Codex Chisianus

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Codex Chisianus 87 (oznaczany siglum 88) – minuskułowy kodeks Septuaginty pochodzący z IX wieku. Jest to jedyny kodeks, który przekazuje pełny grecki tekst Księgi Daniela w wersji Septuaginty. Na liście rękopisów Septuaginty według klasyfikacji Alfreda Rahlfsa został oznaczony numerem 88[1][2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Codex Chisianus zawiera Księgę Jeremiasza, Daniela (w wersji Septuaginty), Ezechiela oraz Izajasza. Kodeks ten jest jedyną kopią Septuaginty przekazującą opowieść o Zuzannie w treści Księgi Daniela[a]. Na końcu 12 rozdziału Księgi Daniela manuskrypt zawiera informację, że został skopiowany z rękopisu Tetrapli Orygenesa (ἔγραφη ἐκ τῶν τετραπλῶν ἐξ ὧν καὶ παρετέθη). Tekst kodeksu jest zatem jedynym przedstawicielem wersji LXX pochodzącym z jej recenzji dokonanej przez Orygenesa około 240 roku n.e.[3] Codex Chisianus zawiera Księgę Daniela w wersji Septuaginty co jest o tyle istotne gdyż już we wczesnym Kościele pochodząca z Septuaginty wersja Księgi Daniela została zastąpiona wersją Teodocjona. Obok Papirusu 967 jest to jeden z dwóch zachowanych kodeksów przekazujących tekst tej wersji Księgi Daniela[4].

Codex Chisianus wykazuje wyraźne podobieństwa z syroheksaplarnym Codexem Ambrosianus 313, przetłumaczonym przez Pawła z Telli w Aleksandrii w latach 616–617 roku n.e. Potwierdza to pogląd, że wersja LXX w recenzji heksaplarnej Orygenesa stała się źródłem przekładów syryjskich. Podobieństwa pomiędzy Codexem Chisianus a przekładem syroheksaplarnym są też bezpośrednim dowodem, że opowiadanie o Zuzannie znajdowało się w orygenesowskiej recenzji Septuaginty. Do czasu odnalezienia Papirusu 967 wersje starołacińskie oraz cytaty z Ojców Kościoła nie pozwalały na ustalenie powszechnie przyjętego tekstu Księgi Daniela w okresie przedheksaplarnym[3].

Został opublikowany po raz pierwszy w Rzymie w 1772 roku. Jest przechowywany w Bibliotece Watykańskiej (Chis. gr R VII 45)[1][2].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Pochodzący z około 200 roku n.e. Papirus 967 zawiera niepełny tekst oraz ma inną kolejność.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Georgi Parpulov, Codex Chisianus, [w:] baza manuskryptów Göttinger Septuaginta [online], Akademia Nauk w Getyndze, 30 czerwca 2023.
  2. a b Universität zu Köln: P 967 Rahlfs. uni-koeln.de. [dostęp 2013-07-19]. (niem.).
  3. a b The Unknown Aramaic Original of Theodotion’s Additions to the Book of Daniel. „Proceedings of the Society of Biblical Archaeology”. 16/1894. s. 280-290, 312-317. (ang.). 
  4. Jewish Encyclopedia: Theodotion. jewishencyclopedia.com, 1906. [dostęp 2013-07-08]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]