus peyronis
- Dorcus pilosipes
- Dorcus planithorax
- †Dorcus primigenius
- Dorcus prochazkai
- Dorcus rama
- Dorcus ratiocinativus
- Dorcus rectus
- Dorcus reichei
- Dorcus ritsemae
- Dorcus rubrofemoratus
- Dorcus rugosus
- Dorcus saiga
- Dorcus schenklingi
- Dorcus semenowi
- Dorcus sewertzowi
- Dorcus sinensis
- Dorcus striatipennis
- Dorcus submolaris
- Dorcus sukkiti
- Dorcus suturalis
- Dorcus taiwanicus
- Dorcus tanakai
- Dorcus tenuihirsutus
- Dorcus ternatensis
- Dorcus tityus
- Dorcus townesi
- Dorcus tricuspis
- Dorcus tsunodai
- Dorcus ursulus
- Dorcus velutinus
- Dorcus vicinus
- Dorcus vidam
- Dorcus wickhami
- Dorcus wui
- Dorcus yaksha
- Dorcus yamadai
- Dorcus yongreni
- Dorcus yuukae
- Dorcus zhangmuensis
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 26-27 Jelonkowate – Lucanidae, Modzelatkowate – Trogidae. Warszawa, Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1983, s. 3-17.
- ↑ a b c d Brett C. Ratcliffe: Lucanidae Latreille, 1804. W: American Beetles, Volume II: Polyphaga: Scarabaeoidea through Curculionoidea. Ross H. Arnett Jr., Michael C. Thomas, Paul E. Skelley, J. Howard Frank (red.). CRC Press, Taylor & Francis Group, 2002, s. 6–8.
- ↑ a b Dorcus. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-01-20].
- ↑ P. Schoolmeester, Dorcus, Roskov Y. i inni red., [w:] Scarabs: World Scarabaeidae Database (version 2018-11-01) w: Species 2000 & ITIS Catalogue of Life, Species 2000: Naturalis, Leiden, Holandia 2019 [dostęp 2019-01-21].