Crown shyness
Crown shyness[1][2], canopy shyness[3] (dosł. nieśmiałość koron drzew), canopy disengagement[4], intercrown spacing[5] – zjawisko występujące wśród niektórych gatunków drzew, charakteryzujące się tym, że korony pojedynczych osobników się nie dotykają, tworząc gęsty baldachim poprzedzielany przypominającymi kanały przerwami. Fenomen ten jest najczęstszy wśród drzew jednego gatunku, ale zdarza się również wśród drzew należących do różnych gatunków[6][7].
Powody[edytuj | edytuj kod]
Nie są znane dokładne przyczyny występowania tego zjawiska[6]. Fenomen był opisywany w literaturze naukowej od lat 20. XX wieku[8].
Jedna z teorii mówi, że w wietrznych obszarach wysokie i smukłe drzewa mogą zostać zniszczone podczas wzajemnej kolizji spowodowanej wiatrem. Nieśmiałość koron jest sposobem zapobiegania abrazji (otarciom) i kolizjom. Eksperymenty pokazują, że jeśli korony są sztucznie zabezpieczone przed wywołanymi wiatrem kolizjami, przerwy w baldachimie koron zarastają[9].
Australijski leśniczy M.R. Jacobs, który badał nieśmiałość koron drzew eukaliptusa w 1955, uważał, że wierzchołki drzew były wrażliwe na abrazję, co skutkowało przerwami w baldachimie[10]. Franco (1986) zauważył, że gałęzie świerku sitkajskiego (Picea sitchensis) i modrzewia japońskiego (Larix kaempferi) w wyniku abrazji doznały obrażeń powodujących obumieranie szczytowych partii pędów[11].
Jednakże malezyjski naukowiec Francis S.P. Ng, który badał Dryobalanops aromatica w 1977, nie znalazł żadnych śladów abrazji. Zasugerował on, że rosnące wierzchołki pędów są wrażliwe na światło i przestają rosnąć w okolicy przylegających liści[12][6]. U brzozy brodawkowatej mniej pączków rozwija się w tych częściach korony, które już są gęste lub znajdują się blisko innych koron, prawdopodobnie ze względu na światło[13].
Innym wytłumaczeniem zjawiska jest hamowanie rozpowszechniania się larw owadów minujących[14].
Gatunki[edytuj | edytuj kod]
Gatunki drzew wykazujących nieśmiałość koron to między innymi:
- Dryobalanops sp., w tym Dryobalanops lanceolata[15] i Dryobalanops aromatica (kapur)
- pewne gatunki eukaliptusa[16]
- sosna wydmowa[4]
- Avicennia germinans[5]
- Didymopanax pittieri[17][6]
- Clusia alata[17][6]
- K. Paijmans zaobsewował nieśmiałość koron w wielogatunkowych drzewostanach, składających się m.in. z Celtis spinosa i Pterocymbium beccarii[7]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Norsiha A. and Shamsudin: Shorea resinosa : Another jigsaw puzzle in the sky. Forest Research Institute Malaysia, 2015-04-25. (ang.).
- ↑ Crown shyness in lodgepole pine stands of varying stand height, density and site index in the upper foothills of Alberta. „Canadian Journal of Forest Research”. 36 (9), s. 2104–2111, 2006. (ang.).
- ↑ Peter Thomas, John Packham: Ecology of Woodlands and Forests: Description, Dynamics and Diversity. Cambridge University Press, 2007-07-26, s. 12. ISBN 978-0-521-83452-0. (ang.).
- ↑ a b An empirical model of crown shyness for lodgepole pine (Pinus contorta var. latifolia (Engl.) Critch.) in British Columbia. „Forest Ecology and Management”. 257 (1), s. 321–331, 2008. DOI: 10.1016/j.foreco.2008.09.005. (ang.).
- ↑ a b Mechanical Abrasion and Intercrown Spacing. „American Midland Naturalist”. 112 (1), 1984. DOI: 10.2307/2425452. (ang.).
- ↑ a b c d e Crown shyness in a tropical cloud forest. „Biotropica”. 20 (4), s. 338–339, 1988. ISSN 0006-3606. (ang.).
- ↑ a b K. Paijmans. Plant Succession on Pago and Witori Volcanoes, New Britain. „Pacific Science”. 27 (3), s. 60–268, 1973. University of Hawaii Press. ISSN 0030-8870. (ang.).
- ↑ TASS III: Simulating the management, growth and yield of complex stands
- ↑ Victor Lieffers. Crown shyness in maturing boreal forest stands. „SFM Network Research Note Series”. 36. ISSN 1715-0981. (ang.).
- ↑ Maxwell Ralph Jacobs: Growth Habits of the Eucalypts. Forestry and Timber Bureau, 1955. (ang.).
- ↑ 2: Interactions between species. W: The nature of the plant community: a reductionist view. University of North Carolina at Chapel Hill. (ang.).
- ↑ F.S.P. Ng. Shyness in trees. „Nature Malaysiana”. 2, s. 34–37, 1997. (ang.).
- ↑ Peter A. Thomas: Trees: Their Natural History. Cambridge University Press, 2014-04-17, s. 197. ISBN 978-0-521-13358-6. (ang.).
- ↑ "Tropical Rain Forest".
- ↑ Margaret Lowman, Soubadra Devy, T. Ganesh: Treetops at Risk: Challenges of Global Canopy Ecology and Conservation. Springer Science & Business Media, 2013-06-22, s. 34. ISBN 978-1-4614-7161-5. (ang.).
- ↑ R. G. Florence: Ecology and Silviculture of Eucalypt Forests. Csiro Publishing, 2004-01, s. 182–. ISBN 978-0-643-09064-4. (ang.).
- ↑ a b The vegetation of the Monteverde Cloud Forest Reserve. „Brenesia”. 18. s. 101–116. (ang.).