Collocalia

	Collocalia
	G.R. Gray, 1840
	; Salangana zmienna (C. esculenta)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	krótkonogie
Rodzina	jerzykowate
Podrodzina	jerzyki
Plemię	Collocalini
Rodzaj	Collocalia
	Typ nomenklatoryczny
	Hirundo esculenta Linnaeus, 1758
Synonimy
	Salangana Lesson, 1840;
	Salangana Lesson, 1840;
Gatunki
	11 gatunków – zobacz opis w tekście
	11 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Collocalia – rodzaj ptaków z podrodziny jerzyków (Apodinae) w rodzinie jerzykowatych (Apodidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji Południowo-Wschodniej i Oceanii^[4].

Morfologia

Długość ciała 9–10 cm; masa ciała 8–11 g^[4].

Systematyka

Etymologia

Collocalia: gr. κολλα kolla „klej”; καλια kalia „gniazdo”. Gniazda salangan wykonane są z kleistej substancji utworzonej w gruczołach ślinowych ptaków lęgowych i stanowią podstawę chińskiej tzw. zupy z jaskółczych gniazd; jednak twarde, włókniste gniazda budowane przez salanganę zmienną są uznawane za bezużyteczne do tego celu^[5].
Salangana: fr. nazwa Salanganes nadana salanganom przez I. Geoffroy Saint-Hilaire’a w 1837 roku^[6]. Gatunek typowy: Hirundo esculenta Linnaeus, 1758.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[7]:

Collocalia troglodytes G.R. Gray, 1845 – salangana lilipucia
Collocalia linchi Horsfield & F. Moore, 1854 – salangana zielonawa
Collocalia dodgei Richmond, 1905 – salangana krótkoskrzydła – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. linchi^[8]
Collocalia natalis Lister, 1889 – salangana wyspowa – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. esculenta^[8]
Collocalia affinis Beavan, 1867 – salangana białobrzucha – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. esculenta^[8]
Collocalia marginata Salvadori, 1882 – salangana siworzytna – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. esculenta^[8]
Collocalia isonota Oberholser, 1906 – salangana skromna – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. esculenta^[8]
Collocalia sumbawae Stresemann, 1925 – salangana floreska – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. esculenta^[8]
Collocalia neglecta G.R. Gray, 1866 – salangana timorska – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. esculenta^[8]
Collocalia esculenta (Linnaeus, 1758) – salangana zmienna
Collocalia uropygialis G.R. Gray, 1866 – salangana przepasana – takson wyodrębniony ostatnio na podstawie badań molekularnych z C. esculenta^[8].

Przypisy

↑ Collocalia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. (London): R. and J.E. Taylor, 1840, s. 8. (ang.).
↑ R.-P. Lesson. Analyses d’ouvrages nouveaux. „Revue Zoologie”. 3, s. 145, 1840. (fr.).
↑ ^a ^b P. Chantler: Family Apodidae (Swifts). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 425–426. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).
↑ Collocalia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-12] (ang.).
↑ Salangana, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-12] (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Collocalini Bonaparte, 1853 (wersja: 2024-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-15].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h F.E. Rheindt, L. Christidis, J.A. Norman, J.A. Eaton, K.R. Sadanandan & R. Schodde. Speciation in Indo-Pacific swiftlets (Aves: Apodidae): integrating molecular and phenotypic data for a new provisional taxonomy of the Collocalia esculenta complex. „Zootaxa”. 4250 (5), s. 401–433, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4250.5.1. (ang.).

[itis-1] Collocalia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Gray-2] G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. (London): R. and J.E. Taylor, 1840, s. 8. (ang.).

[Lesson-3] R.-P. Lesson. Analyses d’ouvrages nouveaux. „Revue Zoologie”. 3, s. 145, 1840. (fr.).

[hbw5-4] P. Chantler: Family Apodidae (Swifts). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 5: Barn-owls to Hummingbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 1999, s. 425–426. ISBN 84-87334-25-3. (ang.).

[5] Collocalia, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-12] (ang.).

[6] Salangana, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-12] (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-7] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Collocalini Bonaparte, 1853 (wersja: 2024-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-15].

[Rheindt&inni-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h F.E. Rheindt, L. Christidis, J.A. Norman, J.A. Eaton, K.R. Sadanandan & R. Schodde. Speciation in Indo-Pacific swiftlets (Aves: Apodidae): integrating molecular and phenotypic data for a new provisional taxonomy of the Collocalia esculenta complex. „Zootaxa”. 4250 (5), s. 401–433, 2017. DOI: 10.11646/zootaxa.4250.5.1. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]