Czaikowate
| Metainae | |||
| Simon, 1894 | |||
 Czaik jesienny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina |
czaikowate | ||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg)
Czaikowate[1] (Metainae) – podrodzina pająków z rodziny kwadratnikowatych, klasyfikowanej w infrarzędzie Araneomorphae z podrzędu Opisthothelae.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Pająki o połyskującym ciele. Oczy tylno-boczne leżą blisko przednio-bocznych. Wysokość nadustka może być równa do dwukrotnie większej od szerokości oczu przednio-środkowych. Szczękoczułki zaopatrzone są w 3 lub 4 zęby na krawędzi przedniej i 4 na tylnej. Szczęki są prawie dwukrotnie dłuższe od wargi dolnej. Odnóża zaopatrzone są w kolce, trichobotria na goleniach i nadstopiach oraz trzy pazurki na końcach stóp. Kształt opistosomy zwykle jest owalny[2].
Nogogłaszczki samców cechuje wolne paracymbium[2], cymbium o płaskim, niekiedy masywnym wyrostku zewnętrzno-nasadowym (processus cymbialis ectobasalis)[3] oraz pojedyncza apofiza na embolusie (MEA, ang. metaine embolic apophysis)[3][4]. Samice mają w różnym stopniu zesklerotyzowaną płytkę płciową[2]. Ich narządy rozrodcze cechują się dobrze zesklerotyzowanymi ściankami spermatek i kanalikami zapładniającymi oraz krótszymi od połowy spermateki, a czasem niemal całkiem zanikłymi przewodami kopulacyjnymi[3][4].
Biologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Czaikowate konstruują koliste sieci łowne o orientacji pionowej lub prawie pionowej i otwartych pępkach[2].
Podrodzina kosmopolityczna[5]. W Polsce reprezentują ją 4 gatunki[6] (zobacz: kwadratnikowate Polski). Spośród nich dwa: czaik jesienny i czaik wiosenny określane są jako prawdopodobnie najpospolitsze i najliczniej występujące pająki przędące koliste sieci łowne w północnej części Europy[7].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadzony został w 1894 roku przez Eugène’a Simona jako rodzina Metidae[8]. Później jego status został obniżony do rangi podrodziny Metinae w obrębie kwadratnikowatych, a decyzją z 2013 roku jego nazwę zmieniono na Metainae dla uniknięcia homonimii z Metidae – wprowadzoną w 1872 roku nazwą rodziny skorupiaków[9]. Skład taksonomiczny podrodziny czaikowatych znacząco i wielokrotnie zmieniał się na przestrzeni lat[4]. Jednej z ostatnich redefinicji dokonali w 2009 roku Fernando Álvarez-Padilla i współpracownicy zaliczając do niej rodzaje Meta, Metellina, Dolichognatha, Chrysometa i Diphya[3]. W 2018 Robert Kallal i Gustavo Hormiga opublikowali wyniki molekularnej analizy filogenetycznej kwadratnikowatych ze szczególnym uwzględnieniem czaikowatych. Silnie wspierają one monofiletyzm czaikowatych jako obejmujących 4 rodzaje: Meta, Metellina, Dolichognatha i, opisany w tejże pracy, Zhinu, natomiast rodzajów Diphya i Chryometa nie udało się na ich podstawie zaklasyfikować do żadnej z podrodzin. Odnośnie do relacji wewnątrz podrodziny to rodzaj Metellina zajmuje pozycję siostrzaną względem rodzaju Zhinu, a powstały tak klad pozycję siostrzaną względem rodzaju Dolichognatha, podczas gdy rodzaj Meta zajmuje pozycję bazalną w podrodzinie[4].
Dotychczas opisano 71 gatunków z tej rodziny, zgrupowanych w 4 rodzajach[5]:
- Dolichognatha O. Pickard-Cambridge, 1869
- Meta C. L. Koch, 1836
- Metellina Chamberlin & Ivie, 1941
- Zhinu Kallal & Hormiga, 2018
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Heiko Bellmann: Przewodnik kieszonkowy: Pająki. Warszawa: Multico O. W., 1998, s. 58.
- ↑ a b c d S. Almquist. Swedish Araneae, part 1 - families Atypidae to Hahniidae. „Insect Systematics & Evolution, Supplement”. 63, s. 111-116, 2005.
- ↑ a b c d F. Álvarez-Padilla, D. Dimitrov, G. Giribet, G. Hormiga. Phylogenetic relationships of the spider family Tetragnathidae (Araneae, Araneoidea) based on morphological and DNA sequence data. „Cladistics”. 25, s. 109–146, 2009. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2008.00242.x.
- ↑ a b c d R.J. Kallal, G. Hormiga. An expanded molecular phylogeny of metaine spiders (Araneae, Tetragnathidae) with description of new taxa from Taiwan and the Philippines. „Invertebrate Systematics”. 32 (2), s. 400-422, 2018. DOI: 10.1071/IS17058.
- ↑ a b Family: Tetragnathidae Menge, 1866. [w:] World Spider Catalogue [on-line]. World Spider Catalog Association, 2018. [dostęp 2018-12-11].
- ↑ Check-list of spiders (Araneae) of Poland. [dostęp 2013-08-23].
- ↑ M.J. Roberts: Spiders of Britain & Northern Europe. London: HarperCollins, 1995, s. 306-310, seria: Collins Field Guide.
- ↑ E. Simon: Historie naturelle des araignées 1. Paris: Librairie encyclopédique de Roret, 1894.
- ↑ Opinion 2326 (Case 3541) metinae Simon, 1894 (Arachnida, Araneae, tetragnathidae): spelling emended to metainae to remove homonymy with metidae Boeck, 1872 (Crustacea, Copepoda). „The Bulletin of Zoological Nomenclature”. 70 (4), s. 276-278, 2013. DOI: 10.21805/bzn.v70i4.a11.