Kusacz cynamonowy

Kusacz cynamonowy
	Crypturellus cinnamomeus
	(Lesson, 1842)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Nadrząd	ptaki paleognatyczne
Rząd	kusacze
Rodzina	kusacze
Rodzaj	Crypturellus
Gatunek	kusacz cynamonowy
Synonimy
	Tinamus (Nothura) cinnamomea Lesson, 1842; Tinamus delattrii Bonaparte, 1854; Nothocernus sallaei Bonaparte, 1856; Crypturus mexicanus Salvadori, 1895; Crypturus occidentalis Salvadori, 1895; Crypturus sallaei goldmani Nelson, 1901; Crypturornis cinnamomeus praepes Bangs & J.L. Peters, 1927;
	Tinamus (Nothura) cinnamomea Lesson, 1842; Tinamus delattrii Bonaparte, 1854; Nothocernus sallaei Bonaparte, 1856; Crypturus mexicanus Salvadori, 1895; Crypturus occidentalis Salvadori, 1895; Crypturus sallaei goldmani Nelson, 1901; Crypturornis cinnamomeus praepes Bangs & J.L. Peters, 1927;
Podgatunki
	C. c. occidentalis (Salvadori, 1895); C. c. mexicanus (Salvadori, 1895); C. c. soconuscensis Brodkorb, 1939; C. c. vicinior Conover, 1933; C. c. sallaei (Bonaparte, 1856); C. c. goldmani (Nelson, 1901); C. c. cinnamomeus (Lesson, 1842); C. c. delattrii (Bonaparte, 1854); C. c. praepes (Bangs & J.L. Peters, 1927);
	C. c. occidentalis (Salvadori, 1895); C. c. mexicanus (Salvadori, 1895); C. c. soconuscensis Brodkorb, 1939; C. c. vicinior Conover, 1933; C. c. sallaei (Bonaparte, 1856); C. c. goldmani (Nelson, 1901); C. c. cinnamomeus (Lesson, 1842); C. c. delattrii (Bonaparte, 1854); C. c. praepes (Bangs & J.L. Peters, 1927);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kusacz cynamonowy^[12] (Crypturellus cinnamomeus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kusaczy (Tinamidae), zamieszkujący Meksyk i Amerykę Centralną. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Zasięg występowania, środowisko[edytuj | edytuj kod]

Występuje powszechnie w nizinnych wilgotnych lasach w podzwrotnikowych i tropikalnych regionach położonych na wysokości do 1850 m n.p.m. Ptak jest również spotykany w suchych siedliskach leśnych. Występuje na terenach od Sinaloa (przybrzeżny pas, zachodni Meksyk), gdzie znajduje się najbardziej wysunięte na północ pasmo jego występowania, przez południowy Meksyk i Meksyk wschodni (Zatoka Meksykańska, ale nie centralny Meksyk), po północno-zachodnią Kostarykę. Szacunkowy rozmiar obszaru występowania kusacza cynamonowego wynosi 1,47 miliona km²^[13].

Kusacz cynamonowy występuje w zależności od podgatunku^[14]:

kusacz meksykański^[12] (Crypturellus cinnamomeus occidentalis) – zachodnie wybrzeże Meksyku.
Crypturellus cinnamomeus mexicanus – północno-wschodni Meksyk.
Crypturellus cinnamomeus soconuscensis – centralne Chiapas.
Crypturellus cinnamomeus vicinior – od północnego Chiapas po centralny Honduras.
Crypturellus cinnamomeus sallaei – południowy Meksyk.
Crypturellus cinnamomeus goldmani – południowo-wschodni Meksyk i północne Belize.
kusacz cynamonowy^[12] (Crypturellus cinnamomeus cinnamomeus) – od Salwadoru po Nikaraguę.
Crypturellus cinnamomeus delattrii – Nikaragua.
Crypturellus cinnamomeus praepes – północno-zachodnia Kostaryka.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Kusacz cynamonowy mierzy około 25–30 cm; masa ciała samic 401–445 g, samców 402,4–448 g^[14]. Upierzenie ma brązowe, czarne z tyłu, na kuprze i skrzydłach. Dolne części ciała są bladobrązowe, pierś jest barwy cynamonowej (skąd wzięła się polska nazwa gatunku), brzuch szarej. Górne części ciała są nieco bielsze. Głowa barwy brązowej ze znacznie wyróżniającymi się płowymi pręgami. Wyraźnie widoczna łata w miejscu, gdzie położone jest ucho, dziób brązowawy, nogi barwy czerwonej. Gatunek wydaje gwiżdżący odgłos whoo-oo.

