Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie
nr rej. 81/W#lkp/A z 21.02.2002 | |
Brama wejściowa | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
Szosa Konińska 17 |
Typ cmentarza |
wyznaniowy |
Wyznanie |
ewangelicki |
Stan cmentarza |
czynny |
Położenie na mapie Stawiszyna | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu kaliskiego | |
Położenie na mapie gminy Stawiszyn | |
51°55′26,6952″N 18°07′00,8904″E/51,924082 18,116914 |
Cmentarz ewangelicki w Stawiszynie – cmentarz ewangelicki zlokalizowany w Stawiszynie przy Szosie Konińskiej (północna część miasta, stara droga wylotowa na Konin).
Miasto[edytuj | edytuj kod]
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego (1883) stwierdza, że na 1924 mieszkańców Stawiszyna zamieszkiwało miasto 1073 katolików, 609 wyznawców judaizmu, 238 protestantów i czterech prawosławnych. Było to więc miasto wielokulturowe, a każde z wyznań (oprócz prawosławnego) utrzymywało własny, osobny cmentarz[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz dla ewangelików założono w początku XIX wieku[1]. W Kaliskiem jako jedna z pierwszych powstała właśnie parafia stawiszyńska - w 1777[2]. Obiekt funkcjonował w pełni do 1945, kiedy to większa część protestantów opuściła miasto, ale nigdy nie został zamknięty i nadal dokonuje się tu sporadycznie pochówków. Należy do parafii ewangelicko – augsburskiej w Kaliszu[1], założonej w 1795. Jest najlepiej zachowanym cmentarzem ewangelickim na terenie Puszczy Pyzdrskiej i jej bezpośredniego otoczenia, gdzie kolonizatorzy protestanccy zakładali liczne wsie olęderskie i gdzie istnieje duża liczba zapomnianych, wiejskich cmentarzy tego wyznania[3].
Dwujęzyczność[edytuj | edytuj kod]
Nagrobki[edytuj | edytuj kod]
Na cmentarzu zachowały się liczne, w tym mocno zdobione, nagrobki, zarówno polsko-, jak i niemieckojęzyczne. Jerzy Bronisław Widerski, miejscowy działacz społeczny, umieścił w centrum nekropolii w latach 90. XX wieku krzyż upamiętniający udział Stawiszynian w powstaniu styczniowym[4]. Część nagrobków posiada wysoką wartość artystyczną[3].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Widoki ogólne[edytuj | edytuj kod]
-
Widok od bramy
-
Krzyż 1863
-
Część północna
Nagrobki[edytuj | edytuj kod]
-
Obelisk Rüdigierów
-
Grób Grimmów
-
Grób Tahnów
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Polska Niezwykła, Stawiszyn. Cmentarz ewangelicki
- ↑ Kalisz.pl. Historia społeczności ewangelickiej w Kaliszu. [dostęp 2016-11-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-26)].
- ↑ a b Piotr Basiński, Puszcza Pyzdrska, mapa 1:55.000 z treścią krajoznawczą, Artem, Pyzdry, 2011, ISBN 978-83-913969-8-8
- ↑ Gmina i Miasto Stawiszyn, Pan Jerzy Bronisław Widerski