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kusacza cynamonowego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[11]. Od 2014 roku za osobny gatunek uznaje kusacza meksykańskiego i również zalicza go do kategorii najmniejszej troski^[15]. Przypuszcza się, że trend liczebności populacji obu tych taksonów jest malejący ze względu na niszczenie i defragmentację siedlisk^[11]^[13].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Crypturellus cinnamomeus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c R.-P. Lesson. Note sur les Oiseaux nouveaux ou peu connus rapportés de la mer du Sud. „Revue Zoologique”. 5, s. 210, 1842. (fr.).
↑ ^a ^b Ch.L. Bonaparte. Notes sur les Collections rapportées en 1853, par M. A. Delattre, de son vojage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 38, s. 663, 1854. (fr.).
↑ ^a ^b Ch.L. Bonaparte. Note sur les Tableaux des Gallinacés. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 42, s. 954, 1856. (fr.).
↑ ^a ^b Salvadori 1895 ↓, s. 516, 545.
↑ ^a ^b Salvadori 1895 ↓, s. 516, 546.
↑ ^a ^b E.W. Nelson. Descriptions of a new genus and eleven new species and subspecies of birds from Mexico. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 14, s. 169, 1901. (ang.).
↑ ^a ^b O. Bangs & J.L. Peters. Birds from the Rain Forest Region of Vera Cruz. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 67 (15), s. 472, 1927. (ang.).
↑ P. Brodkorb. New subspecies of birds from the District of Soconusco, Chiapas. „Occasional papers of the Museum of Zoology, University of Michigan”. 401, s. 1, 1939. (ang.).
↑ H.B. Conover. The races of the tinamou Crypturellus cinnamomeus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 46, s. 115, 1933. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Crypturellus cinnamomeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 - kusacze - Tinamous (wersja: 2020-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-19].
↑ ^a ^b Species factsheet: Crypturellus cinnamomeus. BirdLife International. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).
↑ ^a ^b V. Gomes, R. Bribiesca-Formisano, R.A. Behrstock, C.I. Rodríguez-Flores, C.A. Soberanes-González & M.d.C. Arizmendi: Thicket Tinamou (Crypturellus cinnamomeus), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.thitin1.01. [dostęp 2020-07-02]. (ang.).
↑ BirdLife International, Crypturellus occidentalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-08-01] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T. Salvadori: Catalogue of the Chenomorphæ (Palamedeæ, Phœnicopteri, Anseres) Crypturi, and Ratitæ in the collection of the British Museum. Cz. 27. Printed by order of the Trustees: London, 1895, s. 1–636, seria: Catalogue of the Birds in the British Museum. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Krótki artykuł ze zdjęciami i animacjami czaszki (ang.)

[itis-1] Crypturellus cinnamomeus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Lesson-2] R.-P. Lesson. Note sur les Oiseaux nouveaux ou peu connus rapportés de la mer du Sud. „Revue Zoologique”. 5, s. 210, 1842. (fr.).

[Bonaparte1854-3] Ch.L. Bonaparte. Notes sur les Collections rapportées en 1853, par M. A. Delattre, de son vojage en Californie et dans le Nicaragua. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 38, s. 663, 1854. (fr.).

[Bonaparte1856-4] Ch.L. Bonaparte. Note sur les Tableaux des Gallinacés. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 42, s. 954, 1856. (fr.).

[CITEREFSalvadori1895[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394121_516],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394150_545]-5] Salvadori 1895 ↓, s. 516, 545.

[CITEREFSalvadori1895[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394121_516],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/8394151_546]-6] Salvadori 1895 ↓, s. 516, 546.

[Nelson-7] E.W. Nelson. Descriptions of a new genus and eleven new species and subspecies of birds from Mexico. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 14, s. 169, 1901. (ang.).

[Bangs&Peters-8] O. Bangs & J.L. Peters. Birds from the Rain Forest Region of Vera Cruz. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology at Harvard College”. 67 (15), s. 472, 1927. (ang.).

[Brodkorb-9] P. Brodkorb. New subspecies of birds from the District of Soconusco, Chiapas. „Occasional papers of the Museum of Zoology, University of Michigan”. 401, s. 1, 1939. (ang.).

[Conover-10] H.B. Conover. The races of the tinamou Crypturellus cinnamomeus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 46, s. 115, 1933. (ang.).

[iucn-11] Crypturellus cinnamomeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-12] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Tinamidae Gray,GR, 1840 - kusacze - Tinamous (wersja: 2020-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-19].

[birdlife-13] Species factsheet: Crypturellus cinnamomeus. BirdLife International. [dostęp 2020-08-01]. (ang.).

[Gomes&inni-14] V. Gomes, R. Bribiesca-Formisano, R.A. Behrstock, C.I. Rodríguez-Flores, C.A. Soberanes-González & M.d.C. Arizmendi: Thicket Tinamou (Crypturellus cinnamomeus), version 1.0. W: T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.thitin1.01. [dostęp 2020-07-02]. (ang.).

[iucn1-15] BirdLife International, Crypturellus occidentalis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-08-01] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]